Voor mij hoeft de term ‘historisch’ niet zo. Maar de Europese revolutie die begon met de val van de muur in 1989 en leidde tot de ondergang van de Sovjet-Unie was zonder twijfel historisch. Verheven idealen werden toen vastgelegd in het Handvest van Parijs. Alle Europese regeringen constateerden dat een nieuwe tijd van vrede, veiligheid en democratie was aangebroken. Elk land mocht zijn eigen politieke en economische systeem kiezen en mocht zelf bepalen bij welke organisatie het zich wilde aansluiten. Landen in Midden- en Oost-Europa kozen in meerderheid voor de Navo en de EU.
Maar Rusland zonk weg in chaos. De Russische leiders voelden zich in een hoek gedreven omdat het Europese Huis, zoals de laatste Sovjet-leider Michael Gorbatsjov het noemde, er niet kwam. De oorlog met Oekraïne is hiervan het rechtstreekse gevolg.
Vorig jaar nog pleitte ik ten overstaan van Russische leiders die nu op de sanctielijst staan voor vertrouwenwekkende maatregelen om de spanningen tussen Oost en West te verminderen. Maar het werd mij ook duidelijk dat zij aanstuurden op een tweedeling met bufferzones die Rusland tegen het ‘agressieve’ en ‘decadente’ Westen moet beschermen.
Accepteer dat we naar een nieuwe Koude Oorlog gaan
Die tweedeling komt er nu, maar zonder de gewenste bufferzones. Gooi alle mooie visies over een Europe whole and free van het Handvest van Parijs maar in de vuilnisbak. Accepteer dat we naar een nieuwe Koude Oorlog gaan. Ga ervan uit dat Rusland politiek, economisch en cultureel wordt geïsoleerd zolang Poetin aan de macht is. Contacten zullen zich beperken tot discussies over wapenbeheersing en vertrouwenwekkende maatregelen om de kans op nieuwe oorlogen te verminderen.
Poetin laat zien dat hij een negentiende-eeuwse politicus is die denkt in termen van machtsbalansen en territoriale integriteit. Zijn probleem is dat de wereld sinds de negentiende eeuw is veranderd, dat zijn grootmachtaspiraties niet worden geschraagd door economische macht en dat hij de Europese eenheid totaal heeft onderschat.
Finland en Zweden hebben geconcludeerd dat neutraliteit onhoudbaar is ten opzichte van een agressief Rusland dat de Europese Revolutie nooit heeft geaccepteerd. De Russische agressie leidt nu tot de Tweede Europese Revolutie.
De Oostzee wordt een binnenzee van de Navo
Want met hun toetreding hertekenen Finland en Zweden de veiligheidskaart van Europa. De Oostzee wordt een binnenzee van de Navo waardoor de Finse Golf eenvoudig kan worden afgesloten. Het Zweedse eiland Gotland wordt een onzinkbaar vliegkampschip dat de toegang tot Kaliningrad en Sint-Petersburg kan blokkeren. In oorlogstijd hoeft de bevoorrading van de Baltische Staten niet meer via de veel te nauwe Suwalki-corridor tussen Belarus en Kaliningrad, maar kan via de Oostzee of Finland. In Oostenrijk dringen vijftig prominenten bij president Van der Bellen aan op een onderzoek naar de neutraliteit van hun land. Ik sluit zelfs een spoedig Navo-lidmaatschap van Oekraïne niet meer uit.
Omdat Finland en Zweden ook EU-lidstaten zijn, gaat ook de Unie veranderen. Door de oorlog is de EU de levering van wapens gaan financieren en wordt het voortouw genomen in de militaire opbouw van de lidstaten. Daarmee kan Europa een autonome militaire speler worden die zo nodig via de Navo met de Amerikanen kan samenwerken.
Een half jaar geleden was dit alles luchtfietserij. Maar nu kan er het etiket ‘historisch’ op worden geplakt.
