Column Rob de Wijk: Het gevaar voor de Europese veiligheid is groter dan ooit, maar hulp aan Oekraïne ligt moeilijker dan ooit

Na twee jaar oorlog nemen ‘optimisten’ de ‘realisten’ niet langer de maat. Want het gaat niet goed met Oekraïne. Het offensief dat driekwart jaar geleden begon, heeft de grote verwachtingen niet waargemaakt. Politiek ligt in Oekraïne het oproepen van nog eens 500.000 rekruten gevoelig. Degenen die wilden vechten zijn al naar het front gegaan. Te veel van hen zijn niet, of gewond, teruggekomen. Veel jongeren kiezen nu voor het leven in plaats voor een gewisse dood.

Aan het front heeft Poetin het initiatief naar zich toegetrokken. De sancties hebben hem nauwelijks geraakt. Het Russische defensiebudget is verhoogd naar 7 procent van het bbp. De productie van de defensie-­industrie overtreft de verwachtingen van veel westerse waarnemers.

In het debat over de situatie heeft optimisme plaats gemaakt voor een meer realistische kijk. Na het uitbreken van de oorlog was de toon optimistisch. De oorlog werd als een voetbalwedstrijd verslagen. Bij ieder succes van Oekraïne werd gejuicht. Neutrale, realistische analyses waren niet populair.

Heerlijke talkshowgasten

‘Zwartkijkers’ werden door sommige commentatoren een ‘gebrek aan intellectuele discipline’ en ‘weinig kennis van en zicht op Oost-Europa’ verweten. Oekraïne zou in dertig jaar onafhankelijkheid zo veranderd zijn dat het land niet zou kunnen verliezen. Anderen vonden realisten ‘heerlijke talkshowgasten’ die ongelijk hebben.

Dat bleef zo tot eind 2022 toen Oekraïne de Russen niet alleen uit de omgeving van Kiev had verdreven, maar ook uit Cherson in het oosten en Charkov in het zuiden. Maar begin 2023 sloeg de stemming om. Er ontstond een patstelling. Poetin riep steeds luider dat hij in oorlog met het Westen is. Daarmee kantelde het debat en ging het steeds meer over de gevolgen voor de veiligheid van de rest van Europa zelf.

Als gevolg van de stagnerende wapenleveranties en Russisch succes slaat nu de stemming verder om en wordt Poetin als een bedreiging voor het hele continent gezien. Volgens een recente peiling van de European Council of Foreign Relations denkt ongeveer 10 procent van de Europeanen dat Oekraïne Rusland kan verslaan.

IJzeren Gordijn

Zeker is dat we afstevenen op een nieuwe Koude Oorlog, inclusief een IJzeren Gordijn. Die zal door de uitbreiding van de Navo met Finland van het hoge noorden tot het uiterste zuiden van Europa gaan lopen. Wie nu naar de Baltische Staten reist, ziet dat het IJzeren Gordijn daar letterlijk vorm krijgt in de vorm van hekken en fortificaties.

Tegelijkertijd doet zich de bizarre situatie voor dat het gevaar voor de Europese veiligheid nu groter is dan ooit, maar dat het Westen steeds meer moeite heeft Oekraïne te steunen.

Europa stuurt wel geld, maar te weinig wapens. In Amerika is ex-president Trump bezig de traditionele rol van Amerika als hoeder van de veiligheid van bondgenoten te ontmantelen en wapenleveranties voor Oekraïne te blokkeren. Door deze onthutsende kortzichtigheid begrijpen nu ook de grootste optimisten dat Oekraïne kan falen.

Als dat gebeurt, zal een zeer hoge prijs moeten worden betaald als Poetin zijn agressie vervolgens botviert op een of meer Baltische Staten. Omdat dit scenario inmiddels niet meer als doemdenken wordt afgedaan is het ook verstandig te erkennen wat deze oorlog is: het mogelijke begin van een decennialange confrontatie met Rusland.

Rob de Wijk, Trouw, 22 februari 2024

Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.

BNR De Alliantie | Twee jaar oorlog in Oekraïne: Het derde oorlogsjaar

De oorlog in Oekraïne duurt nu 2 jaar. Voor BNR is het dé gelegenheid om de geopolitieke kopstukken van de zender weer bij elkaar te roepen in een alliantie onder leiding van Liesbeth Staats. In 4 afleveringen praten we je bij over deze oorlog. Met in deze vierde en voorlopig laatste aflevering een vooruitblik op het komende oorlogsjaar.

De geopolitieke kopstukken van BNR

  • Bernard Hammelburg, buitenlandcommentator en presentator van BNR De Wereld
  • Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Universiteit Leiden en maker van Boekestijn & De Wijk
  • Geert Jan Hahn, Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast
  • Floris Akkerman, Oost-Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast

Jaar van overbrugging

De heren zijn het erover eens dat 2024 een overbruggingsjaar wordt. Mogelijk dat Oekraïne in 2025 met nieuwe Westerse wapens weer terug kan slaan. In de tussentijd zal Poetin nog pogingen ondernemen om verder op te rukken in Oekraïne. Bernard Hammelburg wijst ook op alle verkiezingen die er in onder meer Amerika zijn. Rob de Wijk sluit niet uit dat Rusland op een gegeven moment wél wil praten.

Bron: BNR Nieuwsradio, 23 februari 2024

BNR De Alliantie | Twee jaar oorlog in Oekraïne: het Oekraïense moreel

De oorlog in Oekraïne duurt nu 2 jaar. Voor BNR is het dé gelegenheid om de geopolitieke kopstukken van de zender weer bij elkaar te roepen in een alliantie onder leiding van Liesbeth Staats. In 4 afleveringen praten we je bij over deze oorlog. Met in de derde aflevering aandacht voor het Oekraïense moreel.

De geopolitieke kopstukken van BNR

  • Bernard Hammelburg, buitenlandcommentator en presentator van BNR De Wereld
  • Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Universiteit Leiden en maker van Boekestijn & De Wijk
  • Geert Jan Hahn, Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast
  • Floris Akkerman, Oost-Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast

‘Ik heb geen lift nodig, maar wapens’

President Zelensky werd aan het begin van de oorlog geroemd om de manier waarop hij een ballingschap van de hand wees. ‘Ik heb geen lift nodig, maar wapens.’ Het moreel en de Oekraïense strijdlust zijn er voor verantwoordelijk geweest dat Oekraïne de Russische aanval voor een groot deel heeft afgeslagen en veel terrein heeft teruggewonnen. Toch is vijftien procent van Oekraïne nog altijd bezet door Rusland. Nu de oorlog twee jaar duurt ziet Floris Akkerman het moreel afnemen bij de Oekraïners.

Bron: BNR Nieuwsradio, 22 februari 2024

BNR De Alliantie | Twee jaar oorlog in Oekraïne: Het mislukte tegenoffensief

De oorlog in Oekraïne duurt nu 2 jaar. Voor BNR is het dé gelegenheid om de geopolitieke kopstukken van de zender weer bij elkaar te roepen in een alliantie onder leiding van Liesbeth Staats. In 4 afleveringen praten we je bij over deze oorlog. Met in de tweede aflevering aandacht voor het afgelopen oorlogsjaar met het mislukte Oekraïense tegenoffensief.

De geopolitieke kopstukken van BNR

  • Bernard Hammelburg, buitenlandcommentator en presentator van BNR De Wereld
  • Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Universiteit Leiden en maker van Boekestijn & De Wijk
  • Geert Jan Hahn, Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast
  • Floris Akkerman, Oost-Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast

Het Tegenoffensief

Oekraïne probeerde kostte wat het kost een doorbraak te forceren in 2023. Maar in tegenstelling tot een jaar eerder lukte dat deze keer niet. Het grootste succes van Oekraïne was het toebrengen van zware verliezen aan de Russische vloot op de Zwarte Zee. Op het land was het juist Rusland wat toesloeg na zware gevechten in Bachmoet en Avdiivka. Bij het opnemen van deze podcast was Avdiivka nog niet gevallen, maar dat is inmiddels wel gebeurd.

Toch kunnen we onszelf ook de vraag stellen of de doelen wel realistisch waren. Hebben we de Russen niet stelselmatig onderschat en Oekraïne toch ook overschat? Feit is wel dat de Westerse steun vaak te laat kwam en te weinig was.

Bron: BNR Nieuwsradio, 21 februari 2024

BNR De Alliantie | Twee jaar oorlog in Oekraïne: De Westerse steun

De oorlog in Oekraïne duurt nu 2 jaar. Voor BNR is het dé gelegenheid om de geopolitieke kopstukken van de zender weer bij elkaar te roepen in een alliantie onder leiding van Liesbeth Staats. In 4 afleveringen praten we je bij over deze oorlog. Met in de eerste aflevering aandacht voor de Westerse steun voor Oekraïne.

De geopolitieke kopstukken van BNR

  • Bernard Hammelburg, buitenlandcommentator en presentator van BNR De Wereld
  • Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Universiteit Leiden en maker van Boekestijn & De Wijk
  • Geert Jan Hahn, Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast
  • Floris Akkerman, Oost-Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast

Brozere steun vanuit het Westen

Het afgelopen jaar bewees dat de Westerse steun brozer is geworden. Europese landen doen er langer over om tot akkoorden te komen en we lopen tegen de grenzen op van wat we kunnen doen. In de Verenigde Staten is ondertussen te zien dat president Biden steeds moeilijker geld vrij weet te krijgen in het Huis van Afgevaardigden, waar de Republikeinen het voor het zeggen hebben.

Als je alle steun bij elkaar optelt zie je dat Europa meer doet dan de Amerikanen, maar die doen dan weer meer op militair vlak. In Europa is Nederland het vijfde land qua steun voor Oekraïne, voor een groot land als Frankrijk.

Bron: BNR Nieuwsradio, 20 februari 2024

Tweede Kamer rondetafelgesprek | Paul van Hooft over Kernwapens en Europese Veiligheid

De commissie voor Buitenlandse Zaken hield op donderdag 15 februari een rondetafelgesprek met HCSS senior strategisch analist Paul van Hooft en andere deskundigen over de spanning in Europa met betrekking tot kernwapens.

Van Hooft schreef deze position paper ter voorbereiding van de sessie. Bekijk het hele rondetafelgesprek hieronder.

Recente ontwikkelingen met betrekking tot kernwapens en wapenbeheersing in Europa en wereldwijd zijn zeer zorgwekkend. Europese staten kunnen niet wachten op de Verenigde Staten, maar moet meer doen om hun eigen (conventionele) afschrikking te versterken. Tegelijkertijd moet Europa, zowel afzonderlijke staten als de Europese Unie, blijven proberen het wapenbeheersingsregime in leven te houden.

Rusland maakt vaker gebruik van expliciete en impliciete dreigingen met kernwapens, niet alleen na de invasie van Oekraïne in 2022, maar ook daarvoor al. Door te beweren dat gebieden in de Donetsk, Cherson, Loehansk en Zaporizhzhia nu Russisch grondgebied zijn, heeft Rusland meer zogenaamde aanleidingen voor potentiële escalatie naar het nucleaire niveau.

Niet alleen zijn de Russische dreigingen in het bijzonder voor Europa gevaarlijk, ook vormt het uiteenvallen van het bestaande wapenbeheersingsregime, dat zich richtte op sommige van deze wapens die eerder in en tegen Europa gebruikt kunnen worden, een bijzondere dreiging voor Europa.

De nucleaire dreiging lijkt nu plotseling terug op het wereldtoneel te zijn, maar dit is onderdeel van een al langer lopende trend die samengevat kan worden als het derde nucleaire tijdperk.

Voor Europa blijft de geloofwaardigheid van Amerikaanse beloften om Europese NAVO-bondgenoten te beschermen een probleem – zie Trump’s laatste uitspraken. Die Amerikaanse belofte was historisch een reden voor meeste Europese staten om af te zien van een eigen kernwapen, met de uitzondering van Frankrijk en (gedeeltelijk) het Verenigd Koninkrijk.

Zonder de Verenigde Staten, hebben Europese NAVO-lidstaten beperkte middelen om Rusland af te schrikken. Met het oog op de verschillende trends en onzekerheden, moet Europa zich richten op geavanceerde conventionele wapens voor afschrikking van Rusland.

Tegelijkertijd moet Europa meer tijd en energie investeren in internationale discussies over wapenbeheersing, en Nederland is goed gepositioneerd om die rol te spelen door de sterke aanwezigheid in zowel het trans-Atlantische als het wapenbeheersingsdossier.

Strategische Vragen | De Strateeg: Kan iedereen makkelijk het criminele milieu inrollen?

De georganiseerde criminaliteit vormt een serieuze dreiging voor onze rechtsstaat. Het lijntje om erin te stappen is voor sommige mensen flinterdun. Maar wat zijn vaak eigenschappen van criminelen? En hoe werkt de internationale opsporing van grote criminelen? 

Je hoort er meer over in deze extra aflevering van De Strateeg van:

– Laura Jasper, strategisch analist bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies

– Tom Driessen, voormalig hoofd van de nationale recherche en nu strategisch adviseur van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies.

Bron: BNR Nieuwsradio, 18 februari 2024

Over deze podcast

De Strateeg is een podcast van BNR in samenwerking met het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Abonneer je via bnr.nl/destrateeg om geen enkele aflevering te missen.

Host: Paul van Liempt

Redactie: Michaël Roele

Column Rob de Wijk: Rauwe machtspolitiek, dat is de nieuwe werkelijkheid

Nederland loopt aan tegen de grenzen van zijn morele buitenlandpolitiek van maakbaarheid, rechtvaardigheid en humaniteit. En niet alleen Nederland. Deze week ging het weer eens over de hoogte van de defensie-uitgaven. Op de kop af tien jaar geleden is na de annexatie van de Krim door Rusland tijdens de Navo-top in Wales afgesproken om deze uitgaven naar twee procent van het bbp te brengen. Maar veel lidstaten zitten er nog onder.

Zij die er wel in slagen, zijn hoofdzakelijk de landen die grenzen aan Rusland. Met uitzondering van het VK scoren alle landen in West-Europa laag. Landen die denken dat ze niet door Rusland worden bedreigd. Ze bezuinigden op defensie en vormden hun krijgsmachten om tot relatief licht bewapende eenheden voor vredes- en stabilisatieoperaties.

Die eenheden werden het instrument van die morele politiek waarmee overal ter wereld humanitaire operaties werden uitgevoerd. Helaas met weinig succes. Afghanistan, Irak, Libië en Srebrenica zijn synoniem geworden voor het falen van deze politiek.

Aanpassen aan nieuwe werkelijkheid

En nu ineens draait alles om de Russische dreiging die meer geld en een andere krijgsmacht eist.

Aanpassen aan de nieuwe werkelijkheid van de rauwe machtspolitiek vereist een totaal andere blik en de erkenning dat veiligheid weer een issue is. De worsteling is overal zichtbaar. Zo hebben de eerste protesten tegen een mogelijk besluit om militaire vliegvelden weer in gebruik te nemen en meer met jachtvliegtuigen te gaan vliegen al plaatsgevonden.

Er wordt geworsteld met de morele juistheid van investeringen in de defensie-industrie. In Nederland verzandt die worsteling in nationale belangen, ingewikkelde procedures en verzet van burgers tegen de uitbreiding van een fabriek in hun achtertuin. De hoogste militair, generaal Onno Eichelsheim, riep banken, verzekeraars en pensioenfondsen op voor onze eigen veiligheid meer te investeren in de wapenindustrie. De reacties waren lauw.

Vredesorganisatie Pax zocht uit dat grootste Nederlandse pensioenfondsen in defensie-industrieën investeren die leveren aan landen waar de mensenrechten worden geschonden. Pax is tegen investeringen in Saudi-Arabië. Maar wat is er fout aan? Saudi-Arabië is cruciaal voor het vredesproces in het Midden-Oosten en dus ook voor onze veiligheid.

Bovendien kan een land dat eerst ‘goed’ is, vervolgens ‘fout’ zijn. Israël wordt internationaal terecht zwaar bekritiseerd voor de wijze waarop in Gaza wordt opgetreden. Omdat dit land met de F35 mogelijk het humanitair oorlogsrecht schendt, heeft de rechter inmiddels bepaald dat onderdelen van de F35 niet meer vanuit Nederland mogen worden geleverd.

Betrouwbare Navo-bondgenoot

Demissionair premier Rutte reageerde verbeten met de opmerking dat niet de rechter, maar de regering over buitenlandbeleid gaat. Eens.

In de internationale betrekkingen gaat het om belangen, niet om moraliteit. Een moreel juist oordeel van de rechter kan er zo toe leiden dat het Nederlandse belang van betrouwbare Navo-bondgenoot wordt ondermijnd. Dit heeft directe gevolgen voor onze invloed.

Dit soort verbanden ontbreken in het debat. Dat geldt ook voor het feit dat Nederland in oorlog komt met Rusland door deelname aan de Enhanced Forward Presence van de Navo in Litouwen, als Rusland deze Baltische staat aanvalt. Daarmee is Litouwen verbonden met de veiligheid van Nederland zelf. Maar dat besef is nauwelijks doorgedrongen.

Rob de Wijk, Trouw, 15 februari 2024

Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.

Studium Generale | Democratie in een wankele wereldorde

Heeft de liberale democratie een toekomst?

Sinds de oorlog in Oekraïne lijken de kaarten op het wereldtoneel opnieuw geschud. Rusland trekt zich niets aan van het internationaal recht, China zoekt de grenzen op in de Zuid-Chinese zee, en de Turkse president Erdogan eist een steeds prominentere rol op. De boodschap is duidelijk: de westerse dominantie is niet meer vanzelfsprekend. Ondertussen is de VS steeds meer in zichzelf gekeerd en lukt het Europa maar niet om een vuist te maken.

Wat betekent dit voor de toekomst van de liberale democratie in de wereld? Hoe kijken de grote spelers naar de huidige internationale afspraken over mensenrechten en handel? En welke rol kan Europa spelen in de nieuwe wereldorde?

Met o.a. historicus prof. Beatrice de Graaf (UU) en HCSS strategisch analist Laura Jasper.

Meer info.

In samenwerking met de faculteiten Sociale Wetenschappen, Bètawetenschappen en Geesteswetenschappen (UU).

The Strategic Monitor 2023 | Cracks and Blocks: Confrontation and Cooperation in a World of Changing Coalitions

To what extent can Europe – especially through the EU and NATO – develop as a geopolitical actor to safeguard its interests? On Monday, the Minister of Foreign Affairs, Hanke Bruins Slot, received the new Strategic Monitor from HCSS and the Clingendael Institute, the annual report that monitors trends and developments in the international order that influence the national security interests of the Netherlands and Europe.

Tomorrow’s world is one of cracks and blocs. In this world of mounting conflicts of interest, great powers will increasingly clash in the political, economic and possibly military domains. Competition and confrontation will prevail more and more over cooperation. Amidst this multifaceted great power competition, the risk of the outbreak of regional conflicts fought by small and medium powers will also be amplified.

At the same time, cooperation to protect vital interests remains vital. But contemporary partnerships are less founded on a global or multi-lateral basis. Instead, they take shape within broader blocs of predominantly like-minded states or within ad hoc coalitions of countries with specific interests that (temporarily) overlap. In broad terms, we currently see the world being divided in a Western bloc, a China-led Eastern bloc and a large group of non-aligned countries.

The West is formed by the transatlantic partners the US, Canada and Europe, together with Australia and New Zealand, and (with some reservations) supplemented by Japan, South Korea and Taiwan. With the Belt and Road Initiative, China is connecting a growing group of countries in Southeast Asia, Central Asia and Africa. Russia claims independent superpower status but is gradually becoming more dependent on China. Finally, there is the group of non-aligned countries consisting of small and medium powers with great demographic and economic potential. This diverse group of countries, informally led by India which presents itself as the ‘Voice of the South’, refuses to conform to the process of bloc formation. Depending on the interests at stake, individual countries consciously follow their own course on a case-by-case basis.

After a long period of globalization, mutual dependencies between core players in these blocs are historically high. But with the geopoliticization of international relations, nations will want to reduce these dependencies in the coming years, specifically in ‘strategic’ sectors.

The dynamics of confrontation and cooperation naturally differ for each of the four themes that are elaborated in more detail in this Monitor.

  • Conflict and war. For over thirty years, the world has not seen as much armed conflict as today. Intrastate conflict is rampant in hotspots around the world, including in the periphery of Europe. In an unsafe world, bloc and coalition formation is increasingly based on power politics and aimed at protecting one’s security and promoting one’s national interests. A major conventional war between military powers is no longer unthinkable, while local conflicts become linked to global and regional power competition, causing intrastate conflicts to internationalize, thus becoming larger in scale and more deadly in nature. The world, and certainly Europe, is actually becoming less secure.
  • Economy and prosperity. The geopoliticization of trade between China and the US is accompanied by zero-sum thinking, increasing protectionism, and transactional behaviour. Europe is being sucked into this dynamic. It is forced to introduce increasingly restrictive economic measures, including security-based industrial policies to reduce dependence on geopolitical rivals in strategic sectors. Strategic shocks, such as a Sino-American war over Taiwan, may result in an abrupt economic decoupling between China and the West. This will lead to unprecedented economic costs, worldwide and in Europe.
  • Sovereignty and interference. In the world of cracks and blocs, a further increase in state interference and influencing activities aimed at Western democracies and societies is inevitable. Linked to (1) growing (technological) possibilities, also/especially for non-state actors; and (2) the emergence of a, partly legal, service sector able to carry out influencing activities on a commercial basis, the threat to the Netherlands and Europe posed by undermining political and social processes is becoming more real and comprehensive.
  • Climate and security. COP28, concluded at the end of 2023, once again showed that global cooperation in the field of climate mitigation is fragile. The plans and commitments may be just enough to keep global temperature rise within the agreed limits. In practice, however, it is extremely unlikely that all commitments will be met. Over the next five years, the focus of climate efforts will shift from mitigation to adaptation, aimed at strengthening the resilience of countries to withstand the consequences of climate change. This will lead to further geopoliticization of the climate dossier. In the world of cracks and blocs, richer countries’ international budgets for climate adaptation will be used as a tool to bind recipient countries.

From the perspective of the Netherlands and/in Europe, the following question is of great importance across all themes. To what extent can Europe – especially through the EU and NATO – develop as a geopolitical actor to safeguard its interests (including values and norms, and ‘our way of life’), while acting together with the US where possible? Internal factors largely determine the scope for this: the influence of nationalist parties in Europe and the possible return of Trump to the White House could undermine European cooperation and Europe’s geopolitical clout. Important questions arise in the field of power politics to promote our interests in a political, economic and military sense, territorial politics to protect national and European borders and identity politics to make Europe’s collective identity function as an attractive model.

In the world of cracks and blocs, Europe’s natural inclination towards soft power must be supplemented with a robust and credible dose of hard power. Military strength is a vital prerequisite for this, combined with the political willingness to use it as a means of defence, deterrence and, when necessary, coercion.

Geography has once again become an important factor. Innovation, supply and manufacturing chains must be scrutinized to reduce vulnerabilities and dependencies on geopolitical rivals. The geography of armed conflict, and its consequences, also requires an investment in the protection of Europe’s external borders. In addition to physical border infrastructure and border control, this also concerns regional hosting of refugees and legislation in the field of migration and asylum.

Against the background of all this, identity politics plays an important role, especially in the current era of rising nationalism. A fundamentally neglected dimension in the European geopolitical project concerns Europe’s collective identity, which has an important function both internally and externally. Internally, it is about a narrative that does justice to our continent’s diverse national identities and cultures while simultaneously offering bonding through a common notion of individual freedom, underpinned by core institutions shared by European member states. Externally, it is about promoting a European vision of an international order that resonates with the leaders and populations of small and medium-sized powers in the geopolitical battle of narratives –potential partners in the burgeoning world of cracks and blocs.

The Dutch Minister of Foreign Affairs, Hanke Bruins Slot, received the new Strategic Monitor from Frank Bekkers, Han ten Broeke, Paul Sinning (HCSS), Koen Aartsma and Bob Deen (Clingendael Institute).
The Dutch Minister of Foreign Affairs, Hanke Bruins Slot, received the new Strategic Monitor from Frank Bekkers, Han ten Broeke, Paul Sinning (HCSS), Koen Aartsma and Bob Deen (Clingendael Institute).