In Istanbul ondertekenden Rusland, Oekraïne, Turkije en de VN vrijdag een akkoord over veilige vaarroutes door de Zwarte Zee, voor vrachtschepen met Oekraïens graan. Die schepen kunnen door de oorlog lange tijd niet varen, en daardoor ligt er meer dan 20 miljoen ton graan vast in Oekraïne. Veel landen zijn afhankelijk van Oekraïne voor graan, en kampen daardoor met tekorten.
In ruil voor het akkoord wilde Rusland dat de sancties tegen het land worden verlicht. In hoeverre krijgen de Russen hun zin? En wat zijn daar de gevolgen van? Nieuwsuur bespreekt het met Paul van Hooft, senior strategisch analist van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS).
Het leek opvallend dat Rusland en Oekraïne middenin oorlogstijd een akkoord sloten. Maar dat valt wel mee, volgens strategisch analist Paul van Hooft (Den Haag Centrum voor Strategische Studies). “Historisch heb je dat heel vaak. Soms moeten staten, terwijl ze elkaar op alle mogelijke manier naar het leven staan, handel met elkaar drijven. Dat gaat gewoon door.”
En toch: met deze deal steunt Rusland de economie van zijn tegenstander. Want het is vooral Oekraïens graan dat nu de wereldmarkt op kan. Welke belangen heeft Rusland bij het akkoord?
In ieder geval economisch voordeel zegt Ruslandkenner Hubert Smeets. “Door het graanakkoord heeft Turkije de belemmeringen die het aan Rusland had opgelegd in de Zwarte Zee laten varen. Rusland kan nu zelf via de Zwarte Zee ook veel graan aan landen in Afrika en Azië leveren.”
Maar misschien wel belangrijker voor Poetin, zegt Smeets, is het politieke voordeel waarop hij hoopt. “Door het graanakkoord geeft hij de indruk aan landen in Afrika: wij zorgen ervoor dat jullie te eten hebben. Hij wil zo voorkomen dat die landen steun gaan leveren aan zijn tegenstander.”
Van Hooft beaamt dat. “Voor Rusland is het heel belangrijk om de strijd om het narratief te winnen. Wie krijgt er de schuld van dat het voedseltransport naar een deel van Afrika en het Midden-Oosten stokte? Dat de voedselprijzen daar omhoogschieten en er hongersnoden beginnen te ontstaan?”
Het Kremlin probeert het Westen af te schilderen als boosdoener, zegt Van Hooft. Zo wil Poetin de steun behouden van de weinige landen die hem helpen met bijvoorbeeld wapenleveranties en met het omzeilen van de westerse sancties.
Ook wil Poetin de landen die zich grotendeels afzijdig houden van de oorlog, niet van zich vervreemden. Van Hooft: “Rusland kan het zich niet veroorloven om de landen die soms hun ogen voor de oorlog sluiten, te verliezen. Een hongersnood door een graantekort had hun houding kunnen veranderen.”
Bron: Nieuwsuur
