In een persconferentie maakten ministers Rob Jetten en Hans Vijlbrief de noodmaatregelen bekend om het gastekort in de winter te voorkomen: de kolencentrales in Nederland zullen harder gaan draaien. Deze maatregel is bedoeld om gas te besparen, zodat we deze winter niet in de kou zitten. Maar hoe verstandig is deze beslissing? HCSS energie experts Lucia van Geuns en Jilles van den Beukel geven commentaar in de media.
„Meer gebruik van kolencentrales is gerechtvaardigd, het werd hoog tijd”, zegt HCSS energie-expert Jilles van den Beukel in De Telegraaf. „De dreiging dat de Nederlandse gasvoorziening in gevaar komt, is realistisch geworden nadat Rusland – naast de kleinere Europese landen zoals Bulgarije en Polen – óók de grote landen Duitsland, Frankrijk en Italië is gaan treffen. Beetje bij beetje worden we economisch onder druk gezet. Het kabinet moét wel ingrijpen.”
Het besluit van het kabinet om kolencentrales weer volop te laten draaien is een goede beslissing maar komt te laat, zei Jilles van den Beukel in Dit Is De Dag op NPO Radio 1: “Er is te lang gewacht en een van de risico’s is dat je op korte termijn niet genoeg kolen kunt binnenhalen”.
Bij BNR Breekt ging Jilles van den Beukel ook in op de vraag of de kolencentrales weer helemaal op volle toeren moesten draaien.
Jetten kan nog niet zeggen wat de maatregel gaat opleveren. HCSS energie expert Lucia van Geuns houdt het op 2 tot 2,5 miljard kubieke meter gas op jaarbasis. Ter vergelijking: in Nederland is vorig jaar 40 miljard kuub gas verbruikt. “Als we elke week maximaal bijvullen wat technisch mogelijk is, kan de opslag tot 80 procent gevuld worden”, zegt Van Geuns bij NOS. “Ik hoop dat we tot 90 of 95 procent komen.”
Of het genoeg is, hangt af van de temperaturen in de winter en van het gedrag van president Poetin. Van Geuns houdt er rekening mee dat na het afknijpen van Duitsland de Russische president met volgende stappen komt. “Zelfs langetermijncontracten worden niet meer nageleefd. Met een technische reden, maar waarschijnlijk is het strategisch. Dat er er nu 60 procent minder door Nordstream 1 stroomt, daar heeft niet alleen Duitsland last van, maar ook Midden-Europa en zelfs Italië.”
Volgens Van Geuns zijn de stappen die worden genomen vanuit Rusland heel onvoorspelbaar, “maar we moeten ons er wel op voorbereiden,” benadrukte ze in Nieuwsuur.
“Duitsland zegt nu heel duidelijk dat er een noodsituatie is. En ik vind dat dit ook voor Nederland zou moeten gelden. We vormen in Europa immers één groot gassysteem,” waarschuwde Van Geuns eerder al bij de NOS. “Poetin voert drogredenen aan om minder te leveren, waardoor de gasprijs wordt opgejaagd. Hij weet ook dat het vullen van de gasvoorraden dan problematisch wordt in Europa.”
Van Geuns vindt dat het kabinet op z’n minst transparanter moet zijn over de aanpak van het probleem. Dat is essentieel om een juiste afweging te kunnen maken over eventuele noodmaatregelen. Maar ook om te weten of er in het huidige tempo voldoende gasvoorraad wordt opgebouwd voor de winter. Commerciële partijen worden via een subsidieregeling door de Nederlandse overheid gestimuleerd de bergingen te vullen. “Mijn grootste zorg is dat deze marktpartijen door de huidige ontwikkelingen ook problemen krijgen om die voorraad aan te vullen”, zegt Van Geuns. “Er zou daarom van week tot week moeten worden gemonitord en gecommuniceerd hoe de aanvulling van onze gasvoorraad verloopt.”
Ook in Nieuws en Co werden de maatregelen besproken met Lucia van Geuns.
Het wordt “heel spannend”, vertelde Van Geuns vervolgens bij WNL’s Goedemorgen Nederland. “Ik denk dat het belangrijk is dat we vanaf nu elke week monitoren of onze gasbergingen genoeg gevuld zijn”, zegt zij. “Op dit moment zijn die voor ongeveer 47 procent gevuld, maar elke week moet daar weer een maximale hoeveelheid bij, zodat we in de winter genoeg hebben om een koude winter te kunnen doorstaan.”
Het kabinet had weinig andere keuzes, zegt Lucia van Geuns tegen RTL Nieuws. Op dit moment is de prijs van gas al vijf keer zo hoog als voor de oorlog in Oekraïne, en het wordt waarschijnlijk nog hoger, verwacht ze.
En dat die prijs steeds hoger wordt, is een nog groter probleem, want de komende tijd zal het steeds lastiger worden om gas te kopen. Volgens Van Geuns komt er steeds minder gas op de markt, en dat betekent dat de prijs steeds hoger wordt. “De partij die het meest betaalt, krijgt het gas. De vraag is of de halvering naar Duitsland de laatste zet van Poetin is, of dat er nog meer beperkingen aankomen.”
Van Geuns legt uit dat het probleem is dat niet alleen Nederland met een gastekort zit: “Commerciële partijen zijn verantwoordelijk voor het vullen van de voorraden, maar die krijgen het steeds moeilijker om gas aan te kopen. Lange termijncontracten worden stopgezet en gas moet worden gekocht op de zogenoemde spotmarkt, waar de prijzen elk uur anders kunnen zijn. Daar gaat de prijs flink omhoog.”
“Het wordt duurder en moeilijker”, zegt Van Geuns.
De politiek lijkt er alles aan gelegen om niet meer gas te pompen uit de gasvelden uit het noorden. Van Geuns ziet ook het niet de eerste keus is van Den Haag. “Het gaat over opschakelen van kolencentrales, over het efficiënter inrichten van industrie of zelfs het afschakelen ervan.”
Maar kunnen we straks wel zonder het Groningse gas?
Related Content
