New report out now! Download here. 

This report lays out guidelines for creating lifestory videos to assist in producing high-quality, consistent media with a coherent message. It specifies ideal script/video structure and other technical aspects, such as video shooting, filming locations, imagery, clothing, video length, language and subtitles, music, audio, and translations. The audiovisual format of lifestories can be highly informative as well as persuasive, which makes them an effective tool in preventing and countering violent extremism. Audio-visuals have already been used in a number of campaigns around the world, with varying degrees of success. This paper analyzes these previous efforts and considers which elements worked well as a way to inform lifestory design. It concludes that the authentic emotional qualities of lifestories are crucial for combatting disinformation and deep fakes and for offering counter narratives to propaganda. Directions for the technical aspects of creating these videos is offered as well, with an emphasis on how to maintain credibility and anonymity.

Download the report here.

Het is een race tegen de klok tussen China en de EU om wie het eerst het coronavaccin op de markt brengt. 'Degene die het eerste een vaccin ontwikkelt heeft een voordeel. Je kunt je eigen economie weer opengooien', zegt Paul Verhagen, expert van het The Hague Centre for Strategic Studies, in BNR’s Spitsuur.

'Je ziet vaker dat China de individuele Europese landen tegen elkaar probeert uit te spelen. Er zijn sterke belangen, dat zag je al toen Trump Duitse bedrijven wilde opkopen. Het is tekenend dat de VS niet meedoet aan de call'.

Luister het hele interview hier terug bij BNR Nieuwsradio.

Robotica en Autonome Systemen. Systemen die zonder menselijk handelen, beslissingen kunnen nemen. Voorstanders vinden het een belangrijke technologische ontwikkeling, maar het roept ook weerstand op. Het zouden volgens tegenstanders killerrobots zijn, die beslissen over leven en dood. In deze aflevering van De Strateeg gaat het over de ethische vragen bij de ontwikkeling van Robotica en Autonome Systemen en hoe daar in de praktijk mee wordt omgegaan.

Luister hier naar de nieuwe aflevering: Killerrobots: feit of fictie?

Te gast bij Paul van Liempt zijn Esther Chavannes van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies, zij deed onderzoek naar de ethische kwesties rondom autonome systemen, en luitenant kolonel Martijn Hädicke, projectleider robots en autonome systemen bij de Koninklijke Landmacht, 13e brigade. In zijn werk draait het mede om het praten met tegenstanders van autonome systemen. Hoe overtuig je een fervent tegenstander ervan dat het écht geen killerrobots zijn, die Defensie in Nederland maakt? Welke ethische overwegingen zijn er bij de ontwikkeling van deze technologie? En hoe kijken ze daar in de rest van de wereld naar? Dat hoor je allemaal in deze aflevering.

Over deze podcast:

Podcast De Strateeg verschijnt eens in de twee weken bij BNR, abonneer je via bnr.nl/destrateeg om geen enkele aflevering te missen, of luister via de BNR App, Spotify, Apple Podcasts of je eigen podcastapp.

Host: Paul van Liempt | Redactie: Diederik de Groot

• Luister aflevering 1 hier terug: “Ethisch zijn, of blijven leven?”
• Luister aflevering 2 hier terug: “Oorlog in de toekomst, doet de mens nog mee?”
• Luister aflevering 3 hier terug: “Je gezondheid, of je rechten?”
• Luister aflevering 4 hier terug: “Een crisis in een crisis”.
• Luister aflevering 5 hier terug: "De coronacrisis in het groot"

Nach dem Shutdown wird das öffentliche Leben Schritt für Schritt wieder hochgefahren: Eine App soll dabei als Frühwarnsystem vor Infektionsgefahren warnen und so helfen, ein Wiederansteigen der Infektionen zu verhindern.

Wie soll es mit der "Stopp Corona"-App weitergehen? Der Cybersecurity-Experte Alexander Klimburg ist vom Nutzen derartiger Apps zur Infektionsbekämpfung überzeugt, sagt er in der Wiener Zeitung.

Nach Expertenmeinung ist die "Stopp Corona"-App ein mögliches Hilfsmittel, um die Sars-CoV-2-Epidemie in Schach zu halten. In Österreich gibt es aber wenig Zustimmung zu so einer App. Warum?

“Da ist einiges schiefgelaufen. Das Produkt wurde in aller Eile geschaffen und ich denke, dass auch die Kommunikation alles andere als ideal gelaufen ist. Ich bin aber absolut davon überzeugt, dass eine derartige App einen wirklich wichtigen Beitrag leisten kann. Aber man müsste die Funktionalität der "Stopp Corona"-App ausweiten.”

Wiener Zeitung, 1/05/2020

Trouw, 1 mei 2020

Hele en halve gekken zetten zendmasten in de fik omdat 5G ziektes zou veroorzaken en er een relatie met de corona-uitbraak zou zijn. Want 5G was toch net uitgerold in Wuhan? Bill Gates wordt overigens nog vaker met het virus in verband gebracht. Hij zou het virus hebben uitgevonden en een vaccin willen ontwikkelen met een microchip erin.

Theorieën over complotten om met vaccins de wereld te beheersen hebben een ongekende aantrekkingskracht. Breng met vaccins nanochips of proteïnen in die het DNA kunnen veranderen en je maakt van mensen robots in dienst van hun machthebbers. Logisch toch?

Ernstiger is het als landen desinformatie gebruiken om hun positie te versterken. Al tijdens de Koude Oorlog was bekend dat Rusland de Navo wilde verzwakken met ‘informatie-operaties’. Daarmee kan je verdeeldheid zaaien onder de bevolking en de politieke besluitvorming beïnvloeden.

Ook toen al wist men dat de boodschap het meest ­effectief kon worden verspreid door deze door niet-Russen te laten uitdragen. Inderdaad is het veel effectiever als Thierry Baudet zegt dat de Navo moet verdwijnen of als hij twijfel zaait over de toedracht van MH17. Kritiek op Rusland is bij Baudet niet te horen en hij is dol op de visies van Poetin-adepten als Kornilov en Laughland.

Volgens de buitenlanddienst van de EU is Rusland nu bezig met een campagne om het coronabeleid van de EU te ondermijnen en verdeeldheid te zaaien over de oorsprong van en maatregelen tegen het virus. Vanuit Russische koker komen veel van de verhalen over nanochips en Bill Gates. Ook Trumps oproep om hydroxychloroquine te gebruiken tegen het coronavirus circuleert in Russische kringen van nepnieuwsverspreiders. Gelukkig halen de mensen hun schouders erover op.

Grote winnaar

China wil ook zijn positie ten opzichte van het westen versterken. Daarbij volgt Peking een andere tactiek. China wil het beeld vestigen als de grote winnaar van de strijd tegen het virus. Trump wordt daarom als loser weggezet. Dat laatste is gemakkelijk. Geen Chinese propaganda haalt het bij een president die mensen oproept zich met een desinfectiemiddel tegen het virus te injecteren.

Ingenieuzer is het argument van de cijfers. Eind april telde China 82.000 besmettingen en 4.600 doden. In de Verenigde Staten, dat een kwart van de inwoners van China telt, stond de teller toen op een miljoen geïnfecteerden en 56.000 doden. De boodschap is duidelijk: China’s aanpak is het model voor de wereld. Voeg dat bij grootschalige hulp aan Europa en de kans is groot dat China’s model het voorbeeld voor de wereld wordt.

Lukt dat? Soms wel. De Italiaanse opiniepeiler SWG constateerde dat 10 procent van de Italianen in januari 2020 China als vriend zag en in maart 52 procent. Tegelijkertijd ging in Italië het vertrouwen in de EU omlaag van 47 naar 27 procent.

Maar ook blijkt dat open, democratische samenlevingen behoorlijk resistent zijn tegen nepnieuws, complotten en propaganda. Zeker als China zijn eigen propaganda met complottheorieën ondermijnt. Zo beweerde Zhao Lijian, de woordvoerder van het Chinese ministerie van buitenlandse zaken, dat het virus uit een biologisch laboratorium komt in het Amerikaanse Maryland.

Dit soort kulverhalen, de geringe transparantie over het ontstaan van het virus en notoir onbetrouwbare ­statistieken maken dat China’s verhaal steeds slechter overkomt.

Rob de Wijk  is  hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug. 

Hoe gaan we om met digitalisering, (inter)nationale veiligheid en de corona lockdown? Corona heeft effect op de internationale veiligheid en dat heeft ook voor Nederland gevolgen. In Azië worden apps met succes ingezet in de strijd tegen COVID-19, en ook in Nederland wordt daar met interesse naar gekeken, al zijn er bedenkingen over de gevolgen voor de privacy.  

Tot hoe ver kunnen, mogen en willen we gaan? Wat als andere EU landen verder gaan en daarmee succesvoller zijn dan wij? Zijn er lange termijn effecten op de (inter)nationale Veiligheidsdimensies?

HCSS hield een Digitale Ronde Tafel over de “1,5 Meter Democratie”, met diplomaten, Tweede Kamerleden, civil society en het bedrijfsleven.

Moderator: Han ten Broeke, directeur Politieke Zaken bij HCSS

Gasten:

• Frits Bussemaker, voorzitter van het Institute for Accountability in the Digital Age
• Jan Middendorp, Tweede Kamerlid voor de VVD
• Kees Verhoeven, Tweede Kamerlid voor D66
• Lukas Roffel, Chief Technical Officer bij Thales Nederland
• Michel Rentenaar, Deputy Ambassadeur voor Nederland bij de NAVO
• Patrick Bolder, Strategisch analist HCSS

New policy brief out now! Download here.

This policy brief discusses how to design strategic communications campaigns to prevent and counter violent extremism using lifestory narratives. It focuses on the most effective choices to make when producing and disseminating lifestories in regard to audience, goals, media, and typology. It recommends treating the whole society as the audience, aiming to reduce tensions in the community by addressing extremist and stigmatizing attitudes, sharing the lifestories off- and online, and carefully selecting the narrative type of the stories shown.

This brief is an abridged version of the full report, which can be found at https://hcss.nl/report/lifestory-strategic-communications-framework-case-preventing-and-countering-violent.

Download the brief here.

HCSS energy expert Lucia van Geuns published an article in the Academic Journal of Suriname, together with professor Theo E. Wong (Anton de Kom University of Suriname, Department of Geosciences):  “The discovery of a major hydrocarbon occurrence in the Guiana Basin, offshore Suriname: a blessing or a curse?”.

For many years the petroleum prospectivity of the offshore part of the Guiana Basin was considered to be rather low, but innovative research and improved exploration and exploitation techniques opened new frontiers. Based on the similar configuration of the oil-bearing deposits in the offshore realm of Ghana and Ivory Coast, exploration moved to the unexplored offshore areas of northern Brazil, French Guiana, Guyana and Suriname.  The recent oil discoveries in the deep-water area of the Guiana Basin in French Guiana and especially in Guyana have sparked an increase in exploration campaigns in this basin. Ultimately this led to the first major oil discovery offshore Suriname as announced on January 7th, 2020 by Apache Corporation and Total S.A. The future management of significant oil and gas resources and revenues will be a challenge for Suriname. Effective institutions, policies and procedures are needed to prevent the resource curse. The set-up of a sovereign wealth fund to protect for high volatility of hydrocarbon prices and carbon risk is to be considered. As large-scale oil and gas projects last for decades, scenario analyses with climate-resilient growth and with implementing Suriname’s nationally determined contributions (NDCs) under the Paris Agreement in mind is recommended. 

Read the article through the website of the Academic Journal of Suriname, or download the PDF here. 

New report out now! Download here.

Lifestory narratives can be a highly effective tool in efforts to prevent and counter violent extremism. These narratives are authentic personal stories told by those whose lives have been touched by extremism, and through sharing them it is possible to promote understanding and empathy among different members of the affected community, thus building resilience and preventing radicalization. However, in order to develop appropriate lifestory narratives, researchers must keep in mind several key elements of design. First, the stories should be prepared for an intended audience of radicalized individuals, vulnerable individuals, and practitioners. The goals of sharing these stories should be to change public perceptions about vulnerable and radicalized individuals, decrease violent extremist views, prevent radicalization, decrease stigmatization, and support reintegration. There must also be a dissemination strategy for sharing the stories on appropriate media with good timing, with a combination of online and offline messaging. Furthermore, lifestory narratives should not run counter to government policies on preventing and countering violent extremism. Finally, researchers should keep in mind that lifestories may offer four different types of narratives: resilient, alternative, counter, and destigmatization. The last two may be counterproductive and exacerbate tensions rather than reduce them, so it is recommended to use mainly resilient and alternative narrative messaging instead.

Download the report here.

New snapshot by assistant analyst Marek Baron out now! Download here. 

There have been significant developments in the field of conflict prediction methods, with many new tools and models available for researchers. However, the effectiveness of these methods and their potential utility in real-world applications still needs to be tested. Many traditional early warning tools are broad, looking at only national or international trends, which makes them unsuitable for intranational issues. Infrequent updates to these tools also reduce their usefulness. Therefore, newer methods and models must be considered.

This snapshot examines novel early warning efforts in Mali, which has experienced significant conflict for nearly a decade. It surveys several quantitative tools that originate from the fields of machine learning, statistical inference, and automated event databases and analyzes their effectiveness in predicting violence in the specific context of the Malian crisis. The paper also considers limitations in the accessibility and financial viability of these methods to explore whether they are viable options for practitioners in Mali to employ in ongoing violence reduction efforts.

Download the snapshot here.

Photo credit: UN Mission in Mali, MINUSMA/Marco Dormino

Wat er gaande is op de oliemarkt, hoe de olieprijs in de VS negatief kon worden en waarom de wereld nog altijd om (en op) olie draait? Je hoort het in de nieuwe Jortcast, met HCSS energie deskundige Lucia van Geuns en Jort Kelder.

Ook te beluisteren via Spotify. 

Kan je je nog herinneren dat we ons nog maar een paar maanden geleden massaal druk maakten over klimaatverandering? Het lijkt alweer bijna vergeten, door de enorme impact die de coronacrisis momenteel heeft op onze dagelijkse levens. Maar dit is juist een tijd die iets kan laten zien over wat ons te wachten staat als die klimaatverandering straks echt uit de hand loopt en hand in hand gaat met onveiligheid en conflict.

De huidige crisis kan ons iets leren over hoe we daar dan mee om moeten gaan. Dat hoor je in deze aflevering van de Strateeg. Te gast zijn Tom Middendorp, oud-Commandant der Strijdkrachten en strategisch adviseur bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies, en Bas Eickhout, Europarlementariër voor GroenLinks. Zij denken dat de coronacrisis slechts een voorproefje is van de onveiligheid en conflict die gepaard zullen gaan met klimaatverandering. En is het logisch als de groene ambities vertraging gaan oplopen door de situatie waarin we ons nu bevinden, of is dit juist het moment om door te pakken?

Te gast: Tom Middendorp, oud-Commandant der Strijdkrachten en strategisch adviseur bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies, en Bas Eickhout, Europarlementariër voor Groenlinks.

Over deze podcast:

Podcast De Strateeg verschijnt eens in de twee weken bij BNR, abonneer je via bnr.nl/destrateeg om geen enkele aflevering te missen, of luister via de BNR App, Spotify, Apple Podcasts of je eigen podcastapp.

Host: Paul van Liempt | Redactie: Diederik de Groot

• Luister aflevering 1 hier terug: “Ethisch zijn, of blijven leven?”
• Luister aflevering 2 hier terug: “Oorlog in de toekomst, doet de mens nog mee?”
• Luister aflevering 3 hier terug: “Je gezondheid, of je rechten?”
• Luister aflevering 4 hier terug: “Een crisis in een crisis”.

Wat moeten burgers weten over het oplopende internationale cyberconflict? En hoe komen we tot de-escalatie? In deze blog, onderdeel van de serie ‘Bits for Peace’, is het woord aan Alexander Klimburg, Louk Faesen en Timon Domela van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). HCSS initieerde de Global Commission on the Stability of Cyberspace die principes en gedragsnormen ontwikkelt voor alle actoren in de digitale wereld. Hoe doet deze commissie dat? En welke normen hebben we nodig in het digitale tijdperk?

In het kort

• Cyberspace is een complex ecosysteem met veel verschillende stakeholders zoals overheden, bedrijven en de technische gemeenschap, met eigen regels, normen, standaarden en processen.
• Om cyberspace open en veilig te houden, is het zaak dat al deze stakeholders samen principes en gedragsregels vaststellen.
• Het verstevigen en beschermen van de publieke kern van het internet moet hierbij centraal staan.

Verzand internationaal overleg

In conflicten tussen staten spelen cyberoperaties een steeds grotere rol. Nationale overheden zien ze als een van de belangrijkste, zo niet de belangrijkste dreiging van hun veiligheid. Hierachter schuilt de vrees dat een catastrofale confrontatie tussen staten in cyberspace plaats zou kunnen vinden, die zware schade aanricht aan bijvoorbeeld de financiële infrastructuur, de zorg of de transportsector.

Het internationale overleg om deze dreigingen te verminderen en te werken aan de-escalatie, heeft wisselend succes opgeleverd. Het belangrijkste voorbeeld hiervan is wellicht de Group of Governmental Experts on Developments in the field of information and telecommunications in the context of international security (GGE) van de Verenigde Naties.

Deze GGE leek een paar jaar geleden nog op weg naar een brede internationale overeenstemming, maar verzandde in 2017 als gevolg van sterk uiteenlopende visies. Het werk is nu verdeeld over twee concurrerende groepen: een nieuwe GGE op basis van een Amerikaans voorstel en een nieuwe open werkgroep (OEWG) op basis van een Russisch voorstel.

Geen verdrag, maar gedragsregels

Ondanks hun traditionele dominantie op het gebied van vrede en veiligheid, vormen overheden in cyberspace slechts één van de drie belangrijkste stakeholders. Civil society-actoren, zoals de technische gemeenschap, zijn verantwoordelijk voor het beheer van het Internet (Internet governance). De private sector beheert op haar beurt de kabels, software, producten en diensten waaruit het Internet is opgebouwd.

Het Internet wordt dus bestuurd door een complex systeem van stakeholders met eigen regels, normen, standaarden en processen. Hierdoor is het onwaarschijnlijk dat er een enkelvoudige juridische oplossing bestaat die zowel afdwingbaar is, als rekening houdt met al deze partijen.

Dat is op zich niets nieuws. 400 jaar geleden realiseerden de Nederlanders al dat je niet alles kan oplossen met een allesomvattend internationaal verdrag. Hugo de Groot (Grotius) schreef daarom in zijn Mare Liberum over het belang van gedragsnormen, gebaseerd op algemeen gedeelde principes. Het Nederlandse beleid probeert deze gedragsnormen nu voor het digitale tijdperk vast te stellen.

Concreet betekent dit dat alle partijen die verbonden zijn met cyberspace de open standaarden die ten grondslag liggen aan Internet moeten ondersteunen. Dat vraagt op politiek niveau om een proces van internationale normvorming dat regels biedt voor iedereen, en waar alle relevante actoren bij betrokken worden. Anders lukt het simpelweg niet om de stabiliteit van cyberspace te garanderen.

Bescherm de publieke kern van het internet

Gelukkig zijn daar al goede voorbeelden van. Zo heeft de Global Commission on the Stability of Cyberspace (GCSC), een multistakeholder-initiatief van het Haagse Centrum voor Strategische Studies, twee jaar geleden een norm ontwikkeld om de globale Internet infrastructuur te beschermen tegen de toenemende invloed van staten. Door het raadplegen van een groot aantal experts heeft de GCSC bepaald welke infrastructuur van vitaal belang is voor het functioneren van het Internet.

Onder deze publieke kern van het Internet schaart de GCSC:

• de fundamenten die ervoor zorgen dat informatie de juiste bestemming bereikt (packet routing and forwarding);
• de domeinnaamsystemen (naming and numbering);
• de cryptografische mechanismen die veiligheid en identificatie waarborgen; en
• de fysieke internetkabels en andere transmissiemedia.

Dit initiatief heeft zijn vruchten afgeworpen. In 2018 werd de norm opgenomen in de Paris Call for Trust and Security in Cyberspace, een oproep voor een veilig internet van meer dan 1.000 overheden, internationale organisaties, bedrijven en vertegenwoordigers van de civil-society. En dankzij de EU Cybersecurity Act die vorig jaar werd vastgesteld, maakt de norm nu ook deel uit van de Europese wetgeving.

Het werk is nog niet af. Alle stakeholders hebben de komende jaren een rol om de publieke kern van het internet verder te definiëren, overtredingen aan de kaak te stellen, en vast te leggen wat het gewenste einddoel van deze norm is. Maar de norm laat zien dat als alle actoren samenwerken, we een open en veilige cyberspace wel degelijk kunnen realiseren.

Rechten en verantwoordelijkheden

We grijpen nog even terug op Hugo de Groot. Je kan het beschermen van de publieke kern van het Internet namelijk goed vergelijken met zijn principe van mare liberum. Deze term uit de 17e eeuw wordt tegenwoordig nog steeds gebruikt om de vrije handel op internationale wateren te reguleren.

Mare liberum kent twee kanten van dezelfde medaille: een recht en een verantwoordelijkheid. Ten eerste heeft elk land een recht op vrije toegang tot internationale wateren om te reizen en om handel te drijven. Ten tweede dragen alle landen een collectieve verantwoordelijkheid om de toegankelijkheid en veiligheid van de open zee te waarborgen. Op eenzelfde manier draagt iedere gebruiker van cyberspace een gedeelde verantwoordelijkheid voor haar integriteit en stabiliteit.

De GCSC definieert in haar eindrapport vier principes die een leidraad vormen om onze plichten en verantwoordelijkheden uit te werken – en die ook relevant zijn voor niet-statelijke actoren.

• Verantwoordelijkheid. Alle betrokken partijen, inclusief bedrijven en individuen, dragen een  verantwoordelijkheid voor de stabiliteit, veiligheid en toegankelijkheid van het Internet.
• Zelfbeheersing. Niet alleen statelijke maar ook niet-statelijke actoren moeten voldoende zelfbeheersing hanteren.
• Plicht tot handelen. Het recht op een stabiel en veilig Internet brengt ook een actieve verantwoordelijkheid met zich mee. Deze verantwoordelijkheid vertaalt zich in een plicht van alle actoren tot handelen om deze stabiliteit en veiligheid te waarborgen.
• Mensenrechten. Fundamentele mensenrechten als vrijheid van meningsuiting, vrijheid van vergadering, recht op privacy en persvrijheid zijn vaak afhankelijk geworden van een vrij en toegankelijk internet. Handelingen in of via cyberspace kunnen hierdoor directe invloed hebben op deze mensenrechten en dienen hier derhalve rekening mee te houden.

Deze principes leggen de basis voor gedragsnormen die, op hun beurt, afgesproken kunnen worden in bilaterale, multilaterale en multistakeholder onderhandelingen. De tijd is rijp voor deze gedragsnormen. Zo heeft het UN High Level Panel voorgesteld om het 75-jarig jubileum van de Verenigde Naties in oktober te gebruiken om een UN Declaration for Cyber peace and Digital Cooperation op te stellen. En ook de minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok heeft in zijn speech tijdens de presentatie van het GCSC-eindrapport gepleit voor een universal cyber pledge.

Laten we ons uitspreken voor een veilige en open cyberspace, en met elkaar de publieke kern van het internet verstevigen en beschermen.

Dit blog is op 24 april 2020 gepubliceerd door het Rathenau Instituut.

New policy brief by Arlinda Rrustemi, outlining some of the challenges researchers face in the field when working to counter and prevent (non)violent extremism. It focuses on five problematic areas: accessing the targeted communities, security risks, politicization of violent extremism, collaboration with local and international actors, and work-life balance and trauma. It offers suggestions for mitigating these risks.

Download the policy brief here. 

For a longer examination of the subject, see the report “Countering and Preventing (Non) Violent Extremism: Research and Fieldwork Challenges”

Op 23 maart was duidelijk dat de COVID-19 plaag een wereldwijd verspreid probleem werd en er van een pandemie sprake was. Verenigde Naties secretaris-generaal António Guterres riep toen dan ook op om wereldwijd de wapens neer te leggen en zo mensen, geld en capaciteiten vrij te maken in het gevecht tegen corona. Was dit een overture om tot wereldvrede te komen? Ook op andere gebieden roepen diverse experts, of mensen die zichzelf zo noemen, dat er een waterscheidingsmoment is aangebroken. Klimaat, economische samenwerking, sociale omgang, en dus ook internationale veiligheid, allemaal gebieden die vanaf nu anders gaan worden. Als we ons richten op veiligheid en de oproep tot wereldvrede, is daar iets van gekomen? Laten we dan op twee dimensies kijken. Ten eerste die van directe oorlogsvoering en ten tweede die van ‘onder de radar’.

De burgeroorlog in Syrië lijkt in de media te zijn verdwenen. Onder druk van het virus is de aanwezigheid van Turkse troepen verminderd, maar de strijd om Idlib en andere delen van Syrië gaan onverminderd door. Ook de onderhandelingen in Afghanistan verlopen moeizaam en geweld escaleert bij tijd en wijle. En ondanks dat ook in Yemen corona is geconstateerd zwijgen de wapens daar niet. De Rohingya blijven in Birma en Bangladesh klem zitten tussen oorlog en het virus. En zelfs in door corona getroffen Israël en de Westbank gaat geweld van kolonisten tegen Palestijnen als vanouds door. En nu in veel westerse landen ook de krijgsmachten zijn getroffen door COVID-19 infecties, testen China en Rusland met grote regelmaat de kracht van de NAVO-defensie.

Als we gaan kijken wat zich ‘onder de radar’ afspeelt in het informatiedomein, dan zien we zelfs een stijging van incidenten. Phishing-mail en hacking bereikt nu een hoogtepunt doordat nu veel op afstand wordt gewerkt en ziekenhuizen die levensreddende behandelingen uitvoeren zijn geconfronteerd met gijzel-software die de bedrijfsvoering en de patiëntenzorg dreigt plat te leggen. In de propagandawereld woedt de oorlog als nooit te voren. China en de VS beschuldigen elkaar ervan de opzettelijke initiator van het virus te zijn. En toen in de begindagen van corona de EU hulp leverde aan China, vroeg deze laatste dat stil te houden om geen paniek te veroorzaken, het viel immers allemaal wel mee en het was in de hand. Toen de situatie was omgedraaid leverden China en Rusland onder luid tromgeroffel steun aan Europese landen. Eurosceptici (aangevuurd door deze desinformatie) dachten hierin te kunnen lezen dat de EU totaal uit elkaar aan het spatten was.

Alles overziend lijkt het erop dat de oproep van Guterres aan dovemans oren gericht was. Het verdwijnen van oorlog en strijd uit de media, vanwege ander (corona) nieuws, wordt zelfs gebruikt om spanning te vergroten, juist omdát het niet meer in het nieuws komt. Voor de internationale veiligheid lijkt het erop dat er toch een soort van waterscheiding heeft plaatsgevonden. Maar niet een die gerust stelt. In plaats van ontspanning lijkt de spanning alleen maar toe te nemen. Met de herijking van de Defensienota later dit jaar dient daar terdege mee rekening te worden gehouden.

Patrick Bolder, 24 april 2020

Een uitgebreider Engelstalig stuk hierover vindt u hier.