De oorlog is nog niet halverwege, zei buitenlandminister Wopke Hoekstra. Het gaat in Oekraïne nog lang duren, zegt de AIVD. Klinkt als logische uitspraken, maar echt zeker weten doen ze het niet. Wat gebeurt er eigenlijk aan het front, en wat komt eraan? RTL Nieuws besprak het met HCSS defensie experts Peter Wijninga en Patrick Bolder.
“De situatie is zo onzeker, iedereen die er iets over zegt kan gelijk hebben”, zegt defensie-expert Peter Wijninga. En zijn collega Patrick Bolder: “Voor Poetin is een soldatenleven niks waard. Er sterven veel mensen, maar voor Poetin is er geen reden te stoppen.”
‘Drie aanvalsgolven, zonder resultaat’
Dat Poetin zich nu niet terugtrekt, is vanuit Russisch oogpunt wellicht logisch. Er is namelijk geen overwinning te vieren. Het Oostelijke deel van Oekraïne is niet volledig in Russische handen, en dat is wel het minste waar hij mee thuis kan komen, zeggen beide experts.
Het zogenoemde lenteoffensief dat nu gaande lijkt, werpt zijn vruchten nog niet af. “Als dit het was, dan wordt het niks”, zegt Bolder, die zag dat meer aanvallen van de Russen op niets uitliepen. Bijvoorbeeld bij Voehledar ging het totaal mis. “Daar zijn meerdere tanks op antitankmijnen gelopen en raakte de bemanning in paniek. Er waren drie aanvalsgolven, allemaal zonder resultaat.”
Overwinning die eigenlijk nederlaag is
Bij Bachmoet lijkt een Russische ‘overwinning’ wel aanstaande. De plaats is bijna volledig omsingeld en de Oekraïners lijken zich te moeten terugtrekken, zegt Bolder. Maar overwinning staat hier niet voor niets tussen aanhalingstekens. “Het zou een pyrrusoverwinning zijn. De Russen hebben zoveel verliezen geleden daar en het strategisch belang is niet eens heel groot.”
Een pyrrusoverwinning wordt uitgelegd als ‘een overwinning die zo kostbaar is dat het eigenlijk een nederlaag is’. “Er wordt gezegd dat er nu zo’n 1000 Russen per dag sterven. Gemiddeld over de laatste maanden is het waarschijnlijk zo’n 700 tot 800 sterfgevallen per dag. Dat komt vooral door de artillerie zoals de HIMARS-raketten die de Oekraïners hebben gekregen”, zegt Wijninga.
China zou Rusland willen helpen
Ook Wijninga is net als Bolder niet onder de indruk van de huidige Russische aanvallen. Hij denkt dat het offensief van de Russen eigenlijk te vroeg is ingezet. “Poetin heeft waarschijnlijk tegen zijn commandant gezegd dat hij de Donbas in maart veroverd wil hebben. Maar dat was gezien de huidige situatie aan het front niet realistisch. Daarbij speelt de komst van Westerse wapens richting Oekraïne ook een rol. Dat moment wil Poetin mogelijk voor zijn.”
De Russen hebben het dus moeilijk. De doelen worden niet of moeizaam bereikt, het Westen blijft Oekraïne steunen en in de tussentijd raken de wapens en munitie op. Defensie-expert Bolder stelt dat er aan het front in drie dagen wordt verschoten wat er in een maand wordt geproduceerd. “En dus is er sprake van hulp van Noord-Korea, Iran, en de Verenigde Staten zeggen dat China nu mogelijk toch ook de Russen gaat helpen.”
Russische verdediging is nu beter
Hoe gaat het aan Oekraïense zijde? Ook zij hebben erg veel moeite om nieuwe successen te boeken. De aanvoer van wapens en munitie is een probleem, maar het is ook niet vanzelfsprekend dat er terreinwinst geboekt gaat worden als de beloofde zware wapens uit het Westen bij aangekomen. De Russen hebben namelijk geleerd van eerdere verliezen.
“Ze hebben hun verdedigende stellingen beter voor elkaar en zijn nu veel beter voorbereid op een mogelijk Oekraïens offensief”, zegt Wijninga. “Wat dat betreft heeft Hoekstra gelijk. Het kan een heel langdurige zaak worden. Maar door alle onrust bij de Russen kan het ook zomaar in elkaar storten. Het zou een forse meevaller als het kort duurt.”
Luchtmacht kan zaak veranderen
Toch zou er een manier kunnen zijn waarop er een ‘andere balans komt aan het front’. Bolder zegt huiverig te zijn voor het moment waarop de Russen hun luchtmacht echt gaan inzetten. “Er zijn een hoop vliegtuigen samengetrokken op 200 kilometer van het front. Als die worden ingezet voordat er in Oekraïne voldoende luchtverdedigingsmiddelen zijn, kan die luchtmacht heel veel betekenen.”
Dat zou dan moeten gebeuren door de troepen op de grond ondersteuning te bieden. “Dat hebben de Russen eerder niet gedaan omdat piloten slecht getraind waren en de luchtmacht niet goed geïntegreerd was met de landmacht.”
Onderhandelen?
Moet het Westen dan maar snel F16’s leveren? Zou kunnen, maar ‘snel’ is relatief. “Dat duurt een half jaar tot een jaar. En er zijn schone en grote vliegbases voor nodig. De logistiek op de grond lijkt daar nu niet klaar voor.”
Een jaar na de invasie van Oost-Oekraïne is er dus zeker geen einde in zicht. De Franse president Emmanuel Macron stelde dat de oorlog alleen kan eindigen met onderhandelingen. “Ik wil een Russische nederlaag in Oekraïne, maar ik ben ervan overtuigd dat het eind van het conflict uiteindelijk niet militair behaald zal worden”, zei hij.
‘Rusland bewezen onbetrouwbaar te zijn’
“Geen van beide kan volledig zegevieren”, denkt de Franse president. Wel is hij voorstander van een groot Oekraïens offensief om Moskou te dwingen terug te keren naar de onderhandelingstafel.
Maar onderhandelen met de Russen, dat ziet Oekraïne vooralsnog niet zitten. Bolder: “Oekraïne wil geen land prijsgeven aan Rusland. Bovendien weet je nooit wat je aan een overeenkomst met Rusland hebt. Ze hebben bewezen erg onbetrouwbaar te zijn.”
