Europa is geobsedeerd door migranten. Regeringen overtroeven elkaar in flinkheid. Na Duitsland voert nu ook Frankrijk grenscontroles in. Nederland, Denemarken en Italië zijn op zoek naar ‘innovatieve oplossingen’.
Het zijn vooral symbolische maatregelen, gericht op een deel van het electoraat. Toen we nog echte grenzen in Europa hadden, vonden sigaretten hun weg via obscure routes naar buurlanden. Dat nu mensen kunnen worden tegengehouden is een illusie. Bovendien is het oversteken van de grens tussen Frankrijk en België gemakkelijker dan de tocht over de Middellandse Zee.
Al jaren weten we dat migratie grote maatschappelijke, dus politieke problemen oplevert. Deel van het probleem is dat in het debat nauwelijks onderscheid wordt gemaakt tussen legale en illegale immigratie. Kennismigranten, economische migranten en vluchtelingen worden op een hoop gegooid. Wensdenken over aantallen zorgden voor een opvangcrisis.
De obsessie met migratie staat het aanpakken in de weg van twee veel belangrijkere vraagstukken: namelijk veiligheid en welvaart. De concurrentiepositie van Europese landen holt achteruit als gevolg van te hoge energieprijzen en gebrek aan innovatie. Het gat met de Verenigde Staten en China wordt met de dag groter.
Het recente rapport van Mario Draghi was duidelijk. Willen we onze welvaart behouden, dan moeten we innoveren. Doen we dat niet, dan wordt Europa een openluchtmuseum. We moeten de arbeidsproductiviteit verhogen of meer mensen aan het werk krijgen. Maar dit stuit op grote maatschappelijke weerstand.
Politici serveerden het rapport af omdat er een prijskaartje van 800 miljard euro aan hing. Ze deden dat niet omdat dit bedrag zo hoog is, maar omdat een deel ervan via gezamenlijke EU-leningen op de internationale kapitaalmarkt zou moeten worden gevonden.
Een rode lap op een stier
Het idee van Eurobonds werkte zeker in Nederland als een rode lap op een stier. Want eerst moeten de geldverkwistende zuidelijke lidstaten hun zaakjes maar eens op orde krijgen. Maar het idee dat wij het in dit land beter doen dan elders, is uit de lucht gegrepen. Ik hoef slechts te wijzen op de toeslagenaffaire, de bezuinigingen op onderzoek en de politieke chaos.
Bovendien is iedereen met een ‘rare’ naam inmiddels verdacht. Vraag maar aan mensen die hier al tientallen jaren wonen en volledig zijn ingeburgerd. Het echte probleem is dat we collectief niet zien wat er op het spel staat. Dat de zon gaat schijnen als het migratieprobleem is opgelost, is flauwekul. Want als we het migratieprobleem hebben opgelost, worden we geconfronteerd met een uitkomst die we niet willen. Stagnatie bij de grenzen is economisch schadelijk en door de vergrijzing kunnen we niet zonder arbeidskrachten van buiten.
En dan de veiligheid. De aandacht voor Oekraïne begin te verwateren. Poetin maakt daar gretig gebruik van. Daardoor ondermijnt de oorlog nu in rap tempo onze eigen veiligheid. Dag in dag uit zien we dat de Russische sabotageacties en desinformatiecampagnes in Europa toenemen.
Poetin vindt dat hij met ons in oorlog is en dat hij de historische taak heeft een einde aan de westerse dominantie te maken. Hij krijgt steun van China en Iran en Noord-Koreanen mengen zich nu ook in de strijd. Maar wij hebben hierop geen antwoord. Eerst liep door gebrekkig beleid het migratievraagstuk uit de hand, nu dreigt hetzelfde met de problemen voor onze welvaart en veiligheid.
Rob de Wijk, Trouw, 24 oktober 2024
Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.
Experts
Related Content
