De kogel is door de kerk: Nederland en Denemarken gaan tientallen F-16’s leveren aan Oekraïne. Wordt het land dankzij de straaljagers straks heerser over het luchtruim? „De F-16 heeft defensief én offensief potentieel, maar is zeker geen wonderwapen.”
Een „beperkt aantal relatief oude westerse vliegtuigen”, dat is waarvoor de Oekraïense president Volodimir Zelenski volgens defensie-expert Frederik Mertens zondag een bliksembezoek bracht aan vliegbasis Eindhoven. Dat demissionair premier Mark Rutte – na akkoord van de Verenigde Staten – toezegde overtollige straaljagers te sturen, lijkt op de Russen nauwelijks indruk te maken. Lijkt, want hoewel we volgens Mertens niet moeten verwachten dat de straaljagers een offensieve campagne kunnen uitvoeren zoals de NAVO dat zou doen, betekent dat niet dat de ’verouderde’ F-16’s geen potentieel hebben.
„Russisch media zullen alles doen om rond te bazuinen dat de glorieuze VKS – de Russische luchtmacht – de F-16’s binnen de kortste tijd uit de lucht en van de bodem zullen vegen”, stelt de strategisch analist van The Hague Center for Strategic Studies (HCSS). „Waarom ze dit tot nu toe niet hebben weten te doen met de oude en langzamerhand opgebruikte vliegtuigen die de Oekraïense luchtmacht al tot zijn beschikking heeft, wordt maar even vergeten.”
Dit betekent natuurlijk niet dat toekomstige Oekraïense F-16’s geen verliezen zullen leiden, benadrukt Mertens. „Maar het gros zomaar uitschakelen? Dan zouden de Oekraïners ze heel dom moeten inzetten en de Russen een berg geluk aan hun kant moeten hebben.”
Samenspel
Het is echter ook niet zo dat de straaljagers van de ene op de andere dag luchtoverwicht kunnen bevechten. Allereerst zal het maanden duren voordat piloten getraind zijn om de F-16’s te kunnen gebruiken. Zo zijn er taalproblemen die verholpen moeten worden, zowel voor de piloten als het grondpersoneel. „Zonder goed Engels kom je niet ver bij het vliegen of onderhoud van een Amerikaans vliegtuig.”
Daarna pas komt het leren vliegen met het vliegtuig zelf, maar de grootste uitdaging wordt volgens Mertens om die piloten samen te leren werken op een westerse manier. „Een NAVO-luchtcampagne wordt gevoerd als een groot symfonisch concert waarbij alle verschillende instrumenten perfect op elkaar ingespeeld moeten zijn om er het maximale uit te halen. Dat gaat niet lukken in korte tijd, maar we moeten op zijn minst proberen om de Oekraïners als een goed ’strijkje’ samen te laten spelen en ze te trainen om in formatie van 4 tot 8 vliegtuigen samen te laten opereren.”
’Te zwak’
Overigens speelt de luchtmacht verhoudingsgewijs een beperkte rol in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. „Beide landen zijn niet in staat om voor offensieve operaties goed gebruik te maken van de luchtmacht. De Oekraïners hebben hun luchtverdediging ongelooflijk goed in stelling weten te brengen. Maar de Oekraïense luchtmacht is op zijn beurt veel te zwak om de Russische luchtmacht, met veel meer en betere toestellen, aan te vallen.”
De westerse gevechtsvliegtuigen zullen Oekraïne niet ineens de kans geven om wel een grote luchtaanval op de Russen uit te voeren, denkt Mertens. „De vliegtuigen van de Russische luchtmacht zijn specifiek ontworpen om F-16’s te kunnen verslaan. De F-16 is dus zeker geen wonderwapen. De gevechtsvliegtuigen zullen waarschijnlijk grotendeels defensief ingezet worden om de Oekraïense luchtverdediging te versterken.”
Meegeleverde wapens
Dat betekent niet dat F-16’s geen offensief potentieel hebben. „Met gerichte, goed uitgedachte aanvallen zullen de Oekraïners zeker effectief zijn. Denk hierbij aan het jagen op vijandelijke luchtafweersystemen, waarbij F-16’s een enorm verschil kunnen maken. Of aan het gebruiken van westerse kruisraketten, waarbij we ook direct maritiem kunnen denken, omdat de combinatie van de F-16 en Harpoon het leven voor Russische oppervlakteschepen opeens heel veel gevaarlijker zal maken.”
Genoeg mogelijkheden dus, al zal veel staan of vallen met de wapens die de F-16 hierbij geleverd krijgt, aldus Mertens. „Meest belangrijke vraag is welke variant van de AMRAAM-raket Kiev tot zijn beschikking krijgt: om goed tegen de combinatie van de Russische SU-35 en R-77-1 op te kunnen, zouden eigenlijk AIM120C-7/8 en idealiter AIM120D/D3 beschikbaar moeten komen. Hiermee kan de F-16 in het Beyond Visual Range-luchtgevecht volledig zijn mannetje staan.”
Experts
Related Content
