Hun dagelijkse ‘portie uitleg’ over de oorlog in Oekraïne en het Midden-Oosten bereikt een miljoenenpubliek. En dat is bijzonder voor twee geleerde mannen van een zekere leeftijd die het vrijwel altijd met elkaar eens zijn. Bijna drie jaar is de BNR-podcast van Arend Jan Boekestijn en Rob de Wijk een van de best beluisterde van het land. Vanaf volgende maand trekken ze het theater in met hun Geopolitieke Eindejaarsshow.
Sanne Schelfaut, Algemeen Dagblad, 17-10-24
Of ze nooit moe van zichzelf worden? ,,Wat dacht je zelf? Tuurlijk wel. Die oorlog in Oekraïne is straks drie jaar aan de gang en het einde lijkt nog niet in zicht. Lijkt me best vermoeiend als we onze podcast nog jaren moeten volhouden. Het is best hard werken’’, zegt Rob de Wijk (70).
Zes keer per week praat hij samen met Arend Jan Boekestijn (65) en Hugo Reitsma over met name oorlog in de podcast Boekestijn en De Wijk. Sinds februari 2022 staat de strijd tussen Rusland en Oekraïne centraal, en sinds 7 oktober 2023 is de oorlog in het Midden-Oosten het tweede grote gespreksonderwerp.
Zo maak je toch geen podcast?
‘Boekestijn en De Wijk’ is sindsdien een van de best beluisterde podcasts van het land. Volgens BNR-presentator Reitsma weten maandelijks zo’n twee miljoen luisteraars de mannen te vinden. In 2022 wonnen ze een Dutch Podcast Award in de categorie Nieuws en Politiek. Boekestijn: ,,Dat was een publieksprijs. Weet je wat de jury tegen ons zei? ‘Als het aan ons lag, hadden jullie nooit gewonnen. Zó maak je toch geen podcast?!’ Nou, wel dus. Bij ons geen vast format, rubriekjes of andere tierelantijnen. Wij duiden en analyseren, that’s it. En daar is kennelijk behoefte aan.’’
De podcast heette eerst ‘Boekestijn versus De Wijk’, maar die tegenstelling hebben ze er al na de eerste aflevering uitgegooid. ,,We zitten bijna altijd op één lijn. Trouwens, veel mensen houden helemaal niet van controverse en tegenstellingen. Ja, op tv is dat kennelijk heel spannend, maar daar hebben wij geen boodschap aan. Wij hebben geen 8 minuten, zoals in een talkshow, maar een half uur om alles goed uit te leggen.’’
Mensen willen vooral informatie over de achtergronden van de grote conflicten in de wereld, merkt Rob de Wijk. ,,En daar hebben wij best veel verstand van’’, aldus de hoogleraar Internationale Betrekkingen aan de Universiteit Leiden en oprichter van de geopolitieke denktank HCSS (The Hague Centre for Strategic Studies).
Complementair aan elkaar
Het ontbreekt het duo dan ook niet aan gespreksstof. De Wijk: ,,We hebben elke dag een onderwerp, dat is geen enkel probleem. We zijn complementair aan elkaar, ik richt me meer op de militaire aspecten. Arend Jan is de politieke expert. En ik prijs me gelukkig dat hij erbij is, want anders was de podcast nooit zo succesvol. Ik ben veel saaier dan hij. Arend Jan is een stuk grappiger en zorgt voor de nodige luchtigheid.’’
De heren beginnen hun dag met lezen en luisteren. De Wijk: ,,Nationale en internationale kranten, maar ook podcasts en bloggers die we volgen. We houden veel bij. Daarna pak ik mijn vulpen en schrijf ik onderwerpen op waar we het later die ochtend over kunnen hebben tijdens de podcastopnames.’’
,,Ik schrijf mijn suggesties ook op met vulpen!’’, reageert historicus en voormalig VVD-Tweede Kamerlid Boekestijn, die net als zijn kompaan lesgeeft op de universiteit (in zijn geval Utrecht). Hun dagritme ziet er zeker ’s morgens bijna hetzelfde uit. ,,Alleen heb ik geen assistente zoals Rob. Ik ben een zielige eenpitter die alles zelf moet regelen. Gelukkig houd ik mezelf fit door baantjes te zwemmen.’’
De heren worden veelvuldig aangesproken op hun dagelijkse portie oorlogsduiding. Boekestijn: ,,Tot in het zwembad aan toe. Kom ik kleddernat en bezweet uit het bad geklommen, ben ik niet op m’n fraaist, maar kennelijk is dat ook een moment voor mijn medezwemmers om het nieuws te bespreken. Dat gaat op andere plekken trouwens ook zo. Fysieke ontmoetingen zijn eigenlijk altijd positief. In tegenstelling tot de bagger die op sociale media over ons wordt uitgestort.’’
Hopen tegen beter weten in
Als de twee het alleen van deze digitale reacties moesten hebben, waren ze vandaag al gestopt. De Wijk: ,,Soms reageer ik nog wel een keer, bijvoorbeeld op X, in de hoop dat mensen dan beter begrijpen wat we bedoelen. Maar vaak is het hopen tegen beter weten in.’’
Hun luisteraars daarentegen zijn de afgelopen jaren met de mannen ‘meegegroeid’ als het gaat om het begrijpen van geopolitieke ontwikkelingen. Boekestijn: ,,Ze steken wat op van onze kennis, we merken dat ze ook boeken zijn gaan lezen met historische achtergronden. Hierdoor zijn de vragen intelligenter geworden, geweldig om dat proces te zien. In het begin hadden we vooral veel wensdenkers die op ons reageerden. Mensen die het ons kwalijk namen dat Oekraïne maar niet wint. Die zijn er nog en dat zorgt weleens voor wrijving. Natuurlijk hopen ook wij dat de oorlog snel voorbij is, maar het is niet realistisch. We leggen op zo’n neutraal mogelijke manier uit hoe dat komt.’’
Een voorspelling wanneer er vrede komt, doen de heren niet. Met name De Wijk kreeg zeker het eerste oorlogsjaar nogal eens het verwijt dat hij te alarmistisch was door ons angst in te boezemen over een kernoorlog. De Wijk: ,,Een kernoorlog heb ik sowieso nooit voorspeld. Maar het is onzin om te doen alsof er geen kernwapens kunnen worden ingezet. Die staan bovenaan de escalatieladder en Poetin zou ze kunnen gebruiken.’’
Westerse wereldheerschappij voorbij
Feit is dat de twee weinig optimistisch zijn over ‘de staat van de wereld’. Het conflict in het Midden-Oosten wordt volgens hen ‘never nooit’ opgelost door oorlog te voeren. ,,Op dit moment een hopeloze situatie.’’ Ook over ‘ons’ Europa, de westerse wereld, zijn ze somber. Boekestijn: ,,De tijd van westerse wereldheerschappij is voorbij. Heel jammer, maar de grootste problemen ontstaan juist door ons verzet tegen het machtsverval. Populistische leiders beloven terugkeer naar een denkbeeldig verleden. Maar dat kan helemaal niet.’’
De Wijk vult aan: ,,De Koude Oorlog is terug van weggeweest. Rusland probeert het Westen te ontwrichten met hybride oorlogsvoering. Ze sturen migranten naar de buitengrenzen om de boel te ontregelen, ze houden onze vitale infrastructuur op de Noordzee in de smiezen en ze passen op grote schaal desinformatie toe. Rusland snijdt de banden met Europa door en verlegt de blik naar het Oosten en het Zuiden. China, Iran, India, Zuid-Afrika: in die landen ligt voor Poetin het nieuwe economische zwaartepunt.’’
In de Geopolitieke Eindejaarsshow staat het verval van de oude wereldorde centraal. Boekestijn: ,,Denk nou niet dat ons theatercollege alleen maar gaat over verdoemenis, hè. De situatie is ernstig, maar niet hopeloos. We dienen ons alleen wel aan te passen aan de nieuwe tijd. We hebben te dealen met autocratische systemen die grenzen niet langer respecteren. Daar moeten we ons tegen weren.’’
Hoe dan? Tijdens de show geven de mannen via ‘minicolleges’ aan waar we op in moeten zetten. De Wijk: ,,Weerbaarheid dekt de lading. Een goede krijgsmacht, een robuuste economie, een nog betere bescherming van onze vitale infrastructuur. Belangrijk om hier toch nog een beetje plezierig in de wereldwanorde te kunnen leven.’’ Boekestijn: ,,Want af en toe moet er ook worden gelachen.’’
De Geopolitieke Eindejaarsshow 2024 is in november en december te zien in elf theaters. De show met De Wijk en Boekestijn in de hoofdrol wordt geproduceerd door BNR en de presentatie is in handen van Hugo Reitsma.
Bron: Sanne Schelfaut, Algemeen Dagblad, 17-10-24
Experts
Related Content
