Arend Jan Boekestijn en Rob de Wijk duiden in hun podcast zes dagen per week de oorlog in Oekraïne. De uitzending is razend populair, maar helemaal onomstreden zijn de standpunten van het duo niet. Ze zijn bang dat escalatie tot een kernoorlog leidt. Zijn Boekestijn en De Wijk angsthazen? ‘Ik erger me kapot aan dat verwijt.’
Vooral sinds het begin van de Oekraïne-oorlog gaat het crescendo, en wordt de podcast twee miljoen keer per maand beluisterd. Vorige week alleen al waren er 571.000 downloads. Het is een van de best beluisterde podcasts van het land, en won vorig jaar de Dutch Podcast Awards 2022 in de categorie Nieuws en Politiek.
Volle zalen
Het duo trok eind vorig jaar onder leiding van Reitsma met een old school theaterversie van de podcast door het land. Luisteren naar analyses over de oorlog bleek een populair avondje uit. ‘Het was overal uitverkocht. In Luxor in Rotterdam zaten duizend man’, blikt Boekestijn terug.
Boekestijn verbaast zich, een jaar na het begin van de oorlog, nog altijd over het succes van de podcast. ‘Eerlijk gezegd begrijp ik het nog steeds niet goed. Als je een podcast maakt over Formule 1, seks of voetbal, ja, dan snap ik wel dat je veel luisteraars trekt. Maar een podcast over een bloedige oorlog en geopolitiek? Dat zijn toch niet echt sexy onderwerpen.’
De Wijk verrast het niet. ‘Bij radio en tv bestaat tegenwoordig de onbedwingbare behoefte om tegenstellingen te creëren. Wij analyseren wat er gebeurt. We lezen daarvoor alles wat los en vast zit. En we weten waar we het over hebben. Als je naar ons luistert ben je bij. Volgens mij zitten mensen niet te wachten op al die controverse.’
De Wijk spelt de vakliteratuur en spreekt veel binnenlandse en buitenlandse collega’s. Hij leest kranten en surft op websites van clubs als The Institute for The Study of War.
Russische wetenschappers en militairen spreekt hij sinds een jaar eigenlijk niet meer. ‘Voor de oorlog kwam ik meerdere keren per jaar in Rusland. Als ik erover nadenk heb ik heel wat mensen gesproken die we nu graag in Scheveningen achter slot en grendel zouden zien. Ik weet hoe ze denken, en ik heb ze zien radicaliseren. Dat is heel hard gegaan.’
Bangmakerij
Helemaal onomstreden is hun kijk op de feiten niet. De Wijk ligt regelmatig onder vuur. Hij waarschuwt al een jaar voor het gevaar van escalatie. Voorstanders van harder ingrijpen door het Westen vinden dat hij aan bangmakerij doet. Poetin dreigde al zo vaak met kernbommen, het liep steeds met een sisser af.
De Wijk zou verblind worden door angst voor de Russen. Het stoort hem: ‘Ik erger me daar kapot aan. Het getuigt van intellectuele zwakheid, het zonder gêne etaleren van onkunde.’
‘Het merendeel van wat je in de media ziet, met name op tv en radio, is wensdenken. Ik hoop natuurlijk óók dat Oekraïne wint, en wel zo snel mogelijk. Dan zijn we trouwens ook meteen van die podcast af, want ik moet er ook niet aan denken dat we daar nog tien jaar mee door moeten gaan.’
Boekestijn: ‘Het gevaar van escalatie is er gewoon. Daar moet je met elkaar over kunnen praten zonder elkaar voor gek te verklaren. Als je met militairen spreekt, valt mij telkens op dat zij veel voorzichtiger in die discussie staan dan politici en opiniemakers.’
‘Mensen hebben echt helemaal geen idee wat er allemaal gebeurt achter de schermen’, aldus De Wijk. ‘De Amerikanen zijn als de dood voor nucleaire escalatie. Veel Nederlanders niet. Dat vind ik raar. Wanneer je dreigt met kernwapens, zoals Poetin doet, ontkom je er niet aan ze op een gegeven moment ook in te zetten. Anders is dreigen niet effectief.’
‘Toen Oekraïne half november de zuidelijke stad Cherson van de Russen bevrijdde, zijn we er redelijk dichtbij geweest’, meent De Wijk. ‘Er is veel onwetendheid. Het conflict roept natuurlijk ook veel emoties op. Dat begrijp ik. Ik verwijt het ook niemand. Maar ik heb hier een dissertatie over geschreven, dus ik meen te weten hoe het werkt.’
Uitglijders
Missers waren er het afgelopen jaar onvermijdelijk ook. Zes dagen in de week een podcast maken zonder één keer op een bananenschil te gaan staan is volgens Boekestijn onmogelijk. ‘Iedereen maakt fouten’, zegt De Wijk. ‘Ik probeer weg te blijven van voorspellingen. Ik probeer, net als de veiligheidsdiensten, te praten in plausibiliteiten.’
Nog zo’n vraag waar iedereen een antwoord op wil hebben: hoe lang gaat die verduivelde oorlog nog door? De Wijk: ‘Nou, nog een jaar houden wij het met de podcast nog wel vol hoor. Wat de oorlog betreft: dat kan ik dus niet voorspellen. Ik vermoed dat we pas in juni of juli wat meer duidelijkheid krijgen over hoe het dit jaar verder gaat.’
Westerse politici klinken de laatste weken optimistisch: Oekraïne gaat/moet/kan winnen. De Wijk is sceptisch: ‘Iedereen begrijpt dat het er voor de schermen anders aan toe gaat dan achter de schermen. Uiteindelijk zul je toch een compromis moeten bereiken. Het doel van de Amerikaanse president Joe Biden is: Zelensky een zo goed mogelijke onderhandelingspositie geven.’
Biden in Kiev
Het bliksembezoek van Biden aan Kiev was volgens De Wijk niet alleen bedoeld om de Oekraïners een hart onder de riem te steken. ‘Het was ook een enorme middelvinger naar Poetin. Die doet zich graag stoer voor, door met ontbloot bovenlijf op de rug van een paard plaats te nemen. Maar hij is nog nooit aan het front geweest.’
‘En dan wandelt die 80-jarige Biden met dat rare loopje en dat onzekere taalgebruik na een tien uur durende treinreis dwars door Oekraïne opeens door Kiev terwijl het luchtalarm afgaat. Biden stond daar toch maar. Dan kun je niet meer zeggen dat Biden een zwakkeling is. Daar moeten wij ons trouwens ook niet in vergissen: die man is kei- en keihard.’
De loop van de oorlog zal het bezoek niet veranderen. Volgens De Wijk moeten we ons vooral niet verkijken op de stemming in Rusland. Veel Russen blijven achter Poetin staan. De Russische president pakt het volgens De Wijk ook slim aan. De algehele mobilisatie blijft uit, wat helpt om onrust in de grote steden te voorkomen. De Wijk: ‘Als er iemand uit een achterafprovincie zonder internet wordt geronseld heeft dat geen impact.’
Na het succes van de vorige tour maken Boekestijn, De Wijk en Reitsma zich op voor een nieuwe reeks theatershows, die eind mei van start gaat.
Lees het volledige artikel door Jean Dohmen in het Financieele Dagblad :
Experts
Related Content
