Boeklancering | De oorlog van morgen: Wat de conflicten van nu ons leren over toekomstige dreigingen

/in , , , /by
Op 24 april verschijnt “De oorlog van morgen” (Uitgeverij Balans), waarin experts Martijn Kitzen en Tim Sweijs analyseren hoe moderne oorlogvoering razendsnel verandert door nieuwe wapens, technologieën en strategieën, van AI tot drones en van sabotage tot desinformatie en deepfakes. “De oorlog van morgen” biedt een scherpe blik op de dreigingen van vandaag én morgen, en wat dat betekent voor Nederland. Hoe bereiden we ons voor? Een onmisbare gids voor beleidsmakers, militairen en burgers die onze veiligheid willen begrijpen en beschermen.

Oorlog komt steeds dichterbij. Ook voor Nederland is de dreiging van een gewapend conflict niet langer ondenkbaar. Maar hoe ziet zo’n moderne oorlog eruit en, belangrijker nog, hoe kunnen we onszelf daartegen beschermen?

‘Hoe bereid je je voor op de oorlog van morgen? Door in ieder geval dit boek te lezen!’ – Beatrice de Graaf

Experts Martijn Kitzen en Tim Sweijs laten in hun nieuwe boek “De oorlog van morgen” zien hoe oorlogvoering zich in razend tempo ontwikkelt door de snelle verspreiding van nieuwe wapens, technologieën en strategieën. Aan de randen van Europa bestoken strijdende partijen elkaar met hordes goedkope drones, terwijl artificiële intelligentie steeds meer militaire taken overneemt. Ook desinformatie en sabotage van fysieke infrastructuren zijn schering en inslag.

Westerse krijgsmachten worstelen met deze ontwikkelingen: om hun samenlevingen te beschermen, grijpen ze al gauw naar vertrouwde oplossingen. Maar de sleutel tot een betere bescherming tegen 21ste-eeuwse uitdagingen ligt in een dieper begrip van ontwikkelingen in het karakter van toekomstig conflict.

“De oorlog van morgen” beschrijft hoe, wanneer, waar en met welke middelen de toekomstige oorlogen worden gevochten, en analyseert hoe wij ons daarop kunnen voorbereiden. Dat vergt een alomvattend antwoord waarin niet alleen militairen, maar ook gewone burgers een rol hebben bij de bescherming van ons land. Een must-read voor iedereen die de onzekere veiligheidssituatie in de wereld beter wil begrijpen.

“De oorlog van morgen” (Uitgeverij Balans) is vanaf 24 april verkrijgbaar in de boekhandel!

Martijn Kitzen en Tim Sweijs | Over de auteurs:

Prof. Dr. Martijn Kitzen is hoogleraar irreguliere oorlogvoering & speciale operaties aan de Nederlandse Defensie Academie. Als voormalig militair deed hij ervaring op in VN- en NAVO-missies. Hij publiceerde eerder onder andere Oorlog onder de mensen (2016).

Dr. Tim Sweijs is onderzoeksdirecteur bij het Haagse Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij doet onderzoek naar het veranderend karakter van gewapende conflicten en adviseert overheden, internationale organisaties en (militaire) besluitvormers op het gebied van defensie en veiligheid.

Conference Report Seabed Security

/0 Comments/in , , , , /by

On March 27, HCSS and TNO, in close collaboration with the Ministries of Infrastructure and Water Management and Defence, organised the Seabed Security Seminar: Protecting our Critical Undersea Infrastructure Together in The Hague.

The Seminar was part of a series of NATO Summit pre-events organised by HCSS together with other partners to set the stage for the 2025 NATO summit in The Hague, on June 24 and 25.

As part of the preparations, TNO in collaboration with HCSS and the Ministeries, drafted a position paper containing concrete recommendations for action, aimed at strengthening the debate and contributing to effective solutions for the strategic security of the seabed.

Conference Report PDF

Authors: Jeroen de Jonge, Casper Bosschaart (TNO)

New Report | Securing European Military Fuels in a Tense Security Environment: Supply, Distribution and Storage

/0 Comments/in , , , /by

How prepared is NATO’s European fuel infrastructure for war on its Eastern Flank? Fossil fuels are the backbone of modern militaries, a fact that is unlikely to change in the foreseeable future.

A protracted period of European military demobilisation following the cold war has fostered a reluctance to consider the practical prerequisites of military readiness. This reticence is now beginning to fall away under the pressure of Russian aggression and increasing American ambivalence towards their European allies. Close consideration is now being given in Brussels and European capitals as to how Europe can bolster its deterrence through a credible military capability. As a key pillar of all military operations, fuel supply will be central to these discussions.

Report Link (PDF)

This paper investigates the challenges to fuel logistics that NATO could face if forced into a large-scale conflict on its Eastern Flank. It finds that several core features of the European fuel supply system could emerge as serious constraints on military effectiveness:

  1. European NATO countries remain highly dependent on oil supply lines from unstable or unfriendly countries, raising the possibility of sudden supply constraints under conditions of war instability. Several chokepoints on European oil supply lines are vulnerable to deliberate sabotage by hostile actors.
  2. European oil refining capacity is concentrated some distance from NATO’s Eastern Flank, with Eastern NATO countries often dependent on imports to fill refining shortfalls during peacetime. Additionally, European refining capacity is declining under pressure from foreign competition and the green transition.
  3. Military fuel distribution infrastructure has not been extended to the Eastern Flank, leading to dependence on distribution methods that may not be adequate for a war scenario.
  4. Fuel storage in European NATO members and Eastern members in particular is low relative to both normal civilian consumption and possible military consumption. Policies on emergency storage are not well optimized for a military conflict scenario.
  5. Increasing decarbonisation in the civilian sector will further degrade the viability of fossil fuel infrastructure, placing increasing pressure on a military that will remain dependent on fossil fuels.

The paper makes several recommendations to address these challenges:

  1. Coordination should be increased at the European level to identify and address fuel supply bottlenecks.
  2. Collaboration between military planners and civilian oil logistics companies should be increased to address fuel supply bottlenecks.
  3. NATO allies should devise a clear policy on emergency oil stocks and their use during wartime.

In the short term:

  1. Monitor vulnerabilities along fuel supply chains and develop contingency plans for war scenarios.
  2. European NATO members should ensure that diminishment of oil refining and transport capacity does not impact military readiness.
  3. Additional fuel storage should be made available on the Eastern Flank of key military fuels.

In the medium term:

  1. Military infrastructure for distribution of fuel towards the Eastern Flank should be upgraded.
  2. Greater efforts should be made to increase the compatibility between the transition to net zero and military fuel needs.
Report Link (PDF)

Authors: Ron Stoop, Irina Patrahau and Ciaran Cassidy

Contributors: Lucia van Geuns and Michel Rademaker

Peer review: Energex

Cover photo: Skytanking Holding GmbH, Wikimedia Commons

The conclusions and recommendations presented in this paper are the result of independent research. Responsibility for the content rests with the authors and the authors alone. The research was made possible by a financial contribution from FETSA (Federation of European Tank Storage Associations) to the Hague Centre for Strategic Studies.

De Strateeg: Hoe Oost-Europa kwetsbaar is door een gebrek aan brandstoffen in de regio

/0 Comments/in , , , /by

Een belangrijk onderdeel voor ons defensieapparaat bestaat uit brandstoffen. Want zonder bijvoorbeeld kerosine of diesel is veel apparatuur niet te gebruiken. Maar hebben we wel genoeg en hoe krijg je het op tijd op de juiste plek in een oorlogssituatie?

Vooral Oost-Europa is hier erg kwetsbaar door. Veel brandstoffen komen namelijk binnen in havens en worden daar in de buurt opgeslagen. En dus niet op de plek waar misschien wel de grootste dreiging is.

Wat daaraan gedaan kan worden bespreekt Paul van Liempt in deze aflevering van De Strateeg met:

  • Lucia van Geuns, energiedeskundige bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies.
  • Willem-Henk Streekstra, directeur van VOTOB, de brancheorganisatie voor tankopslagbedrijven in Nederland.

In aanloop naar de NAVO-top in juni is De Strateeg er elke week met een nieuwe aflevering!

Bron: BNR Nieuwsradio, De Strateeg, 20 april 2025

Over deze podcast

De Strateeg is een podcast van BNR in samenwerking met het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Abonneer je via bnr.nl/destrateeg om geen enkele aflevering te missen.

Host: Paul van Liempt

Redactie: Michaël Roele

Tim Sweijs lectures on strategy and transatlantic security at the “Brussels 360” Executive Course

/0 Comments/in , , , /by

HCSS director of research Tim Sweijs will lecture on strategy and transatlantic security during the “Brussels 360” Executive Course organised from 4-6 June by the Centre for Security, Diplomacy and Strategy (CSDS) of the Brussels School of Governance.

The course aims to provide participants with a deeper and more critical understanding of Europe’s role in a world in flux. The onset of Sino-American strategic competition and Russia’s war in Ukraine are having profound effects on Europe’s security architecture, and Europe’s global role. The core aim of this 3-day Executive Course is to provide participants with a more profound understanding of these changes, and to do so by engaging, exchanging and learning from leading academics and policymakers in the field.

The Executive Course is organised around three individual modules that are organised over a period of 3 days in Brussels:

  1. Trends in Global Geopolitics and European Grand Strategy
  2. Trends in European Security and Defence Policy
  3. Trends in European Trade and Technology Policy

Each module is built around 3 preparatory pre-recorded lectures and readings, a series of lectures and panel discussions. All lectures and discussions will be held at the offices/headquarters of the Brussels School of Governance, located at Boulevard de la Plaine 5/1st floor, 1050 Bruxelles.

The Executive Course is run by the Centre for Security, Diplomacy and Strategy (CSDS), which is a research hub at the Vrije Universiteit Brussel (VUB). CSDS seeks to contribute to a better understanding of the key contemporary security and diplomatic challenges of the 21st century – and their impact on Europe – while reaching out to the policy community that will ultimately need to handle such challenges.

Course overview

3 days: the Executive Course is organised over a 3-day period of (online and in-person) lectures, policy panels and networking opportunities.

16 hours: to fully prepare for the course, participants are expected to dedicate 16 hours to readings and pre-recorded lectures.

Fees: for participation on the course the fees charged for three days are €2,800. When signing-up early, participants qualify for a reduced fee of €2,500 (the early bird fee is available until 23 April 2025). For details on bespoke institutional arrangements, contact CSDS.

Course aims

  1. To provide participants with a contemporary understanding of the geopolitical shifts that are affecting European security and Europe’s role in the world.
  2. To provide participants with a better empirical understanding of the key trends in European security, defence, trade and technology policy.
  3. To provide participants with opportunities to engage and network with leading policymakers and experts in the Brussels ecosystem.
  4. To afford participants the opportunity to enhance their policy analysis and communication skills through the production of a policy memo and in-class participation.

Dates

Brussels 360 takes place in Summer 2025 from 4-6 June.

Confirmed speakers

Confirmed lecturers and speakers include Alexandros Yannis (EEAS), Benedetta Berti (NATO), Cosmin Dobran (EEAS), Joanna Szychowska (European Commission), Rory Keane (UN), Linde Desmaele (Leiden University), Tim Sweijs (HCSS), David Ucko (NATO), Dominik Jankowski (Polish Government), Joris Teer (EUISS) and more! The course also includes the participation of the CSDS team Luis Simón, Giulia Tercovich, Eva Pejsova, Alexander Mattelaer, Giovanni Grevi, Patrick Wouters, Antonio Calcara and Daniel Fiott.

Entry requirements

Be in possession of a Masters degree and 2 years’ worth of relevant experience or a Bachelor degree and 5 years’ worth of relevant experience. Good command of the English language is required, as the course is taught exclusively in English.

Course syllabus

Download the course overview: CSDS Brussels 360 Course.

Download the course flyer: Brussels 360 Course Flyer

Contact 

Register for Brussels 360

For more information, kindly contact (office_csds (@) vub.be).

Strategische Vragen | De Strateeg: Gaan defensie-investeringen ten koste van klimaatbeleid?

/0 Comments/in , , , , /by

De defensiesystemen en ook de structuur verschillen enorm van elkaar in Europa. Of je het nou hebt over wapens of munitie. De versnippering moet worden tegengegaan en er moet uiteraard meer geïnvesteerd worden. Maar waar begin je dan mee?

Deze aflevering spreekt Paul van Liempt met:

  • HCSS adviseur Tom Middendorp, speciaal gezant namens Nederland voor de Europese Defensiesamenwerking en voormalig Commandant der Strijdkrachten.

In aanloop naar de NAVO-top in juni is De Strateeg er elke week met een nieuwe aflevering!

Bron: BNR Nieuwsradio, De Strateeg, 16 april 2025

Over deze podcast

De Strateeg is een podcast van BNR in samenwerking met het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Abonneer je via bnr.nl/destrateeg om geen enkele aflevering te missen.

Host: Paul van Liempt

Redactie: Michaël Roele

Nieuw rapport | Voortzettingsvermogen: Een parate krijgsmacht in een weerbare maatschappij

/0 Comments/in , , , /by

In dit nieuwe HCSS-rapport onderzoeken Frank Bekkers, Hans van der Louw, Otto van Wiggen, Björn de Heer, Pieter-Jan Vandoren, Michel Rademaker en Nino Malekovic het voortzettingsvermogen van de Nederlandse krijgsmacht, oftewel haar vermogen om langdurig actief te blijven in een militair conflict. De toenemende dreiging vanuit Rusland maakt dit essentieel, zowel voor afschrikking als daadwerkelijke inzet bij een grootschalige NAVO-confrontatie.

De verkenning richt zich op middel- en lange termijn en benadrukt dat voortzettingsvermogen niet alleen een militaire, maar een maatschappijbrede uitdaging is. Factoren als strategische voorraden, logistieke ketens, personeelsaanvulling en defensie-industrie zijn cruciaal.

Kernpunten van het rapport:

  • Toenemende dreiging en hybride oorlogsvoering: Rusland intensiveert indirecte acties en hybride oorlogsvoering. Nederland moet voorbereid zijn op zowel militaire inzet in Oost-Europa als bescherming van het eigen grondgebied.
  • Maatschappelijke inbedding en politieke steun: Voortzettingsvermogen vereist draagvlak en weerbaarheid in de samenleving. Een hernieuwd legervormingssysteem met reservisten en mogelijk een dienstplichtmodel is noodzakelijk.
  • Logistiek en voorraden: Voorwaarts geplaatste voorraden zijn essentieel in de openingsfase van een conflict. Er moet een balans zijn tussen voorraadbeheer en industriële productiesnelheid. Logistieke ketens moeten robuuster worden, inclusief samenwerking met civiele sectoren.
  • Defensie-industrie en wetgeving: De Nederlandse en Europese defensie-industrie moeten opschaalbaar zijn. Wetgeving zoals de ‘Wet weerbaarheid defensie-industrie’ moet versneld worden geïmplementeerd. Publiek-private samenwerking en flexibele financiering zijn essentieel.
  • Schaalbare krijgsmacht: Een doelstelling van 100.000 inzetbare militairen in 2030 en een verdere groei is nodig. Dit vraagt om investeringen in reservisten, training en mobilisabel materieel.

Het rapport concludeert dat het regeneratief vermogen van Nederland vergroot moet worden om langdurige inzet te waarborgen. Dit vereist strategische keuzes, financiële investeringen én maatschappelijke acceptatie.

Rapport Link (PDF)

Auteurs: Frank Bekkers, Hans van der Louw, Otto van Wiggen, Björn de Heer, Pieter-Jan Vandoren, Michel Rademaker en Nino Malekovic.

Deze studie is door het Den Haag Centrum van Strategische Studies (HCSS) verricht binnen het kader van een raamovereenkomst met het Commando Landstrijdkrachten (CLAS).

Foto credits: Defensie

Column Nieuwe Oogst: ‘Brussel concludeert (eindelijk) dat voedselkwantiteit belangrijk is’

/0 Comments/in , , , /by

Eindelijk. Dat dacht ik toen ik de berichten las over het werkbezoek van Eurocommissaris Christophe Hansen van Landbouw aan Nederland. Hansen wil het debat over landbouw ombuigen naar productieve landbouw.

Boeren zijn in de afgelopen jaren, zeker in ons land, voortdurend de maat genomen over de schade die zij zouden aanrichten aan het milieu. Maar nu heeft Brussel de conclusie getrokken dat ook kwantiteit belangrijk is. Zo niet, dan worden we te afhankelijk van de grillen van ontspoorde leiders.

Het werd tijd. De ene na de andere wake-up call is genegeerd; zelfs Vladimir Poetins oorlog tegen Oekraïne heeft mensen niet wakker geschud. In 2022 werd duidelijk dat Poetin er niet voor terugdeinst om voedsel als wapen te gebruiken. Zo strafte hij landen die de kant van Oekraïne kozen. Poetin verstoorde bewust de Oekraïense agrarische exporten, waardoor de prijzen opliepen en landen in Afrika in de knel kwamen.

Inmiddels is de wereld gezegend met de Amerikaanse president Donald Trump, die net als Poetin in de eerste plaats geïnteresseerd is in zichzelf en in de tweede plaats in zijn land. We zien nu al dat zijn handelsoorlog effecten heeft. China treft met 15 procent de importen van onder meer kip, mais, en tarwe en een extra 10 procent op sojabonen, fruit en varkensvlees.

Bovendien worden Amerikaanse importen steeds meer vervangen door Braziliaanse, met grote gevolgen voor de mondiale handelsstromen. In Europa zijn de Franse wijn- en champagneproducenten mogelijk de eerste slachtoffers.

Juist door Trump heeft Brussel nu de mond vol over strategische autonomie. Maar er is meer. Door klimaatverandering zien we het landbouwareaal in grote delen van de wereld kleiner wordt. De verwoestijning begint in Spanje en de verwachtingen voor Afrika zijn somber.

Wie naar de toekomstverwachtingen kijkt, ziet dat landbouwgronden zich steeds meer concentreren in het noorden van Amerika, het noorden van Europa en het noorden van Rusland. Daarmee wordt landbouw steeds meer een geopolitiek vraagstuk. Drie concurrerende blokken verbouwen dan het meeste voedsel.

Tegelijkertijd zien we dat door biodiversiteits- en milieueisen de Europese landbouwopbrengsten mogelijk met 20 procent verminderen. Voor de pluimveesector kan het zelfs een halvering betekenen. Dit ondermijnt het streven naar strategische autonomie. Willen we echt autonoom worden, dan moeten we alle ruimte geven aan technologie. Maar voorlopig moet ik constateren dat wat Hansen zegt goed voor de hele sector is. Nu maar wachten wat ervan terechtkomt.

Bron: Rob de Wijk, Nieuwe Oogst, 31 maart 2025

Hans Horan joins HCSS as new Strategic Analyst

/0 Comments/in , , , /by

HCSS is pleased to announce that Hans Horan has joined our team as a Strategic Analyst!

An expert on the Indo-Pacific, cyber threat intelligence, and security and defence affairs, prior to joining HCSS, Hans worked for over seven years in the intelligence and security industry for both private and public sector organisations across the globe, where he served as their lead cyber intelligence and principal Asia-Pacific analyst. Hans advised a number of both private and public sector clients during this time on how to navigate growing geopolitical tensions and minimise the impact on their business operations.

Hans regularly publishes with renowned international current affairs magazines and news outlets, such as The Diplomat and NK News, on defence and security trends. Hans received his master’s degree in Asian studies from Leiden University, where he specialised in the political economies of the East Asian region (Japan, the Korean Peninsula, Taiwan, and China). He earned his bachelor’s degree in International Studies at Leiden University, where he also studied politics, economics and sociology at Nagasaki University. 

On joining HCSS, he stated:

“I look forward to bringing my expertise and knowledge to HCSS, a leading institution that brings fact-based knowledge to policymakers and businesses across the globe, and learning from its highly talented team. I’m particularly looking forward to helping HCSS explore security trends in the Indo-Pacific and bridge the cyber-geopolitics gaps, especially given that our society’s growing digitalisation has left us more exposed to malicious threat actors, both state-sponsored and otherwise.”

Event | Afschrikking & Langetermijngevechtscapaciteit

/0 Comments/in , , , , /by

NATO pre-event Afschrikking & Langetermijngevechtscapaciteit

  • 📅 Datum: April 17, 2025
  • 🕑 Tijd: 11:30 – 15:30 CEST
  • 📍 Locatie: HCSS, Lange Voorhout 1, 2514 EM Den Haag, Netherlands
Registratielink (Eventbrite)

Dit evenement wordt in het Nederlands gehouden.

De Russische oorlogshandelingen in Oekraïne en de potentiële dreiging richting de Europese lidstaten kan niet worden onderschat. Hoe snel zou Rusland na een staakt-het-vuren en vredesverdrag weer op militair avontuur kunnen gaan? Wat is hun regeneratievermogen? Wat is het voortzettingsvermogen van de Nederlandse landmacht? En hoelang zal het duren voordat de landmacht haar gevechtskracht op orde heeft en dat langdurig kan volhouden?

Agenda

11.30 Aankomst Gasten

12.00 Welkom door HCSS, Michel Rademaker, Plaatsvervangend Directeur

Dagvoorzitter Ministerie van Defensie, Lkol Elisabeth van der Steenhoven, Stafofficier

12.05 Keynote, C-CLAS, Ltgen Jan Swillens

12.20 Panel: Russisch Regeneratievermogen

Zijn we ons voldoende bewust en hebben we inzicht in de Russische capaciteit om haar militaire capaciteit in stand te houden en wanneer ze opnieuw een militair avontuur zou kunnen opstarten?

Korte demonstratie Rubase: HCSS, Jesse Kommandeur, Strategische Analist

  • Clingendael, Bob Deen, Senior Research Fellow
  • Ministerie van Defensie, Vertegenwoordiger
  • Moderator: HCSS, Tim Sweijs, Directeur Onderzoek

13.20 Fingerfood Lunch & Koffie pauze

13.55 Panel: Het voortzettingsvermogen van de Nederlands Landmacht

Wat is er nodig om het voortzettingsvermogen van de Nederlandse landmacht te vergroten en het gevecht langdurig vol te kunnen houden?

  • HCSS, Gen Maj (Ret.) Hans van der Louw
  • NIDV Director Hans Huigen
  • LKol Marnix Felius
  • Moderator: HCSS, Michel Rademaker, Plaatsvervangend Directeur

14.55 Take-aways: HCSS, Prof Rob de Wijk, Oprichter & Hoogleraar

15.05 Koffie, Thee en Netwerken

15.30 Wrap up

🔗 Registreer nu en verzeker je plek!

Registratielink (Eventbrite)