Politici, onder wie D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma, wetenschappers en instituten zijn door Chinese sancties getroffen, nadat de Europese Unie maatregelen tegen China had afgekondigd vanwege de onderdrukking van de Oeigoeren. Amerika en Canada deden hetzelfde. In Alaska barstte een ruzie los tussen de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken en zijn Chinese collega. Intussen wordt Rusland getroffen door Europese sancties vanwege de moordaanslag op Aleksej Navalny. President Biden noemt zijn Russische collega Poetin een moordenaar en wil sancties als straf voor Russische inmenging in de presidentsverkiezingen.
De verhoudingen tussen Oost en West zijn kapot. China en Rusland vormden deze week een anti-westerse coalitie en willen een bijeenkomst van de permanente leden van de Veiligheidsraad om verdere escalatie te voorkomen.
Welkom op het nieuwe strijdtoneel van oosterse staatskapitalistische autocratieën tegen westerse liberale democratieën. China en Rusland wijzen elke inmenging in hun binnenlandse aangelegenheden af, terwijl Amerika en Europa op de trom van de mensenrechten slaan. Inzet van de strijd is een nieuwe wereldorde.
Twee zijden van dezelfde medaille
China wil de nummer 1 van de wereld worden en trekt Rusland in zijn kielzog mee. Het Westen zit in de verdediging. Zien we hier de laatste stuiptrekkingen van principiële Westerse diplomatie waarin mensenrechten centraal staan? Omdat waarden en macht twee zijden van dezelfde medaille zijn, lijkt dit inderdaad het geval.
De strijd is nu nog tamelijk onschuldig, maar wordt harder als landen elkaar economisch of militair gaan bedreigen. De kans daarop is groot, omdat China en Rusland mordicus tegen elke inmenging in hun binnenlandse aangelegenheden zijn.
Ruslands troef is de gaskraan. Dat is precies de reden waarom Trump en nu ook Biden tegen de Nord Stream 2 pijpleiding van Rusland naar Duitsland zijn. China’s troef is de grip op de hele keten van grondstoffen tot producten waarvan de Westerse wereld afhankelijk is. Beide proberen met propaganda, subversieve activiteiten en vaccindiplomatie verdeeldheid in Europa te zaaien en dit continent van Amerika los te weken. Als dat lukt wordt Europa een wingewest van China, wordt de Russische invloed vergroot en komt onze manier van leven onder druk te staan.
Geopolitieke realiteit onder ogen zien
De oplossing is simpel: hechtere samenwerking tussen de Unie met gelijkgestemden, als de VS, Canada, Australië, Nieuw-Zeeland en Japan. Precies daarom kwam Blinken deze week naar Brussel om de betrekkingen met de Unie te repareren en de NAVO nieuw leven in te blazen. Europeanen moeten die nieuwe geopolitieke realiteit onder ogen zien. Dit betekent ook dat Nederland zijn weerzin tegen handelsakkoorden opzij moet zetten. Die zijn niet langer noodzakelijk om een procentje meer economische groei te krijgen, maar om geopolitieke blokken te vormen en onze manier van leven te beschermen.
Vooral eurosceptische politici moeten zich realiseren dat individuele landen te klein zijn om dit spel te spelen. Je hebt de Unie voor de rauwe machtspolitiek nodig om onze welvaart en manier van leven te behouden. Ja, dat houdt ook de erkenning in dat hameren op mensenrechten, hoe terecht ook, uiteindelijk niets oplevert. Behalve misschien als landen wereldwijd bereid zijn gezamenlijk actie te ondernemen.
De verhoudingen tussen Oost en West zijn kapot | Trouw
Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.
Experts
Related Content
