De Nederlandse tankopslagsector: Omgaan met onzekerheid tijdens de energietransitie

De tankopslagsector is een essentiële speler in de wereldwijde toeleveringsketens voor energie, voedsel en industrie, maar tankopslagbedrijven en andere vormen van energie-infrastructuur zitten in een lastige positie.

Het huidige energielandschap vraagt zowel om een versnelling naar een toekomst met netto-nul uitstoot als on energiezekerheid – gestoeld op voornamelijk olie en olieproducten. De businesscase voor koolstofarme energie blijft echter een probleem: nieuwe energiemarkten ontwikkelen zich traag, bepaalde technologieën zijn nog niet volwassen en de coördinatie tussen actoren in de toeleveringsketen en potentiële consumenten blijft suboptimaal. Tegelijkertijd blijft het Nederlandse olieverbruik hoog en is er nog steeds veel vraag naar oliediensten.

Dit leidt tot uitdagingen voor de maatschappelijke acceptatie van tankopslagbedrijven, maar ook voor het nemen van noodzakelijke langetermijninvesteringsbeslissingen.

Onzekerheid over de snelheid en het karakter van de energietransitie kan het industriële concurrentievermogen in Nederland en de EU als geheel doen verslechteren. Hierdoor ontstaat een vicieuze cirkel die uiteindelijk de snelheid en kosten van de energietransitie in Nederland, Noordwest-Europa en de hele EU kan schaden.

In een onzeker geopolitiek klimaat met volatiele energiemarkten is energiezekerheid een prioriteit voor Nederland en Europa. De komende 10-15 jaar blijven tankopslagfaciliteiten daarom essentieel om de onbalans tussen de binnenlandse productie en de invoer van ruwe olie en (olie-)producten te compenseren.

Om de tankopslagsector te helpen navigeren in dit onzekere energielandschap, worden in dit nieuwe HCSS rapport door Irina Patrahau en Lucia van Geuns de volgende aanbevelingen gedaan aan Nederlandse beleidsmakers:

• Het Nederlandse klimaatbeleid moet een stapsgewijze aanpak van de transitie voor tankopslag en andere energie-infrastructuren ondersteunen, om de energiezekerheid en betaalbaarheid te behouden. Dit kan in de praktijk worden gebracht door optionaliteit en flexibiliteit in nieuwe marktontwikkelingen;
• De Nederlandse overheid zou een actievere rol moeten spelen in het stimuleren en coördineren van ketenbrede acties om de energietransitie te versnellen. Een pragmatische maar flexibele aanpak van de overheid helpt tankopslagbedrijven als een van de schakels in de complexe koolstofarme toeleveringsketen;
• Investeren in de randvoorwaarden voor een duurzaam en concurrerend vestigingsklimaat moet een prioriteit zijn voor Nederlandse beleidsmakers en staatsbedrijven met commerciële taken. Dit kan beginnen met infrastructuur voor koolstofarme energie (waterstofleidingen, elektriciteitsnet, enz.).

Dit paper maakt deel uit van de serie Energy storage in transition van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS), samen met zes andere papers. De gehele serie is online beschikbaar.

Dit rapport is ook beschikbaar in een Engelse versie.

Dit onderzoek is mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van VOTOB (Nederlandse Vereniging van Tankopslagbedrijven) aan het Den Haag Centrum voor Strategische Studies.