HCSS
  • Home
  • Research
    • Research
      • All Publications
    • Trending Topics
      • China in a Changing World Order
      • Climate & Security
      • Cyber Policy and Resilience
      • Energy & Raw Materials
      • Europe in the Indo-Pacific Hub
      • Hybrid Threats
      • Initiative on the Future of Transatlantic Relations
      • RuBase: Knowledge base on Russia
      • PROGRESS / Strategic Monitor
      • Strategic Stability: Deterrence and Arms Control
    • All Research Topics
      • Defence and International Security
      • Global Power Shifts
      • Governance and International Organization
      • National Security Strategy
      • Technology & Innovation
      • Strategic Monitor
      • Cyber Policy and Resilience
      • The Climate Security Nexus
      • Critical Materials, Minerals and Metals
      • Natural Resources and Food Security
      • Sustainability and the Energy Transition
      • Terrorism Piracy & Crime
      • International Trade and Competition
    • Special Projects
      • Crowds & Machines
      • Energy Storage in Transition
      • Influencing Human Behaviour
      • The Future of European Strategy
      • Global Commission on the Stability of Cyberspace (GCSC)
      • IMCCS
      • Robotic and Autonomous Systems
      • The New Space Era
      • Water, Peace & Security (WPS)
  • News
    • BNR | De Strateeg
    • Columns
    • Events
    • HCSS Digest
    • Podcasts
  • HCSS Datalab
    • Climate Security Risk Monitor
    • Cyber Arms Watch
    • Dutch Foreign Relations Index
  • Services
    • Strategic Capability gaming
    • Studio HCSS
    • Indo-Dutch Cyber Security School
  • About Us
    • Experts
    • Contact
    • Subscribe to our Newsletter
    • Press & Media Inquiries
    • Jobs & Internships
    • Partners & Clients
    • Global Futures Foundation
  • Search
  • Menu Menu

News

Column: Nederland leest andere landen graag de les, maar is zelf ook niet brandschoon

December 16, 2022
Column Trouw Rob de Wijk

Het is een ideale tijd voor autocraten om met landen af te rekenen die hun de maat over rechtsstaat en mensenrechten nemen. Neem het ‘actieplan’ dat Nederland en Marokko in 2021 ondertekenden om intensiever te kunnen samenwerken. Die samenwerking is nodig omdat Nederland wil dat Marokko asielzoekers en migranten terugneemt.

Ik vond het niet zo vreemd dat beide landen in dat actieplan overeenkwamen om zich niet te zullen mengen in elkaars binnenlandse aangelegenheden. Op zich hoef je dat niet vast te leggen. Het is een aanvaard juridisch beginsel. Maar westerse landen, Nederland voorop, willen elk land de les lezen. Dat potentaten daar tabak van hebben is niet vreemd. Dat ze dan eisen stellen aan een vragende partij, in dit geval Nederland, is ook niet vreemd. Wel voor Kamerleden uiteraard, die geen concessies aan landen zonder functionerende rechtsstaat willen doen.

Zucht van verlichting bij uitschakeling

Hetzelfde fenomeen zagen we met Qatar, ook al een autocratie zonder functionerende rechtsstaat waar de mensenrechten geschonden worden. Helaas worden we van dat land in toenemende mate afhankelijk voor de levering van vloeibaar gas. De Tweede Kamer wilde niet dat een regeringsafvaardiging het wereldkampioenschap voetbal zou bijwonen. Maar het kabinet wist welke gevolgen dat voor onze energievoorziening zou kunnen hebben. Er moet daar een zucht van verlichting zijn geslaakt toen ons nationale elftal vroegtijdig werd uitgeschakeld.

Een vergelijkbare worsteling zien we binnen de Europese Unie met een man als Viktor Orbán, de sterke man van Hongarije. Hij wordt ervan beschuldigd de rechtsstaat uit te hollen. Dit moet worden bestraft door hem van Brusselse subsidies af te snijden. Deze week werd duidelijk dat de eenheid van de Europese Unie belangrijker is dan de Hongaarse rechtsstaat. Brussel wil Oekraïne met 18 miljard euro steunen, maar Orbán kan dat vetoën. Doet hij dat, dan is dat een overwinning voor Poetin. De deal is simpel: Hongarije krijgt in ruil voor steun aan de Oekraïne-deal toch een deel van zijn geld. Maar echt harde garanties voor versterking van de rechtsstaat kreeg Brussel niet.

Zou het, dat het rechtsstaatmechanisme werkt?

Mijn probleem is niet dat dit soort concessies worden gedaan. Dit is hoe het werkt in de internationale betrekkingen, dus ook binnen de EU. Mijn probleem is dat politici realpolitik trachten te maskeren door het echte verhaal niet te vertellen. “Het rechtsstaatmechanisme werkt, zo blijkt”, concludeerde VVD-Kamerlid Jeroen van Wijngaarden. Zou het?

Mijn probleem zit ook in potentaten, zoals Orbán, die ten behoeve van hun eigen gewin de hele Unie op het spel zetten. Maar ook Nederland doet dat. Dat bleek toen wij vorige week tegen de toetreding van Bulgarije tot het Schengengebied stemden. Officiële reden: de Bulgaren voldoen niet aan de eisen. Echte reden: er moet een rem komen op asielzoekers die via Bulgarije de EU binnenkomen. De ergernis over de Nederlandse opstelling was enorm.

De gevolgen zijn groot. Wie zich tegen de consensus keert weet dat hij niets kan verwachten als hij zelf de vragende partij wordt. En wie andere landen rechtsstatelijk de maat neemt, moet zelf brandschoon zijn. Van Nederland kun je dat niet zeggen met zijn wooncrisis, energiecrisis, stikstofcrisis, zorgcrisis en vluchtelingencrisis. Kennelijk functioneert de rechtsstaat hier ook niet naar behoren.

Rob de Wijk, Trouw, 15 december 2022

Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.

  • Share on Facebook
  • Share on Twitter
  • Share on WhatsApp
  • Share on LinkedIn
  • Share by Mail

Experts

Rob de Wijk

Related News

Related Content

  1. Column: De EU geeft Poetin alle reden de gaskraan dicht te draaien
  2. Column Trouw Rob de Wijk Column: Zaken doen met ‘foute’ landen is onvermijdelijk
  3. Column Trouw Rob de Wijk Column: We zijn voor vrijwel alle grondstoffen afhankelijk van schenders van mensenrechten

Office Address

  • The Hague Centre for Strategic Studies
  • Lange Voorhout 1
  • 2514 EA The Hague
  • The Netherlands

Contact Us

  • Telephone: +31(70) 318 48 40
  • E-mail: info@hcss.nl
  • IBAN NL10INGB0666328730
  • BIC INGBNL2A
  • VAT NL.8101.32.436.B01
  • Contact

Legal & Privacy

  • Disclaimer & Privacy
  • Terms & Conditions (NL) 
  • Terms & Conditions (ENG) 
  • Coordinated Vulnerability Disclosure

Follow us

© The Hague Centre for Strategic Studies
    Indo-Dutch Innovators: interview with Michel Rademaker on cybersecurityAtlantisch Perspectief: Kan Europa zonder Russische olie en gas?
    Scroll to top

    GDPR Consent

    Your privacy is important to us. Here you can set which consent you are allowing us with regards to the collection of general information, the placing of cookies of the collection of personal information. You can click 'Forget my settings' at the bottom of this form to revoke all given consents.

    Privacy policy | Close
    Settings

    GDPR Consent Settings

    Your privacy is important to us. Here you can set which consent you are allowing us with regards to the collection of general information, the placing of cookies of the collection of personal information. You can click 'Forget my settings' at the bottom of this form to revoke all given consents.

    Website statistics collect anonymized information about how the site is used. This information is used to optimize the website and to ensure an optimal user experience.

    View details

    Functional cookies are used to ensure the website works properly and are neccessary to make the site function. These cookies do not collect any personal data.  

    View details
    Forget my settings Deleted!