Het valt president Trump te prijzen dat hij niet van oorlog houdt, schrijft Rob de Wijk in zijn wekelijkse column in Trouw, maar hoe maakt hij zijn tegenstanders dan duidelijk dat hij geen zwakke president is? Afgelopen juni zag hij af van een militaire vergelding nadat een Amerikaanse drone door Iran was neergeschoten. En nu reageert hij uiterst terughoudend op de aanval op de olie-installaties van Saudi-Arabië door enkele honderden militairen en luchtafweer naar het land te sturen en Iran met nog hardere sancties te treffen.
Curieus is dat onduidelijk blijft wie die aanval gelanceerd heeft. Waren het de Houthi’s die vanuit Jemen de installaties vernietigden? Dat lijkt ondenkbaar. Weliswaar voeren ze regelmatig aanvallen op doelen in het Saudi-Arabische koninkrijk uit, maar met de uit de kluiten gewassen speelgoeddrone Samad 3 vernietig je geen olie-installatie.
Grote inlichtingenblunder
Met de nieuwere Quds-1, een kruising tussen een drone en een kruisraket, komen ze verder. Maar de rebellen missen de ervaring en de technische mogelijkheid voor een geavanceerde, grootschalige aanval. Amerika liet satellietfoto’s zien die erop moeten duiden dat de aanvallen uit het noordwesten kwamen en beschuldigt Iran, dat overigens in het noordoosten ligt. Harde bewijzen voor een Iraanse aanval werden niet gegeven. Verbazingwekkend is dat Trump Saudi-Arabië vroeg de schuldige aan te wijzen. Zeker is dat voorlopig alleen staten de mogelijkheid hebben een dergelijke aanval uit te voeren. Dan wordt al snel met de vinger naar de Revolutionaire Garde van Iran gewezen, die gebruik kan maken van handlangers in andere landen, zoals Jemen en Irak.
Als Amerika echt niet weet waar die aanval vandaan kwam, duidt dat op een grote inlichtingenblunder. Met drones als de Global Hawk of Reapers kunnen Amerikaanse militairen die aanval zien aankomen. Mogelijk wil Trump niet in oorlog met Iran komen door met keiharde bewijzen te komen of houdt hij de mogelijkheid open dat een andere partij erachter zit.
Is dat erg? Decennialang konden de Saudiërs ervan uitgaan dat de Amerikanen hen bijstaan in de strijd tegen de gezamenlijke vijand Iran. Kroonprins Mohammed Bin Salman, kortweg MBS, zal zich nu ongetwijfeld afvragen wat de relatie met de Amerikanen echt waard is. Immers, de aanval op de wereldolievoorziening werd door minister van buitenlandse zaken Pompeo terecht als een oorlogsdaad gezien. Wanneer komen de Amerikanen dan wel in actie? MBS zal ongetwijfeld meer geld aan defensie willen gaan besteden en mogelijk een kernwapen willen hebben.
Trumps terughoudendheid
Hier in West-Europa vinden we het waarschijnlijk geen probleem dat Trump potentaat MBS laat vallen, maar Oost-Europeanen zullen zich achter de oren moeten krabben. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als Rusland zin krijgt in een nieuw Krim-avontuur? Als Poetin inschat dat de Amerikaanse president een slappeling is en de Baltische staten niet te hulp zal komen, dan is dat een vrijbrief voor avonturisme. Amerika’s geroemde veiligheidsgarantie blijkt dan waardeloos. Om die reden zullen ook Japan en Taiwan de situatie in de Golf met argusogen bekijken.
Trumps terughoudendheid in de Golf maakt potentaten elders in de wereld minder terughoudend. Volgens de in veler ogen verwerpelijke logica van de internationale politiek zal op een militair onbeantwoorde aanval een nieuwe volgen. Dat kan tegen Saudi-Arabië zijn, of elders in de wereld.
Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.
Experts
Related Content
