De Amerikaanse staatssecretaris van Handel brengt binnenkort een bezoek aan ASML om het bedrijf nog eens aan te sporen om de export van chipmachines naar China te heroverwegen. In mei kwam ook de minister van Handelszaken al langs om meer druk achter de zaak te zetten. ‘Dit is op lange termijn een structureel probleem voor ASML’, zegt Paul Verhagen, expert op het gebied van hightech competitie bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies.
Bij de presentatie van de kwartaalcijfers zei ASML nog dat zij dachten dat er geen verdere beperkingen vanuit de Amerikanen zouden komen. Nu lijkt erop dat die er toch gaan komen. ‘De Amerikanen zeggen: China is onze strategische rivaal, en we willen niet dat die chips vanuit het Westen daarheen kunnen’, aldus Verhagen. ‘Dat is op de lange termijn een structureel probleem voor ASML.’
Druk
Volgens Verhagen is het duidelijk dat de Amerikanen met het bezoek van de staatssecretaris van Handel de druk proberen op te voeren. ‘Ik denk dat het voor Europa goed is om te onthouden dat de Amerikanen hebben besloten dat dit gaat gebeuren, en dat kan goedschiks en dat kan kwaadschiks.’ Dat druk zetten gebeurt onder president Biden nog relatief vriendelijk, maar dat kan onder een andere president zomaar veranderen. ‘Stel je hebt een Trump over twee jaar, dan kan het op een veel bottere manier gaan.’
Als de Amerikanen echt willen, kunnen ze volgens Verhagen sancties opleggen aan ASML. Die macht hebben ze omdat de hele wereldeconomie afhankelijk is van de Amerikaanse dollarmarkt. ‘Wat er kan gebeuren is vergelijkbaar met wat er in Iran is gebeurd. Niemand mocht met Iran handelen, en anders werd de toegang tot de Amerikaanse dollarmarkt ontzegd. Dan kun je eigenlijk niet meer meedoen in de wereldhandel. Dan besta je wel, maar kun je niet echt meer handelen.’
Compensatie
De Amerikanen bieden niet direct compensatie aan voor het wegvallen van de Chinese klandizie. ‘Het zou van de Amerikanen kúnnen komen, maar ze gaan niet ineens twee keer zoveel EUV-machines kopen’, aldus Verhagen. ‘Als je zegt: chiptechnologie is militair spul, dan zou het wel vanuit Defensie gefinancierd kunnen worden.’
Als Amerika inderdaad bereid blijkt om ASML bijvoorbeeld de toegang tot de dollarmarkt te ontzeggen, dan verwacht Verhagen dat het bedrijf uit Veldhoven uiteindelijk wel zal toegeven. ‘Nederland op zichzelf kan eigenlijk al niks doen als de Amerikanen dit besluiten, ASML eigenlijk ook niet. Als de Amerikanen dit echt willen doen, dan heb je eigenlijk niet heel veel opties.’
Bron: BNR, 3 nov 2017
Foto bron: Minister-president Rutte
