“Van Gazprom is bekend dat er inmiddels geldnood dreigt”
“Die sancties maken de Russische energiesector kapot”, hoorde ik laatst een hoge vertegenwoordiger van die sector tijdens een discussie over Oekraïne zeggen. Want Rusland zou door zijn makkelijk winbare reserves heen raken en kan de moeilijker winbare reserves zonder geavanceerde westerse technologie niet winnen. Je zag de westerse deelnemers aan de discussie denken: “Goed zo, dat is precies de bedoeling van die sancties.”
Van Gazprom is bekend dat er inmiddels geldnood dreigt, ook al wordt er nog steeds winst gemaakt. Een van de financiële topmensen van het bedrijf stelde onlangs dat het dividend over 2014 mogelijk niet zal worden uitgekeerd, maar wordt aangewend om de klappen op te vangen.
Het mooie gebaar van Poetin om Oekraïne toch gas te leveren zou daarom wel eens mede kunnen zijn ingegeven door het feit dat Gazprom de inkomsten hard nodig heeft. Door de deal van eind oktober zal Oekraïne tot maart volgend jaar gas krijgen. Interessant is dat de EU garandeert dat de regering in Kiev in totaal 2,5 miljard euro aan Gazprom betaalt. Die garantie is wel nodig omdat de Oekraïense economie de afgelopen maanden met ruim 5 procent is gekrompen en er dus gerede twijfels zijn of Kiev aan zijn betalingsverplichtingen kan voldoen.
Het kan dus raar lopen: enerzijds wordt de Russische energiesector hard door de sancties getroffen waardoor de economie in een recessie verzeild dreigt te raken en de waarde van de roebel onderuit gaat; anderzijds worden door de EU garanties afgegeven om de energie-export naar Ruslands vijand Oekraïne te verzekeren.
Dat Rusland desondanks een tamelijk onoverzichtelijk probleem heeft, blijkt uit de ontwikkeling van de olieprijs en daarmee aan de daaraan gekoppelde gasprijs. Een vat Brent kostte medio oktober 83 dollar, ging sindsdien weer omhoog, maar is zo laag dat de inkomsten van Rusland hard worden getroffen. De daling van de olieprijs komt bovenop de 1 procent economische groei die Rusland door de Oekraïnecrisis al inlevert. Overigens remmen de sancties ook de economische groei van de EU zelf. Mede door die sancties stelde de OESO de groeiverwachting voor de Eurozone in 2015 bij van 1,2 naar 0,8 procent.
“Sancties versterken de positie van de leider tegen wie ze zijn gericht”
De economische effecten van de sancties beginnen inmiddels duidelijk te worden. Die zijn zowel voor Rusland als voor de EU significant, vooral omdat de groeiverwachtingen door de teruglopende wereldeconomie al uiterst mager zijn.
Rest de vraag wat de politieke impact van de sancties zijn. Volgens de EU zijn die bedoeld om de Russen op het rechte pad te brengen: de Krim terug naar Oekraïne, stopzetten van de steun aan de separatisten en ophouden met het ondermijnen van de stabiliteit in de rest van dat land. Maar Poetin zal niet inbinden. Wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit van sancties maakt duidelijk dat een belangrijk effect van sancties is dat ze de positie van de leider tegen wie ze zijn gericht versterken. Dit kan mede verklaren waarom Poetin zo’n enorme binnenlandse steun voor zijn Oekraïnebeleid blijft houden.
Het zou mij daarom niet verbazen als het wat decadente, politiek tamelijk instabiele West-Europa met zijn voortdurend morrende bevolking eerder de handdoek in de ring gooit en de sancties verzacht of opheft. De geciteerde vertegenwoordiger van de Russische energiesector hoeft daarom niet te wanhopen.
Deze column verscheen op Energiepodium.nl
Experts
Related Content
