Het nieuws raakte ondergesneeuwd door de dood van Jevgeni Prigozjin, maar in het Westen leeft er onmin over de Oekraïense strategie in de oorlog. Het getuigt volgens militair expert Peter Wijninga (Haags Centrum voor Strategische Studies) van misplaatste arrogantie. ‘De Russische toestand wordt steeds onzekerder.’
Wat is de impact van het wegvallen van de Wagner-top op de oorlog?
“Het wegvallen van de top drie van Wagner (ook oprichter Dmitri Oetkin en logistiek verantwoordelijke Valeri Tsjekalov kwamen woensdag om het leven, PG) heeft geen directe invloed. De troepen van Wagner namen al een tijd geen deel meer aan de gevechten in Oekraïne. Lastiger is het om de langetermijneffecten te voorspellen. Het Russische ministerie van Defensie probeert sinds de opstand van Prigozjin een eigen huurlingenleger, Redut, op te richten. Wellicht hoopt het dat de Wagner-strijders toetreden tot het gewone leger, of dat nieuwe huurlingenleger. Of hen dat zal lukken? Dat is koffiedik kijken.
“Daarnaast blijven de operaties die de Wagner-troepen in Afrika deden belangrijk voor Rusland. Zetten zij die voort? Het is maar de vraag of hun soldaten nog loyaal zijn aan Rusland, het land dat – wellicht toch – hun leiders heeft omgebracht.”
Er is behoorlijk wat eerbetoon voor Prigozjin in Rusland. Heeft Poetin zijn machtsbasis onderschat?
“We hadden al gezien dat de Wagner-troepen bij het binnenrijden van Rostov tijdens hun opstand door omstanders werden toegejuicht. Ook heb ik filmpjes gezien van scholieren die na hun eindexamen feest vierden met vlaggen van Wagner.
“Wellicht kan je zeggen dat Prigozjin veel aanhang heeft onder jonge Russen. Ik kan niet zeggen of dat omwille van zijn strijd, zijn verzet tegen Poetin of de rechts-extremistische ideeën binnen Wagner is. De openlijke steunbetuigingen aan het Wagner-hoofdkwartier in Sint-Petersburg en hun rekruteringscentra deze week tonen dat er meer sympathie is voor Prigozjin dan Russisch president Vladimir Poetin lief is. De vraag is nu of hij daartegen optreedt of niet.”
Wat is de impact van de dood van de Wagner-top voor Poetin?
“Dat is lastig om zeggen. Sommigen zien het als een teken van kracht, anderen van zwakte. Kijk, laat ons er even van uitgaan dat Poetin op zijn minst op de hoogte was van de plannen van de dood van de Wagner-top. Dan is het duidelijk een gevolg van Prigozjins verraad. Al is het opvallend dat het twee maanden heeft geduurd.
“Je kan wel zeggen dat Poetin hiermee een waarschuwing stuurt richting de kring van mensen die hem steunen, namelijk dat ze het niet moeten wagen van zijn lijn af te wijken. Of hij het nu gedaan heeft of niet maakt eigenlijk niet zoveel uit: iedereen dénkt dat Poetin hierachter zit.”
In het Westen bestaat er blijkbaar onvrede over de Oekraïense strategie, zo berichtten Engelstalige media vorige week. Oekraïne zou volgens de kritiek niet voldoende focussen op een plek langs de linie om door te proberen breken. Wat denkt u daarvan?
“Dat het Westen met een zekere arrogantie naar de oorlog kijkt. Veel analisten in het Westen gaan ervan uit dat zij weten hoe je tegen de Russen moet vechten, terwijl wij dat nog nooit gedaan hebben. Dat merk je aan sommige reacties in de VS of Groot-Brittannië, waar men zei dat Oekraïne ‘al voldoende wapentuig heeft gekregen en het offensief nu zou moeten kunnen starten’. Dat is betuttelend. Ook definiëren wij succes te veel als hoeveel kilometer terrein Oekraïne heeft veroverd. We kijken niet naar hoe er gevochten wordt en wat dat doet met beide partijen.
“Het klopt dat het langzaam gaat. Dat heeft te maken met de drie parallelle verdedigingslinies, met kilometerslange mijnenvelden, waarachter Rusland zich heeft ingegraven. Niet te min is er vooruitgang in het zuiden, richting Melitopol en Berdiansk.
“Wie minder oppervlakkig kijkt, ziet dat de toestand aan Russische kant steeds onzekerder wordt. Op verschillende fronten is er paniek. Rusland moet troepen heen en weer schuiven zonder dat er reservetroepen achterblijven. Zo verzwakt de linie. Dat is precies het dilemma waar de Oekraïners de Russen voor willen plaatsen.”
Het is dus belangrijk dat zuidelijke front in het oog te houden?
“Ja, maar ook om dieper te kijken. Onthoud ook dat hoe langer de Russen roepen om een staakt-het-vuren, hoe moeilijker ze het hebben. Het geeft aan dat ze zich zorgen maken. Rusland heeft het zichzelf ook niet makkelijk gemaakt na de opstand van Prigozjin, toen de interne strijd zichtbaar werd. Er zijn veel generaals van hun positie ontheven. Niet omdat ze niet voldeden, maar omdat ze sympathie hadden voor Prigozjin. Dat veroorzaakt onrust binnen het Russische leger. De motivatie – die al laag was – zakt naar een dieptepunt.
“Wat Oekraïne daarnaast goed doet – en waar in het Westen maar weinig aandacht voor is – is het bestoken van het terrein achter de Russische linie. Het viseert militaire installaties, logistieke aanvoerlijnen en opslaplaatsen en maakt het Rusland zo moeilijk de strijd voort te zetten.
“Niet dat het overal goed gaat. In het noorden, in de buurt van Koepiansk, hebben de Russen weer vorderingen gemaakt. Dat verplicht Oekraïne om troepen aan de stad te binden die niet voor het offensief kunnen worden ingezet. Rusland is gebrand om die stad opnieuw te veroveren, aangezien er een spoorverbinding is met Rusland. Die zouden ze graag gebruiken om de bevoorrading op orde te krijgen nu dat via de Krim steeds lastiger wordt.”
Experts
Related Content
