Eén jaar na de bestorming van het Capitool staat Amerika stil bij de aanval op het hart van de democratie van de Verenigde Staten. President Joe Biden en vice-president Kamala Harris spraken kort geleden op de plek waar het een jaar geleden misging. Amerika-deskundige Paul Verhagen, te gast bij BNR, vond de reactie van de Amerikaanse president bijzonder fel.
‘Het was vurig’, aldus Verhagen. ‘Een verschil met wat we het afgelopen jaar hebben gezien. Normaliter is een president een verzoenend figuur, die boven partijen uitstijgt en zijn voorganger niet attaqueert.’
Volgens Verhagen zette Biden de aanval direct in een rijtje met andere zwarte pagina’s in de Amerikaanse geschiedenis. ‘Biden refereert aan gebeurtenissen als 11 september, Pearl Harbor en de Tweede Wereldoorlog. Gewelddadige aanvallen op het land zelf, en dat was de bestorming van het Capitool natuurlijk ook. Een poging om een verkiezing omver te werpen.’
Remembrance Day
In de Verenigde Staten wordt 6 januari gezien als a day of remembrance, maar volgens Verhagen behoort die term genuanceerd te worden. ‘Remembrance heeft ook een element van het in het reine komen met de feiten, en dat is nog niet gebeurd’, stelt hij. ‘Dit was eerder een soort van oorlogsverklaring, als in we moeten hier een streep in het zand trekken.’
De Verenigde Staten zijn echter tot op het bot verdeeld. En daarin zit de problematiek stelt Verhagen. ‘Minstens zo verdeeld als in de Burgeroorlog, wat echt problematisch is. Uit een recente peiling is gebleken dat 34 procent van de Amerikanen zei dat het gerechtvaardigd vindt om geweld te gebruiken tegen de overheid. Dat is meer dan een derde van de Amerikaanse bevolking. Voor Nederland zou dat betekenen dat 5,5 miljoen mensen bereid zijn om geweld te gebruiken.’
Tussentijdse verkiezingen
Verhagen wil nog niet zover gaan om dit een verkiezingsstunt voor de tussentijdse verkiezingen in de VS te noemen, maar hij stelt wel dat tegenwoordig alles een politieke lading heeft. ‘Zelfs vaccinaties zijn politiek geworden, terwijl dat helemaal niet zo zou moeten zijn’, aldus Verhagen. ‘Dat zijn wetenschappelijk onderbouwde feiten. Dus alles is in een soort van permanente politieke oorlog terechtgekomen. Er zijn zelfs allerlei quotes van Stalin en Mao Zedong dat politiek de voortzetting van oorlog is, maar dan zonder geweld.’
Vice-president Kamala Harris gebruikte een veel kalmere toon, maar noemde wel specifiek de aanslagen op Pearl Harbor en het World Trade Center. ‘Fighting words’, zo noemt Verhagen de uitspraken van Harris. ‘En ze heeft gelijk in die zin dat het een aanval was op waar Amerika voor staat. Interessant is ook dat de Verenigde Staten een soort van voorbeeldrol vervult, dat is altijd al zo geweest. Kijk maar naar de Franse revolutie, die volgde direct na de Amerikaanse revolutie.’
Die voorbeeldrol heeft echter twee zijdes volgens Verhagen. ‘In de Koude Oorlog hadden ze een positieve rol, maar in de jaren dertig hadden ze een minder positieve invloed, toen de Nazi’s hun Neurenberger Rassenwetgeving (wetgeving met betrekking tot de Joodse bevolking in Nazi-Duitsland, red.) baseerden op de Amerikaanse wetgeving over de segregratie van zwarte Amerikanen. De Verenigde Staten zetten dus al jarenlang de toon als voor andere democratieën in de wereld. Zowel in positieve als negatieve zin.’
Kaag
Ook durft Verhagen de bedreiging van Sigrid Kaag direct te linken aan de normalisering van geweld en bedreigingen naar politici, iets dat volgens de Amerika-deskundige deels is over komen waaien uit de VS. ‘Je ziet dat nu ook in Brazilië, en ik word er nerveus van’, concludeert hij.
Bron: BNR
