Oekraïne heeft nog eens 300 tanks, 600 tot 700 gepantserde voertuigen en 1000 artilleriestukken nodig om de Russen te verslaan. Zegt ChatGPT wanneer het gevraagd wordt wat Oekraïne nodig heeft om de oorlog te winnen. Was het maar zo eenvoudig, zegt defensiespecialist Peter Wijninga van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies bij BNR Nieuwsradio. ‘Oorlog is een menselijke onderneming.’
Wijninga noemt de kwantitatieve benadering van de AI-robot ‘Jominiaans’, naar de inzichten van de militaire theoreticus Antoine-Henry Jomini. Jomini hield er een wiskundige benadering van de oorlog op na, een benadering waar met name Amerikanen erg van geporteerd zijn.
Oorlog is een menselijke onderneming, maar daar houdt ChatGPT geen rekening mee
‘We zagen dat heel lang terug in de Amerikaanse oorlogvoering. Die waren gek op zo’n Jomini en dachten ook in termen van overwhelming military force.’ Dus: gooi er veel mensen en middelen tegenaan en het komt uiteindelijk goed. Een theorie die bijvoorbeeld genadeloos gelogenstraft werd in Vietnam.
De Europese militaire theorie is echter meer in lijn met de inzichten van Carl von Clausewitz, auteur van Vom Kriege, het standaardwerk over de oorlogvoering. Rode draad in Von Clausewitz’ werk is de onvoorziene omstandigheid, de ‘mist van de oorlog’. ‘je kunt dingen mooi plannen, maar je hebt te maken frictie. Dingen verlopen niet altijd zoals je wenst.’
Mist
In de dynamiek van de strijd veranderen omstandigheden, raakt het zicht op het slagveld vertroebeld en zullen zich kansen voordoen die je moet herkennen en grijpen. ‘Veel hangt af van het vernuft van de militaire commandant.’ Voorbeelden van veranderende omstandigheden in de oorlog in Oekraïne: Russen die zich ingraven, een slecht wegdek, invallende winter, logistieke moeilijkheden, onverwachte de lijst van onzekere factoren is lang. Clausewitz vat het samen in drie bondige termen: mist, frictie en kansen.
Oorlog is in de eerste plaats een menselijke onderneming, zeggen Clausewitz en Wijninga. ook met AI blijven onzekere variabelen een belangrijke rol spelen, en daar heeft ChatGPT in het antwoord geen rekening mee gehouden.