De energietransitie, digitale technologie en defensie zijn afhankelijk van kritieke grondstoffen (CRM). In een nieuw HCSS-rapport analyseren Irina Patrahau, Lucia van Geuns, Ron Stoop en Julie Jeuken hoe Noord-Holland en Flevoland hun rol kunnen versterken binnen mondiale CRM-toeleveringsketens. De studie schetst kwetsbaarheden, kansen en beleidsopties om de regio veerkrachtiger en duurzamer te maken.
Digitale technologie, gezondheidszorg, defensie en de energietransitie zijn sterk afhankelijk van kritieke grondstoffen (CRM) zoals kobalt, nikkel en zeldzame aardmetalen. Deze mineralen en metalen zijn essentieel voor de Nederlandse en Europese economie, maar de productie ervan is geconcentreerd buiten de EU – vaak in geopolitiek gevoelige landen. Dat maakt de toeleveringsketens kwetsbaar voor verstoringen, zoals zichtbaar werd tijdens de oorlog in Oekraïne en door handelsbeperkingen tussen China en de VS.
In Noord-Holland en Flevoland speelt dit vraagstuk nadrukkelijk. De regio kent een hoog gebruik van CRM via auto’s, machines, windturbines, datacenters en zonneparken. Auto’s bevatten tientallen soorten CRM en de autosector kampt met toeleveringsproblemen door halfgeleider- en magneettekorten. Tegelijkertijd huisvest de regio de meeste windturbines en datacenters van Nederland, beide CRM-intensieve sectoren. Dit vergroot de kwetsbaarheid, maar biedt ook kansen voor circulaire oplossingen.
Hoewel de regio beperkte primaire productiecapaciteit heeft, spelen recycling en circulaire initiatieven een groeiende rol. Bedrijven als TATA Steel en innovatieve recyclingbedrijven dragen bij aan verwerkingscapaciteit. Ook kennisinstellingen en havens versterken dit ecosysteem.
Het rapport Kritieke grondstoffen in Noord-Holland en Flevoland: Op weg naar veerkrachtige toeleveringsketens door Irina Patrahau, Lucia van Geuns, Ron Stoop en Julie Jeuken identificeert vijf mogelijkheden om de regionale veerkracht te vergroten:
- Ontwerp wind- en zonneparken, datacenters en elektriciteitsnetwerken circulair.
- Verbeter de circulariteit van auto’s in samenwerking met Europese partners.
- Ondersteun recyclingbedrijven bij uitbreiding.
- Verleng de levensduur van machines en elektrische apparaten.
- Investeer in kennisontwikkeling en innovatie.
Daarnaast benadrukt de studie tien beleidsaanbevelingen, waaronder dialoog met bedrijven, steun aan kennisecosystemen, matchmaking binnen de EU en ruimtelijke ordening voor recyclingfaciliteiten. Omdat CRM-toeleveringsketens mondiaal zijn, moeten regionale inspanningen altijd in een Europese context worden geplaatst.
De provincies Noord-Holland en Flevoland vormen slechts één schakel in de mondiale keten, maar door hun sterke concentratie van CRM-intensieve sectoren en innovatieve ecosystemen kunnen zij een voortrekkersrol spelen in de ontwikkeling van circulaire en veerkrachtige grondstoffenketens. Daarmee dragen ze bij aan leveringszekerheid en duurzaamheid, niet alleen lokaal, maar ook nationaal en Europees.
***
Dit rapport is opgesteld in opdracht van de provincies Noord-Holland, Flevoland en de Metropoolregio Amsterdam. Deze rapportage is het resultaat van onafhankelijk onderzoek. De verantwoordelijkheid voor de inhoud ligt volledig bij de auteurs.
Een werkgroep met medewerkers van deze organisaties en van de Amsterdam Economic Board, het Noordzeekanaalgebied en de gemeente Amsterdam fungeerde daarbij als aanspreekpunt voor de onderzoekers. Dat betekent echter niet dat de inhoud van dit rapport per definitie volledig wordt onderschreven door deze organisaties.
Het rapport van HCSS wordt op 24 september 2025 besproken tijdens een workshop met relevante stakeholders. Tijdens die workshop zullen de bevindingen worden besproken en zal worden getracht de aanbevelingen uit het rapport nader te concretiseren. Een verslag met de belangrijkste punten uit deze workshop zal tzt worden gepubliceerd.
The report is also available in English:
Related Content
