Hongarije werd in 1999 lid van de Navo. Bij die gelegenheid sprak de Hongaarse premier Victor Orbán roerende woorden over Europese waarden en de ‘wedergeboorte van Midden-Europa in de geest van een nobele historische traditie van democratie en rechtsstatelijkheid’.
Inmiddels heeft hij democratie en rechtsstaat in de ijskast gezet. Daardoor loopt het Hongaarse volk nu tientallen miljarden aan Brusselse steun mis. Samen met de pas gekozen premier Fico van Slowakije vormt hij een pro-Russisch bolwerk binnen de Europese Unie. Dat is mooi voor Poetin. Voor het Kremlin zijn welgevallige regeringen een belangrijke stap in de richting van bufferzones en een neutraal Oekraïne. Bovendien kunnen zij voorkomen dat een nieuw IJzeren Gordijn wordt opgericht waarmee de Russische expansiedrift wordt ingetoomd. Door dit gedrag zijn deze landen nu wel de risees van de EU geworden.
De vraag of Nederland zich in dit kamp gaat scharen is na de recente verkiezingsuitslag actueel geworden. Orbáns ommezwaai van democraat naar autocraat is een waarschuwing voor iedereen die denkt dat een milde versie van een leider waarbij autocratie in het DNA zit, echt bestaat.
Zalvende teksten
Er zijn talloze voorbeelden van dit soort politici die met zalvende teksten de weg naar de top hebben gevonden. De top is doel op zich, niet het belang van ‘het volk’. De Pool Jarosław Kaczyński is er ook zo een. Hij wordt door Brussel op dezelfde wijze aangepakt als Orbán. Ook zijn land loopt miljarden mis voor het om zeep helpen van de rechtsstaat.
In Nederland is het tot nu toe veel te weinig gegaan over de gevolgen als ons land Hongarije, en Slowakije gaat volgen. Net als in die landen is de kans groot dat Rusland hier voet aan de grond krijgt, zowel in de politiek als in de overheidsbureaucratie die volgens sommigen bevolkt wordt door een ‘gecorrumpeerde, D66-stemmende grachtengordelelite’.
Via desinformatiecampagnes zal ook hier de steun voor Oekraïne worden ondermijnd en zal het Russische verhaal over een agressieve Navo als de ‘ware’ reden voor de oorlog steeds meer worden geaccepteerd. Nederland, met zijn nog steeds open samenleving en zijn cultuur van wegkijken, pappen en nathouden en relativeren is een ideaal doelwit.
Russische invloed
Als Nederland ondanks MH-17 Rusland-vriendelijker wordt, wordt het kwetsbaarder en daarmee worden de EU en Navo krachtelozer. Hoe meer dat het geval is, hoe beter het voor Poetin is. Want volgens de Russische logica reduceert ondermijning het gevaar van militaire agressie door de Navo tegen Rusland. Dat de Europese Navo-landen als gevolg van decennialange bezuinigingen daartoe al lang niet meer in staat zijn, doet er voor het Kremlin niet toe. Men leeft daar met een zelfgecreëerd vijandbeeld waardoor Poetin zich kan opwerpen als beschermer des vaderlands.
Dus is het niet vreemd dat bij verkiezing van pro-Russische autocraten in Europa in Moskou de flessen Sovjetchampagne, zoals de bubbeltjeswijn in Rusland nog steeds wordt genoemd, worden opengetrokken.
De gevolgen zijn duidelijk. De deur openzetten voor Russische invloed betekent de verzwakking van onze democratische rechtsstaat en onze manier van leven. Critici wordt het leven onmogelijk gemaakt.
Is dit allemaal wat overdreven? Kijk naar Orbán. De milde versie van hem bestaat al jaren niet meer.
Rob de Wijk, Trouw, 7 december 2023
Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.
Experts
Related Content
