Sport verbroedert. Op papier dan. Tijdens het diner ter gelegenheid van de opening van de Olympische Spelen schoven vooral de staatshoofden en regeringsleiders aan van autoritair geregeerde landen. Westerse leiders boycotten de ceremonie massaal. De enige aanwezige EU-leider was de Poolse president Duda. Maar zijn land vertoont dan ook steeds meer autoritaire trekken. Kortom, van enige toenadering tussen de democratische en de autoritaire wereld was geen sprake. Integendeel, alleen de autoritaire wereld verbroederde.
President Xi haalde de banden aan met zijn ‘oude vriend’ Poetin. Die ontmoeting was op zich al opmerkelijk. Voor Xi was het de eerste keer in ruim twee jaar dat hij een collega in levenden lijve ontmoette. Ook Poetin heeft nauwelijks iemand gezien. Beide leiders werden van covid afgeschermd en regeerden door middel van videoverbindingen. De vraag dringt zich op wat die zelfgekozen isolatie en angst voor het virus met deze leiders hebben gedaan. Iedereen die de hele dag zoomt, weet dat je wereld kleiner wordt en dat je ervoor moet waken het zicht op de werkelijkheid niet te verliezen. Het zou mij niet verbazen als de totaal onrealistische eisen van Poetin aan de Navo mede daardoor zijn ontstaan. Of het risicovolle wapengekletter van een paar maanden geleden rond Taiwan.
Hun ontmoeting heeft er in elk geval toe geleid dat de banden tussen China en Rusland verder zijn aangehaald. Xi zei zijn Russische collega te steunen in zijn strijd tegen de Navo. Ook China vindt dat het bondgenootschap niet verder mag uitbreiden en dat het zijn koude-oorlogsretoriek moet laten varen. Poetin zegde toe meer gas en olie aan China te zullen leveren.
Steeds hechtere samenwerking
De toenadering tussen beide landen is niets nieuws. In de jaren tachtig werd gestreefd naar normalisatie van de betrekkingen die in de jaren vijftig van de rails waren gelopen, wat niet handig was, omdat de toenmalige Sovjet-Unie tegelijkertijd in een strijd met het kapitalistische Westen verwikkeld was. Er werd een punt gezet achter onderlinge disputen, zoals over de loop van grenzen die in 1969 tot een oorlog leidde. Vervolgens werd ingezet op vertrouwenwekkende maatregelen waarna, aangejaagd door de westerse sancties naar aanleiding van de annexatie van de Krim in 2014, beide landen sneller naar elkaar toe groeiden. Nu zien we een steeds hechtere samenwerking op economisch, technologisch en militair gebied.
Een echt bondgenootschap is het niet en zal het ook nooit worden. Daarvoor is de relatie te onevenwichtig. Strategisch gezien heeft de samenwerking geresulteerd in een officieus non-agressiepact waarbij beide landen zich niet meer druk hoeven te maken over de ander, en hun volle aandacht kunnen richten op hun strijd tegen de Verenigde Staten en hun bondgenoten.
Dit levert voor het Westen een geweldige uitdaging op. De Amerikanen beschikken niet meer over de middelen om in Europa en Azië gelijktijdig oorlog te voeren. Xi en Poetin weten dat. Als de kwesties Taiwan en Oekraïne gelijktijdig escaleren heeft Amerika, en daarmee Europa, een onoverzichtelijk probleem.
De oplossing is natuurlijk dat de Europeanen voor hun eigen veiligheid gaan zorgen. Maar gezien de politieke verdeeldheid en het pacifisme dat niet alleen in Duitsland zichtbaar is, zie ik dat niet snel gebeuren.
Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.
Bron: Trouw.nl
Experts
Related Content
