HCSS
  • News
    • BNR | De Strateeg
    • Columns
    • Draghi Report Series
    • Events
    • Podcasts
  • Publications
    • Publications
      • All Publications
    • Defence & Security
      • Behavioural Influencing in the Military Domain
      • (Nuclear) Deterrence and Arms Control
      • Hybrid Threats
      • Rethinking Fire and Manoeuvre
      • Robotic and Autonomous Systems
      • Strategic Monitor Dutch Police
      • Transnational Organised Crime
    • Geopolitics & Geo-economics
      • China in a Changing World Order
      • Europe in a Changing World Order
      • Europe in the Indo-Pacific
      • Knowledge base on Russia (RuBase)
      • PROGRESS / Strategic Monitor
      • Transatlantic Relations
    • Climate, Energy, Materials & Food
      • Climate and Security
        • International Military Council on Climate and Security (IMCCS)
        • Water, Peace & Security (WPS)
      • Critical Minerals
      • Energy Security
        • Tank Storage in Transition
      • Food Security
    • Strategic Technologies
      • Cyber Policy & Resilience
        • Global Commission on the Stability of Cyberspace (GCSC)
      • Emerging Technologies
      • Global Commission on Responsible Artificial Intelligence in the Military Domain (GC REAIM)
      • Semiconductors
      • Space
  • Dashboards
    • Dashboards
      • All Dashboards
        • GINA
    • Defence & Security
      • DAMON | Disturbances and Aggression Monitor
      • GINA | Military
      • Nuclear Timeline
    • Geopolitics & Geo-economics
      • Dutch Foreign Relations Index
      • GINA | Diplomatic
      • GINA | Economic
      • GINA | Information
    • Climate, Energy, Materials & Food
      • Agrifood Monitor
      • CRM Dashboard
    • Strategic Technologies
      • Cyber Arms Watch
      • Cyber Comparator
      • Cyber Norms Observatory
      • Cyber Transparency
  • Services
    • HCSS Boardroom
    • HCSS Datalab
    • HCSS Socio-Political Instability Survey
    • Strategic Capability Gaming
    • Studio HCSS
    • Indo-Dutch Cyber Security School 2024
    • Southern Africa-Netherlands Cyber Security School 2025
  • NATO Summit
  • GC REAIM
    • GC REAIM | Members
    • GC REAIM | Conferences
    • GC REAIM | Partners, Sponsors, Supporters
  • About HCSS
    • Contact Us
    • Our People
    • Funding & Transparency
    • Partners & Clients
    • HCSS Newsletter
    • HCSS Internship Programme
    • Press & Media Inquiries
    • Working at HCSS
    • Global Futures Foundation
  • Click to open the search input field Click to open the search input field Search
  • Menu Menu

News

Column Rob de Wijk: Europa ontbeert een strategie in deze oorlog

June 9, 2023
Column Trouw Rob de Wijk

Met de vernietiging van de Kachovka-stuwdam is de oorlog in Oekraïne in een nieuwe fase gekomen. Die zal volgens president Zelensky veel slachtoffers kosten, omdat Rusland in de lucht veel sterker is. Hij wil F-16’s. Deze week kwam hij met de mededeling dat een substantieel aantal daarvan zal worden geleverd. Inmiddels zijn Nederland, Denemarken, België en het Verenigd Koninkrijk met de training van Oekraïense piloten voor die jachtvliegtuigen begonnen.

De levering van F-16’s, waar Amerika tegen is, roept vragen op. Van waaruit worden ze ingezet? Vanuit ­Polen? Als dat het geval is zal president Poetin terecht roepen dat hij in oorlog is met de Navo. Die luchtmachtbasis in het buurland wordt voor Rusland dan een legitiem doelwit, ook al bestaat het personeel uit ingehuurde krachten en Oekraïners. Als die basis wordt aangevallen geldt artikel 5 van het Navo-verdrag en moeten alle bondgenoten Polen te hulp schieten.

Of worden de jachtvliegtuigen vanuit Oekraïne ingezet? Dat zou logisch zijn, mits de infrastructuur in het land aan de eisen voor de F-16 kan worden aangepast. En mits het grondpersoneel volledig uit Oekraïners bestaat. Elke burger of militair uit een Navo-land versterkt Poetins argument dat hij daarmee in oorlog is.

Als het meezit kunnen de Oekraïense vliegers in een maand of vier worden opgeleid. Maar dat komt te laat voor het offensief dat inmiddels van start is gegaan.

Problematisch is dat tot nu toe geen enkel aan Oekraïne geleverd wapensysteem een echte gamechanger is geweest. Als de inzet van F-16-vliegtuigen niet succesvol is, wat gaan we dan doen? Veel meer aan wapensystemen valt er niet te leveren, dus wordt de inzet van Navo-troepen een logische vervolgstap. Maar dan zijn we echt met Rusland in oorlog.

Het blijft daarom gissen wat de strategie is achter de levering van de jachtvliegtuigen. Dat ‘Oekraïne moet winnen’, zoals premier Rutte vorige week zei in Moldavië tijdens een bijeenkomst van de Europese Politieke Gemeenschap, is geen strategie, maar een wens. Bovendien is ‘winnen’ een vaag begrip.

Ik ken geen enkele expert die voorspelt dat Oekraïne alle door Rusland bezette gebieden zal bevrijden. Met de kennis van nu is het maximaal haalbare het doorsnijden van de ‘landbrug’ tussen de Krim en Rusland. Dat zou een verpletterende vernedering voor Rusland zijn, maar geen nederlaag.

Wat dan de volgende stap wordt, blijft gissen. Mogelijk komt er dan een staakt-het-vuren omdat beide partijen te uitgeput zijn om verder te vechten. De Amerikaanse president Biden is dan tevreden; Europese leiders niet.

Vorige week hoorde ik de Franse president Macron in de Slowaakse hoofdstad Bratislava zeggen dat een duurzame vrede de enige optie is. De Duitse bondskanselier Scholz zei het hem na. Maar wat de voorwaarden voor een duurzame vrede zijn, werd niet duidelijk. Kortom, het strategisch denken in Europa is niet indrukwekkend.

De strategie bestaat voornamelijk uit de bereidheid te leveren wat Zelensky wil. Maar dat is geen strategie. President Biden heeft die wel: die stuurt aan op een ­vredesakkoord en wil escalatie naar een oorlog met Rusland die tot een nucleair armageddon leidt, ten koste van alles vermijden. Vandaar geen F-16’s van die kant. Europeanen schijnen daar niet mee te zitten, ook al raakt escalatie van het conflict hen direct en Amerika niet.

Rob de Wijk, Trouw, 9 juni 2023

Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.

  • Share on Facebook
  • Share on X
  • Share on WhatsApp
  • Share on LinkedIn
  • Share by Mail

Experts

Rob de Wijk

Related News

Related Content

Column Trouw Rob de Wijk
Column: Dit is de reden dat Poetin kernwapens wil neerzetten in Belarus
Column Trouw Rob de Wijk
Column: Het Westen beseft nu: we kunnen niet meer om China heen
Column Trouw Rob de Wijk
Column: De Russische visie krijgt meer bijval in de wereld

Office Address

  • The Hague Centre for Strategic Studies
  • Lange Voorhout 1
  • 2514 EA The Hague
  • The Netherlands

Contact Us

  • Telephone: +31(70) 318 48 40
  • E-mail: info@hcss.nl
  • IBAN NL10INGB0666328730
  • BIC INGBNL2A
  • VAT NL.8101.32.436.B01
  • Contact

Legal & Privacy

  • Disclaimer & Privacy
  • Algemene Voorwaarden (NL) 
  • Terms & Conditions (ENG) 
  • Coordinated Vulnerability Disclosure
  • Ethical Standards
  • Manual for Responsible Use of AI

Follow us

© The Hague Centre for Strategic Studies
    Link to: Blog | Chile’s National Lithium Strategy Link to: Blog | Chile’s National Lithium Strategy Blog | Chile’s National Lithium Strategy Link to: ND | Friso Stevens: ‘Een oorlog tussen de VS en China wordt waarschijnlijker. De gevolgen zijn niet te overzien’ Link to: ND | Friso Stevens: ‘Een oorlog tussen de VS en China wordt waarschijnlijker. De gevolgen zijn niet te overzien’ ND | Friso Stevens: ‘Een oorlog tussen de VS en China wordt waarschijnlijker....
    Scroll to top Scroll to top Scroll to top

    GDPR Consent

    Your privacy is important to us. Here you can set which consent you are allowing us with regards to the collection of general information, the placing of cookies of the collection of personal information. You can click 'Forget my settings' at the bottom of this form to revoke all given consents.

    Privacy policy | Close
    Settings

    GDPR Consent Settings

    Your privacy is important to us. Here you can set which consent you are allowing us with regards to the collection of general information, the placing of cookies of the collection of personal information. You can click 'Forget my settings' at the bottom of this form to revoke all given consents.

    Website statistics collect anonymized information about how the site is used. This information is used to optimize the website and to ensure an optimal user experience.

    View details

    Functional cookies are used to ensure the website works properly and are neccessary to make the site function. These cookies do not collect any personal data.  

    View details
    Forget my settings Deleted!