Hoe stabiel is de Nederlandse samenleving in de ogen van haar burgers? De nieuwe HCSS Publieksmonitor Maatschappelijke Stabiliteit meet hoe Nederlanders maatschappelijke spanningen, dreigingen en weerbaarheid ervaren. Deze unieke peiling helpt beleidsmakers, de politie en andere professionals bij het versterken van strategisch inzicht en democratische veerkracht.
De HCSS Publieksmonitor Maatschappelijke Stabiliteit is een onderzoeksinstrument dat structureel in kaart brengt hoe Nederlanders maatschappelijke stabiliteit ervaren. De monitor kijkt daarbij niet alleen naar objectieve ontwikkelingen, maar juist naar de beleving van burgers: waar zij dreiging voelen, vertrouwen verliezen, of juist kracht en verbondenheid ervaren. Het doel is om inzicht te bieden in hoe mensen de staat van de samenleving zien en wat zij als risico’s of bronnen van veerkracht beschouwen.
De monitor richt zich op vier centrale thema’s: externe druk, intern ongenoegen, subversieve krachten en maatschappelijke veerkracht. Externe druk verwijst naar zaken die van buitenaf op de samenleving inwerken, zoals geopolitieke spanningen, migratie en buitenlandse beïnvloeding. Intern ongenoegen gaat over interne dynamiek die kan bijdragen aan sociale onrust, zoals onvrede over politieke effectiviteit of inspraak. Subversieve krachten hebben betrekking op actoren die bewust uit zijn op ontwrichting van de rechtsorde, zoals georganiseerde misdaadgroepen of extremisten. Veerkracht en weerbaarheid verwijst juist naar elementen die de samenleving krachtiger maken om dreigingen op te vangen zoals ‘samenredzaamheid’ en crisisparaatheid.
De vragenlijst achter de monitor is ontwikkeld door HCSS in samenwerking met Kieskompas en wordt vier keer per jaar afgenomen onder een representatieve steekproef van Nederlandse burgers. De verzamelde antwoorden vormen de basis voor de publieksperceptie, die het mogelijk maakt om ontwikkelingen door tijd te volgen en te koppelen aan maatschappelijke en politieke trends en ontwikkelingen.
Zomerpeiling 2025
Lees de eerste analyses van de Zomerpeiling 2025, leer in de Scoping Paper meer over het concept en de toepassing van dit nieuwe instrument en bekijk de explainer video hieronder:
Scoping Paper
De nieuwe HCSS Publieksmonitor richt zich op vier centrale dimensies: externe dreigingen, intern ongenoegen, subversieve krachten en elementen van weerbaarheid en veerkracht. Door deze samenhangend te analyseren ontstaat een holistisch beeld van hoe burgers stabiliteit en risico’s waarnemen – en waar discrepanties liggen tussen perceptie en objectieve dreiging. Lees in deze Scoping Paper meer over het concept en de toepassing van dit nieuwe instrument.
Hoofdlijnen Zomerpeiling 2025
De eerste editie van de HCSS Publieksmonitor Maatschappelijke Stabiliteit, de Zomerpeiling 2025, laat zien hoe Nederlanders maatschappelijke spanningen, dreigingen en veerkracht ervaren. Hoewel er vertrouwen is in de samenleving, signaleren burgers grote zorgen over politiek, polarisatie en internationale dreiging. Lees de belangrijkste bevindingen in deze eerste datagedreven momentopname van maatschappelijke systeemdruk.
Bijlagen Zomerpeiling 2025
Welke vragen zijn gesteld in de Zomerpeiling 2025? En hoe heeft Nederland daarop geantwoord? De Bijlage Zomerpeiling 2025 bevat het volledige overzicht van de vragenlijst en de bijbehorende resultaten. Transparant, thematisch geordend en zonder duiding — bedoeld als feitelijke basis voor verdere analyse over maatschappelijke stabiliteit in Nederland. Bekijk hier alle data:
De publieksmonitor is een onderzoekslijn binnen HCSS in opdracht van de strategieafdeling van de Nederlandse politie. De analyses in de eerste publicatie – de Zomerpeiling 2025 – zijn afgerond in juni 2025. Gebeurtenissen of ontwikkelingen die plaatsvonden in de periode tussen afronding en publicatie zijn niet van invloed geweest op de bevindingen.
- Auteurs: Gerben Bakker, Jesse Kommandeur
- Met medewerking van: Emma Bokel, Thijs van Aken
- Met dank aan: Jeroen van Lindert (KiesKompas) en Willem Blanken (KiesKompas)
In een tijd van toenemende geopolitieke spanningen, maatschappelijke onrust en zorgen over de weerbaarheid van democratische instituties, is het van strategisch belang om structureel inzicht te krijgen in hoe burgers maatschappelijke stabiliteit ervaren. De nieuwe HCSS Publieksmonitor Maatschappelijke Stabiliteit biedt dit inzicht door op structurele wijze te meten hoe Nederlanders systeemdruk en veerkracht binnen hun samenleving percipiëren.
Met dit nieuwe instrument wil HCSS bijdragen aan het versterken van democratische weerbaarheid en het maatschappelijk contract in een veranderende wereld. Door de stem van de burger structureel mee te nemen in analyses, wordt het mogelijk om proactiever en effectiever te anticiperen op maatschappelijke ontwikkelingen.
Related Content
