Gas production from small onshore and offshore gas fields in the Netherlands threatens to collapse completely in the coming decade, mainly as a result of a deteriorating investment climate. This will lead to higher imports of LNG and Russian gas than currently foreseen, which will have a strongly negative effect on greenhouse gas emissions. Those are the major conclusions of a new report from independent researchers Jilles van den Beukel and Lucia van Geuns published by The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS), writes Natural Gas World magazine. 

Dutch gas policy has received a lot of publicity in recent years. The Dutch government decided in 2018 to phase out production from the giant Groningen field, which is now expected to be closed down in 2022. Nevertheless, production from small fields (i.e. all fields except “Groningen”) is continuing in the Netherlands. Although production from these fields has been declining since the turn of the century, mainly for geological reasons, they are still expected to deliver some 10 to 12 bn cm by 2030, according to official estimates.

These estimates, however, are called into question by Van den Beukel and Van Geuns, two well-known Dutch energy analysts, both with a geological background. In their paper, “The deteriorating outlook for Dutch small natural gas fields”, published by HCSS, an independent geopolitical think tank, the researchers argue that small fields production is more likely to be 5 bn cm by the end of the decade, and may very well collapse altogether.

Virtual standstill

The researchers note that exploration activity to find new offshore fields has dwindled to 20% of what it was in 2012. Exploration activity onshore has come to a virtual standstill, even though “there is no geological reason” for this “dramatic decrease”. They observe that the “exploration potential has stayed at a relatively constant level” and there is still “about 200-300 bn cm of (risked) exploration potential from the Dutch offshore.”

The two researchers ascribe this decline in exploration activity to a series of adverse policies from the Dutch government which have shaken the confidence of operators in Dutch gas prospects. These include negative tax measures (a “significantly worse tax regime than in the UK”), regulatory obstacles and delays (they cite the example of a discovery made offshore in 2017 which is expected to see first production in 2023 at the earliest), new very strict environmental legislation banning nitrogen oxide emissions, and strong resistance from local authorities to new onshore exploration and production activities.

These anti-gas measures must be seen in the context of “a (negative) change in the public image of natural gas in the Netherlands”, note the authors. In an earlier paper for HCSS, published in February 2019, Van den Beukel and Van Geuns had observed that the gas industry in the Netherlands has lost its “social license to operate” as a result of public concerns over induced earthquakes and climate change. The authors see no reason to expect any improvement in the investment climate. “If anything,” they write, “things are more likely to get worse rather than better.”

Negative spiral

The negative political and public sentiments towards natural gas production in the Netherlands threaten to set in motion a negative spiral, the authors warn, as operators become increasingly hesitant to invest in the Dutch gas sector. “It is becoming more difficult for Dutch subsidiaries to obtain funding from international head offices,” write Van den Beukel and Van Geuns. Making matters worse is that gas prices are expected to stay low in the medium term and production costs are likely to go up as “decreasing production results in higher unit operating costs”.

Van den Beukel and Van Geuns further note that a recent “lookback” study from EBN, the state entity that is a non-operating partner in all Dutch gas fields, shows that over the last decades official predictions of future production from the small fields have consistently overestimated real production.

For these reasons, the two researchers believe that the current official outlook of 10-12 bn cm of small fields production by 2030 is likely to be far too high. They believe 5 bn cm is more likely and do not rule out that “Dutch gas production in 2030 is about to cease completely”. They add that “this scenario becomes more likely if natural gas prices stay at the current low levels for an extensive period of time.”

Higher imports

According to the authors, a collapse of Dutch gas production would have adverse economic and environmental effects. They observe that gas consumption in the Netherlands as well as in the neighbouring countries is relatively stable and likely to remain so, as gas loses market share to renewables, but gains market share from the planned phaseout of coal power plants (both in the Netherlands and Germany) and nuclear power (in Germany). This implies that lower production in the Netherlands will necessarily lead to higher imports of LNG and Russian gas.

This is already happening, Van den Beukel and Van Geuns note. From 2014 to 2018 annual Gazprom pipeline exports to Europe increased from less than 150 bn cm to over 200 bn cm. In 2018 and 2019, the import of LNG into Europe started to rise significantly. European imports of LNG are now expected to be around 100 bcm for the 2020-2025 period, double the level of 2010-2017.

Higher imports of LNG and Russian gas not only cost money, they also have a negative effect on greenhouse gas emissions, the authors observe. While lower gas production in the Netherlands leads to lower national greenhouse gas emissions, the effect on total greenhouse gas emissions is the opposite. “Replacing Dutch gas by important gas results in significantly higher upstream emissions”, the authors note, as Russian gas and shale gas have much higher methane leakage.

In their paper, Van den Beukel calculate that “the replacement in the EU of Dutch gas by Russian gas and LNG negates all progress that has been made by increasing the share of solar and wind in the Dutch power mix.” The authors argue – in a separate opinion piece – that for this reason alone the government should take action to “save Dutch gas production.”

This article by Karel Beckman was originally published in Natural Gas World magazine, Vol.5, issue 3. 

Als we Afghanistan van de Middeleeuwen naar de tijd van de Verlichting zouden kunnen brengen is dat een megasucces, verzuchtte ik in januari 2011. In die tijd laaide het debat over een nieuwe politiemissie in Kunduz op. Die missie was nodig om de reputatie van Nederland op te poetsen. Het kabinet was daarvoor over de verlenging van de missie in Uruzgan gestruikeld. Nederland was niet langer een trouwe bondgenoot en raakte zijn stoel bij de G20 kwijt.

Het succes van de nieuwe missie werd bij voorbaat beperkt door belachelijke politieke randvoorwaarden. Van GroenLinks mochten de afgeleverde politieagenten niet voor offensieve doeleinden worden ingezet, moest Nederland bepalen waar ze zouden worden ingezet en moest er een volgsysteem komen. Maar dat was lastig met agenten in gebieden waar Nederlanders niet kwamen. Bovendien hadden veel agenten de naam Jan Mohammed en waren ze door het ontbreken van deugdelijke bevolkingsregisters soms op dezelfde datum geboren. En er moest aandacht worden gegeven aan lessen over vrouwen- en kinderrechten waardoor de opleiding onnodig verlengd werd. Den Haag had zijn eigen werkelijkheid gecreëerd die volstrekt niet aansloot op die van Afghanistan. In diezelfde column verzuchtte ik dat de discussie zo gepolitiseerd was dat een normaal debat op grond van rationele overwegingen nauwelijks meer mogelijk was.

Afleidingsmanoeuvre

Geen wonder dat een langetermijndoelstelling voor de missie ontbrak. Het is daarom niet verbazingwekkend dat het recente evaluatierapport van Buitenlandse Zaken constateerde dat de missie daarom onvoldoende kon bijdragen aan ‘het duurzaam versterken van de politie en het rechtssysteem’.

Maar de constatering die de meeste politieke verontwaardiging opriep, was het feit dat de resultaten van de missie te positief werden voorgesteld. De verontwaardiging leek op een afleidingsmanoeuvre om het eigen falen te verhullen tijdens het ontwerp van de missie.

De constatering deed ook sterk denken aan de onthullingen van de Washington Post in november 2019. De krant had een officiële evaluatie in handen gekregen waarin werd geconcludeerd dat de Amerikanen geen idee hadden hoe ze hun doelen in Afghanistan konden bereiken en vervolgens logen over de behaalde resultaten.

Eerlijke rapportages

Dat klinkt niet best, maar het is de vraag of regeringen ooit de waarheid over de voortgang van een missie willen vertellen. In reactie op de evaluatie van de politietrainingsmissie belooft het kabinet van wel: ‘de Kamer dient erop te kunnen vertrouwen dat informatie die over de missiebijdragen wordt gerapporteerd een zo correct mogelijke weergave is van de realiteit’. In de praktijk lijkt mij dat onmogelijk. De missie in Kunduz kon door die rare politieke randvoorwaarden nooit een succes worden. Eerlijke rapportages zouden de politieke en publieke steun van de missie ondermijnen. Dit zou vervolgens tot meer bemoeienis van de Kamer leiden, dat het succes nog verder zou ondermijnen. Ook is er de neiging te hopen op betere tijden. Waarom slecht nieuws melden als betere tijden gloren? Tot slot spelen tactische overwegingen een rol: maak je tegenstander niet wijzer dan hij is. In die tijd luisterden de Taliban mee.

Was het niet de Griekse schrijver Aischylos die vijfhonderd jaar voor Christus al zei dat in een oorlog de waarheid als eerste sneuvelt? Goede voornemens veranderen daar niets aan.

Deze column verscheen op 7 februari 2020 in Trouw.

Rob de Wijk  is  hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.

Just days after the Iowa caucuses, the first contests of the 2020 presidential race, HCSS data scientist Paul Verhagen will examine the increasingly important role that big data plays in the political arena during a lecture in Groningen.

Efforts to influence voters are as old as politics itself, but technological developments have led to the explosion of data-driven campaigns. Though it is not a uniquely American phenomenon, one can look at recent elections in the United States to see how the exploitation of big data is transforming politics. Both the Trump and Clinton campaigns, for example, attempted to harness big data to deliver electoral success during the 2016 presidential election.

At The Hague Centre for Strategic Studies, Verhagen focuses primarily on translating data analysis into concrete recommendations for clients. He has extensive expertise in quantitative research methods such as text mining, social network analysis and geo-political risk models. On the content side he primarily works on China related topics such as 5G and AI, as well as on trade related issues including the China-US trade war and Iranian sanctions.

Verhagen is also actively involved in US politics, he is co-author on a forthcoming book on the American presidency and a member of the executive committee of Democrats Abroad, the Netherlands.

The lecture will take place in the HeerenHuis, Groningen, on February 6th, at 20:00.

Voor Carré, nieuwsblad van de Nederlandse Officieren Vereniging, schreef Dr. Jaap Anten een artikel over China en de veronderstelde Nederlandse defensiekeuzes voor 2035, waarin hij refereert aan een recent rapport van HCSS over de toekomst van de Koninklijke Marine:

Een […] deel van de China-kenners heeft wel belangstelling. Veel Nederlandse defensiekenners oriënteren zich namelijk op Anglo-Amerikaanse defensiebronnen over China en identificeren zich veelal - zonder gebruik te maken van de kennis in Nederland zelf - nogal met het steeds negatievere beeld van dit land. Westers ingrijpen wordt in de regel gezien als positief, of in ieder geval als positief bedoeld. Een heldere vergelijking tussen Amerikaanse belangen en Amerikaanse vijandbeelden met de onze wordt op zijn best onvoldoende uitgewerkt. Ook niet voor de toekomst, de periode 2030 – 2035, waarvoor een recent rapport van het The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS) is bedoeld: Geopolitics and Maritime Security: A broad perspective on the future capability portfolio of the Royal Netherlands Navy [34].

Op pagina 82 lezen we bijvoorbeeld: 'As the US considers China and Iran its principle adversaries, they are likely to take the lead in counter-A2AD operations in the South China Sea and the Persian Gulf. Where the US are leading, its allies - including the Netherlands - could be tasked to protect the adjacent SLOCs and choke points. It is unlikely that this will include strike operations from the sea.'

Als de VS, na eenzijdig het nucleair akkoord met Iran te hebben opgezegd, betrokken raken bij een ernstige escalatie, die ongetwijfeld de Straat van Hormuz omvat, kunnen Amerika's bondgenoten daar blijvend buiten de strijd blijven?

Mogelijk zal - onder verwijzing naar het boek De Nieuwe Wereldorde van HCSS-directeur Rob de Wijk - wel worden opgemerkt dat China in 2050 die orde behoorlijk zal bepalen [36]. Maar dat is ver weg en het zal de receptuur voor 2035 niet op zijn kop zetten. Een iets warmere wereld, ja, maar eentje waarin de veronderstelde eigen wereldorde vanwege het eigen veronderstelde moreel-juridisch gelijk - desnoods afdwingbaar met defensiematerieel, 'maar dan moet dat er wél komen!' - nog wel overeind blijft.

Lees het volledige artikel via Carré.

Nederland was een gasland, maar nu is het door het ongunstige investeringsklimaat voor bedrijven veel aantrekkelijker om naar het buitenland te gaan, zegt energiedeskundige Lucia van Geuns bij de NOS. De vraag zal in de toekomst moeten worden opgevuld met het extra importeren van gas.

Het afgelopen jaar is er geen nieuw gasveld ontdekt in de Noordzee. Ook is er minder naar gas gezocht: twee zoekpogingen, beiden tevergeefs. Het FD schreef daar vanmorgen over op basis van cijfers van TNO.

Dat er geen gas is gevonden is uitzonderlijk. Gemiddeld zijn er zo'n 10 zoekpogingen per jaar, en de helft daarvan succesvol, zegt TNO. Waarom nu niet? En is dat een probleem?

Liever zelf winnen dan importeren

Hoewel het standpunt van het kabinet is dat we op termijn van het gas af moeten, wil het kabinet nog steeds dat er gas wordt gewonnen uit de Noordzee. "Aardgas kan nu nog niet volledig vervangen worden door duurzame energie", zegt een woordvoerder. Dus moet dat gas de komende jaren ergens vandaan komen.

De gaskraan in Groningen wordt dichtgedraaid. Daarmee is de voornaamste bron van gas in Nederland de nieuwe gasvelden in de Noordzee.

Het alternatief is het importeren van gas uit andere landen, zoals Noorwegen en Rusland. Maar het ministerie heeft dat liever niet, omdat daar veel meer broeikasgassen vrijkomen bij de winning en later bij het transport. Daarnaast heeft eigen gaswinning volgens het ministerie ook voordelen voor de werkgelegenheid, en is Nederland zo minder afhankelijk van andere landen.

200 miljard kuub gas

Dat Nederland het afgelopen jaar geen nieuw gas heeft gevonden, betekent niet dat het gas er niet is. Onderzoeksorganisatie TNO berekent elk jaar hoeveel 'exploratiepotentie' de Noordzee nog heeft. Met andere woorden: hoeveel gas daar waarschijnlijk nog onder de bodem ligt.

Dat zit steeds rond de 200 miljard kuub gas. "Dat is significant", zegt René Peters, directeur gastechnologie van TNO. "Maar het moet voor bedrijven wel economisch rendabel moet zijn om dat gas te winnen."

“Nederland was een gasland, maar nu is het voor bedrijven veel aantrekkelijker om naar het VK of Noorwegen te gaan.” - Lucia van Geuns, onderzoeker The Hague Centre for Strategic Studies

En dat wordt bedrijven in Nederland niet makkelijk gemaakt, zegt Lucia van Geuns, energiedeskundige van The Hague Centre for Strategic Studies. Ze publiceerde vorige week een onderzoek over dit onderwerp.

"De procedures duren lang. Als er gas wordt gevonden kan het jaren duren voordat je dat er ook uit kan gaan halen". Daarnaast wijst ze op alle vertragingen door de stikstofproblematiek.

Stikstof

Wintershall, een aardgas- en oliebedrijf actief in de Noordzee, heeft van dat laatste het meeste last gehad. "We willen wel meer plekken aanboren, maar daarvoor hebben we vergunningen nodig en door de stikstofproblematiek loopt dat veel vertraging op", zegt een woordvoerder.

Die combinatie van factoren jaagt producenten naar het buitenland, schrijven Van Geuns en mede-onderzoeker Jilles van den Beukel. "Nederland was een gasland, maar nu is het voor bedrijven veel aantrekkelijker om naar het Verenigd Koninkrijk of Noorwegen te gaan".

Grotere aftrekpost

Het kabinet erkent dat het investeringsklimaat niet optimaal is en kondigde vorig jaar financiële prikkels aan om gaswinning hier aantrekkelijker te maken. Zo kunnen bedrijven nu een groter deel van hun investeringen van de belasting aftrekken.

Volgens Peters van TNO speelt die maatregel ook een rol in het gebrek aan gasvondsten. "Wij zien ook dat bedrijven op die maatregel wachten voordat ze gaan zoeken naar nieuwe gasbronnen". Staatsbedrijf Energie Beheer Nederland herkent dat beeld.

Van Geuns van The Hague Centre for Strategic Studies zet daar een kanttekening bij. "Die maatregel kan mogelijk wat meer investeerders trekken", zegt Van Geuns. "Maar het adresseert niet de andere oorzaken voor het ongunstige investeringsklimaat."

'Politiek gevoelige kwestie'

Van Geuns stelt in het onderzoek dat het investeringsklimaat de komende jaren niet aanzienlijk gaat verbeteren. "Gaswinning ligt op dit moment politiek ook erg gevoelig", zegt Van Geuns. Ze verwijst naar de discussie over klimaatverandering en de aardbevingen in Groningen.

De stikstofproblematiek heeft het vertrouwen in het Nederlandse beleid nog verder omlaag gebracht, staat in het onderzoek. Het gat tussen de vraag naar gas en onze eigen gaswinning zal in de toekomst moeten worden opgevuld met het extra importeren van gas, zegt Van Geuns.

Lees het hele artikel bij de NOS.

New paper out now! To read, click here.

The international community has been vividly discussing ways to control the use of autonomous weapon systems (AWS) by military forces. Throughout the process, both legal and non-legal solutions have been proposed aiming to improve accountability, ethical and legal standards, and verifiability of the autonomous systems.

HCSS surveyed the landscape of proposed solutions in order to identify potential gaps in the regulatory regime and additionally conducted an interactive session with experts from various related fields to identify the practical shortcomings of the regime.

This study identified that the current regime is sufficient to address the risks and threats of autonomous weapon systems. At the same time, further efforts are necessary to strengthen the regime.

Accordingly, the following recommendations are presented to policymakers:

•             promote domestic and international legal compliance;

•             increase technical literacy in order to streamline technological solutions in policymaking;

•             implement legal and ethical standards in the relations with contractors; 

•             strengthen cooperation of epistemic communities to improve the exchange of knowledge;

•             take the lead in the process of translating domestic standards into international principles.

Would you like to know more? Download the paper here, or click on the PDF button on the right.

Photo credit: Naval Surface Warriors

Rotterdam zag in 2019 een recordaantal containers binnenvaren. Die groei wordt echter bedreigd door Zuid-Europese havens, die met Chinese steun onder de vlag van de nieuwe zijderoute steeds meer naar zich toe trekken. „Een politiek project van de bovenste plank”, zegt Rob de Wijk in de Telegraaf. 

Piraeus is één van de eindstations van China’s nieuwe zijderoute, ook bekend als het Belt and Road-initiatief. Een project waarbij de Chinese overheid met inmiddels tientallen landen, recent nog met Italië, akkoorden heeft gesloten over de bouw van spoorlijnen en havens. Vaak leent Peking het geld uit voor de aanleg. Wat er gebeurt als die lening niet kan worden terugbetaald, kunt u navragen in Sri Lanka. Na het missen van een rentebetaling kon de eilandstaat de sleutels van de militair en logistiek belangrijke containerhaven in Hambantota aan Peking overdragen. 

Volgens Rob de Wijk (The Hague Centre for Strategic Studies) is dit een blauwdruk van de Chinese methode. Hij wijst ook op een door China gefinancierd project in Europa’s achtertuin, Montenegro, van een dure snelweg die feitelijk nergens heen lijkt te gaan. „Er is een clausule uit het contract uitgelekt. Die stelt dat als de Montenegrijnen niet kunnen terugbetalen, ze met infrastructuur moeten betalen. Het zou kunnen dat er dan een haven gevorderd wordt.”

De Wijk noemt de zijderoute een ’politiek project van de bovenste plank.’ Volgens hem onderschat zowel de havenwereld als de Nederlandse Tweede Kamer dat. Het doel is China maximaal grip te geven op internationale goederenstromen. En hoewel Chinezen best willen samenwerken - er zijn immers ook de nodige Chinese bedrijven actief in de Rotterdamse haven - geven ze uiteindelijk de voorkeur aan controle. Die hebben ze bij een aantal Zuid-Europese havens wel, in Rotterdam niet. Nederland is ook niet aangehaakt bij het Belt and Road initiatief.

Lees het hele artikel bij De Telegraaf. 

A row between France and Turkey over a pledge by world leaders not to interfere in Libya has escalated after a French aircraft carrier reportedly spotted a Turkish frigate operating in breach of a UN arms embargo on the country. Dr. Willem Theo Oosterveld, senior fellow at The Hague Centre for Strategic Studies, commented on the incident to Arab News.

Oosterveld said it is not very likely that the EU will impose sanctions on Turkey as a result of Turkey’s arms embargo violation due to the disagreement between the EU members on Libya issue.

“And they would not want to further escalate tension with Turkey as there is already an ongoing dispute in the Eastern Med over gas drillings, for which the EU already adopted a sanctions framework back in 2019. Also, there is little appetite to see Turkey put pressure on the EU-Turkey deal as a new migration pact is to be discussed among EU member states in the coming months,” he told Arab News.

Read the full article at Arab News.

Tegenslagen van de missie in Kunduz, Afghanistan, zijn verzwegen om geen draagvlak te verliezen. Uit onderzoek blijkt dat resultaten van de trainingsmissie in Afghanistan aan de Tweede Kamer te rooskleurig zijn voorgespiegeld. Controle van gegevens ter plaatse was lastig, wat ruimte liet om ‘de meest positieve interpretatie’ aan Den Haag te geven. Tim Sweijs, directeur onderzoek bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS) is hier niet verbaasd over, reageert hij in Trouw.

Er is altijd een spanningsveld tussen het behoud van politieke steun voor missies en het uitoefenen van een goede democratische controle, beaamt hij. De Kunduz-missie was omstreden. Gedoogpartner PVV was destijds tegen. Uiteindelijk werden met veel moeite oppositiepartijen D66, GroenLinks en ChristenUnie overgehaald.

Volgens Sweijs ligt er een breder probleem aan ten grondslag. “We zijn niet altijd helder geweest bij het formuleren van doelen voor een missie. Waarvoor gaan we op pad? Om een betrouwbare NAVO-bondgenoot te zijn of een goede vriend van de Amerikanen? Voor het belang van de rechtsstaat in Afghanistan? Of willen we ter plaatse de veiligheid verbeteren door agenten op te leiden?” Als dat laatste het belangrijkste is, moet je precies die middelen inzetten die nodig zijn om de politie te versterken.”

De onderzoekers concluderen dat wensen van diverse politieke partijen de missie met te veel restricties opzadelden. Iets wat het vorige kabinet ook al erkende. Hoe is dat in de toekomst te voorkomen?

“Onbekendheid met een situatie versterkt de neiging tot controle”, zegt Sweijs. De oplossing is volgens hem: informeer parlementariërs vooraf nog beter. Wees eerlijk over wat militairen te wachten staat, en over wat je niet weet. “Een oorlogssituatie is altijd chaotisch en fluïde.” Een voorbeeld uit 2005 is de artikel 100 brief waarmee het kabinet de inzet in Uruzgan aankondigde. Daaruit bleek volgens Sweijs duidelijk dat het – plat gezegd – “niet alleen putten slaan, maar ook knokken zou worden. Maar in de Kamer ging het vervolgens nauwelijks over het vechten.”

Onnodige restricties werken dus belemmerend, strenge voorwaarden stellen mag, stelt Sweijs. Zolang de politiek zich maar flexibel toont. Een voorbeeld is de inzet boven Irak de afgelopen jaren. Aanvankelijk mochten de F16’s niet boven Syrië vliegen, tot bleek dat IS-strijders zich daar juist expres terugtrokken. Weliswaar veel later, maar de missie werd uitgebreid naar het luchtruim van Syrië.

In Kunduz wilde het kabinet ook de positie van vrouwen versterken. Daar was in de missie onvoldoende aandacht voor, constateren de onderzoekers. Nederland nam zelf ook nauwelijks vrouwen mee. Is een missie voor dit doel wel geschikt? “Het klinkt politiek correct maar dient zeker een strategisch belang”, aldus Sweijs. “Vrede brengen vereist niet alleen monopolie op geweld, maar een legitiem overheidsapparaat, daar draagt een sterke positie van vrouwen aan bij.

Maar dan moet Nederland wel zelf de daad bij het woord voegen.” Volgens het kabinet is dat inmiddels het geval in huidige missies.

Lees het hele artikel terug bij Trouw. 

"Suriname zal nooit meer hetzelfde zijn", klonk het na de eerste grote olievondst in Surinaamse wateren. Zal het land erin slagen zijn oliedollars verstandig te besteden? Bij RTL Z geeft energiedeskundige Lucia van Geuns commentaar.

De Britse energieconsultant Wood Mackenzie schatte de vondst op 300 miljoen vaten olie en 1400 miljard kubieke meter aardgas. Daarmee waagt het bureau zich aan een knap staaltje nattevingerwerk, want er zijn nog minstens drie proefboringen nodig om te bepalen hoeveel vaten olie er precies in de grond zitten en of die olie commercieel winbaar is. Dat zegt Lucia van Geuns, energie-expert bij The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS). "Dan pas kun je sommetjes maken."

Olie kan je land steenrijk maken, maar ook straatarm. Welke kant Suriname opgaat, hangt af van de sterkte van de instituties in het land, zegt Van Geuns. Het goede nieuws is dat Suriname, in tegenstelling tot Guyana, al decennia ervaring heeft met het oppompen van olie. "Staatsolie is een goed functionerend overheidsbedrijf in Suriname, waar ervaren mensen werken."

Lees het hele artikel van Joep Westerveld op de site van RTL Nieuws of RTL Z.

Beeld: Staatsolie

Het eind van de problemen is nog niet in zicht voor de F-35, beter bekend als de Joint Strike Fighter. Een nieuwe beoordeling van het Pentagon noemt de accuratesse van het boordkanon onacceptabel. Ook de behuizing van het toestel kraakt. Defensiespecialist Peter Wijninga van HCSS noemt op BNR nieuwsradio het kraken van het toestel “een puntje waar de nodige aandacht naartoe moet gaan”.

“Het is niet ongebruikelijk, zeker niet bij een toestel dat we van de tekentafel hebben gekocht. Het was zelfs de bedoeling dat tijdens de productiefase doorgetest en ontwikkeld zou blijven worden. En dan kom je kinderziektes tegen”. De Amerikaanse JSF's krijgen een upgrade om de problemen te verhelpen.

Opvallend is dat de Nederlandse JSF's geen problemen hebben met de nauwkeurigheid van het boordkanon. Wel krijgen de JSF's dezelfde upgrades als de Amerikaanse. De problemen met de software van het vliegtuig zullen niet snel verholpen zijn, verwacht Wijninga. De opleiding van de Nederlandse vliegers verloopt zonder vertraging.

Luister het hele fragment terug bij BNR nieuwsradio.

Binnen het ministerie van Defensie wordt momenteel stevig nagedacht over de toekomst van onze krijgsmacht, in de loop van dit jaar komt de langverwachte en broodnodige herziening van de Defensienota 2018: “Investeren in onze mensen, slagkracht en zichtbaarheid”. Belangrijk, want geopolitiek gezien is er sprake van een hoge mate van dynamiek. Great Power competitie is terug in de arena. Maar ook kleinere landen mengen zich op het wereldtoneel. Het aflopen van ontwapeningsverdragen, het ontstaan van handelsoorlogen en proliferatie van goedkope en effectieve militair bruikbare technologie zijn slechts enkele voorbeelden van wat ons aan ontwikkelingen te wachten staat. 

Deze geopolitieke ontwikkelingen zijn belangrijk genoeg om het denken over defensie nader te bepalen. Als we dan ook nog eens zien dat vervanging van grote wapensystemen vele jaren duren (de vervanging van de F-16 heeft ruim 15 jaar aan politieke discussie geduurd en besluitvorming gegijzeld), is het van belang om goed en ver vooruit te kijken als we het over de inrichting en toekomst van de krijgsmacht hebben. En dat is juist nú relevant, want het defensiebudget is aan het stijgen. Niet alleen omdat de minister-president in 2014 in Wales plechtig heeft beloofd, en dat in 2019 in Brussel heeft herbevestigd, om van het Bruto Nationaal Product 2% aan Defensie uit te geven. Maar ook en vooral omdat de bedreigingen voor onze veiligheid toenemen en aan het veranderen zijn. Er zouden dus nu vragen naar boven moeten komen betreffende de keuzes binnen de huidige besluitvorming over de samenstelling en toerusting van de krijgsmacht van de toekomst: wat onze krijgsmacht over pakweg 15-20 jaar moet kunnen, waar ze tegen bestand moet zijn en welke capaciteiten daarvoor nodig zijn. 

Sinds enkele jaren zien we binnen de organisatie en op laag niveau zeer kleinschalige experimenten met nieuwe technologieën gaande. Niet omdat dat door Haags beleid wordt opgedragen, maar omdat dat als belangrijk wordt gezien door de commandanten van Marine, Land- en Luchtmacht en Marechaussee. Maar we zien vooral dat tot nu toe met de toevoegingen aan het defensiebudget echter investeringen in de 'reparatie' van de (oude) krijgsmacht en marginale verbeteringen van oude apparatuur. Zelf gebruik ik graag de volgende metafoor: de commandanten van de krijgsmachtdelen zijn als vrachtwagenchauffeurs die vooral in de achteruitkijkspiegel lijken te kijken. Ze schrikken van wat er de afgelopen jaren van hun vracht is afgevallen en willen dat eerst weer terug stapelen (mogelijk dat de Koninklijke Luchtmacht de uitzondering hierop is vanwege haar transitie naar een 5e generatie luchtmacht.)  Terwijl ze juist door de voorruit zouden moeten kijken om te bepalen wat over 15-25 jaar nodig is aan capaciteiten om ook dan nog relevant te kunnen zijn. Dan zien ze dat precies die nu nog kleinschalige experimenten waardevol zullen blijken. Die reflex om eerst weer terug te stapelen is echter niet zo vreemd en lijkt vooral voort te komen vanwege het schijnbaar ontbreken van een gedegen visie op de toekomst van en voor defensie door de top van het departement. Een visie die gebaseerd moet zijn op het door de voorruit kijken naar ontwikkelingen en bedreigingen. En zo moeilijk is dat niet.

In de toekomst zullen we naast meer statelijke competitie een toename zien van het gebruik van onbemande systemen, meer autonomie, meer kunstmatige intelligentie, meer strijd op de bodem van de zeeën, meer cyber, meer hybride en asymmetrie, meer behoefte aan situational awareness en situational understanding, multi-domein en parallelle oorlogsvoering, meer behoefte aan veilige en snelle communicatie over grote afstanden, meer bedreigingen van ballistische en hyper wapens, meer kennis en gebruik van het ruimtedomein, etc. Onze HCSS-studies duiden daarop, zie bijvoorbeeld onze rapporten over Marine en Luchtmacht.

De vraag is hoe en in welke mate de beleidsmakers van het ministerie van Defensie deze toch wel voor de hand liggende ontwikkelingen zien en weten mee te nemen in de hardbenodigde visie voor de krijgsmacht die toekomstbestendig moet zijn.

Patrick Bolder, januari 2020

Deze column is op 11 maart 2020 gepubliceerd in De Telegraaf. 

Onbedoeld geeft de affaire rond ASML goed aan wat de geopolitieke gevolgen zijn van de Brexit, schrijft Rob de Wijk in zijn column voor Trouw (31 januari 2020). Om te voorkomen dat een ­supergeavanceerde lithografiemachine aan de Chinezen wordt verkocht zet president Trump de Nederlandse regering onder druk. Geeft Nederland toch een exportvergunning af, dan dreigen sancties. De boodschap is duidelijk: Nederland is een klein land, met beperkte soevereiniteit. Dat geldt zelfs voor Frankrijk. Macron wil Amerikaanse techbedrijven belasten. Maar Trump vindt een digitaks geen goed idee. Een telefoontje met het dreigement dat hij heffingen zal opleggen, bijvoorbeeld op wijnimporten, was genoeg om Macron zijn ideetje te laten intrekken.

Zou Brussel die exportvergunning afgeven of die digitaks opleggen, dan had Trump geen schijn van kans. Voor druk, zelfs door de Amerikanen, is de EU ook zonder de Britten te machtig en zijn de Brusselse bureaucraten te taai.

De komende tijd moeten de Britten een handelsverdrag afsluiten met de EU en tientallen landen. Helaas is Amerika onder Trump protectionistisch geworden en zal het land bij het afsluiten van een nieuw handelsverdrag vooral aan zichzelf denken. De Europese Unie is door Trump en Brexit gedwongen tot meer eenheid en zal zijn interne markt ten koste van alles willen ­beschermen. De Chinezen lonken met investeringen, maar de Britten willen geen kolonie van een nieuwe ­supermacht worden. En de Russen zetten de City onder druk met hun geld.

De Britten moeten EU-regels eerbiedigen

De EU heeft in dit spel dus de beste kaarten. De helft van hun handel drijven de Britten met ‘het continent’, dus richt een no-dealbrexit of een deal waarin zij niet naar het pijpen van Brussel dansen, onherstelbare schade aan. Een goede deal vereist dat de Britten zoveel ­mogelijk EU-regels eerbiedigen om de handel met de EU zo wrijvingsloos mogelijk te maken. Dit staat op ­gespannen voet met de wens om met de rest van de ­wereld totale vrijhandel te drijven. Dat vereist weinig ­regels en tarieven om maximaal te kunnen concurreren. Omdat de EU geen vrijhandelswalhalla voor de Europese kust wil, moeten de Britten zich schikken.

Bijkomend probleempje voor de Britten: de EU is de lastigste onderhandelaar die je maar kunt bedenken, terwijl de Britten weinig ervaring hebben met het ­afsluiten van handelsdeals. Dit was immers de bevoegdheid van Brussel.

De beperkte Britse speelruimte bleek al uit de grootspraak geen 40 miljard euro te zullen betalen voor de ­afkoop van de EU-verplichtingen. Niet betalen? Dan geen deal.

Geen cherry picking

Wie denkt dat de Britten aan cherry picking kunnen doen, partijen tegen elkaar kunnen uitspelen en de best denkbare handelsdeal kunnen sluiten, heeft het dus mis. De economische afstand met de EU, China en de VS is daarvoor te groot.

Kortom, zelfs de vijfde economie van de wereld is te klein voor dit machtsspel. Bovendien maken een glorieus verleden, de Geest van Duinkerken – de verwijzing naar de Britse heldendaden tijdens de Tweede Wereldoorlog – en het feit dat de Queen nog steeds staatshoofd is van vijftien gemenebestlanden, van het Verenigd ­Koninkrijk geen relevante geopolitieke speler.

Morgen worden de Britten wakker in een wereld waarin zij niet meer op de EU kunnen terugvallen, maar wel de speelbal van de grootmachten zijn geworden.

Rob de Wijk  is  hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.

Het HCSS rapport over kleine gasvelden, The deteriorating outlook for Dutch small natural gas fields, geschreven door Jilles van den Beukel en Lucia van Geuns, heeft deze week geleid tot Kamervragen.

D66 Kamerlid Matthijs Sienot stuurde de volgende vragen aan minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat:

(ingezonden 30 januari 2020)

Vragen van het lid Sienot (D66) aan de minister van Economische Zaken en Klimaat over het artikel ‘Nederland zal veel eerder en veel meer gas moeten importeren dan tot nu werd gedacht’

1.            Bent u bekend met het artikel ‘Nederland zal veel eerder en veel meer gas moeten importeren dan tot nu werd gedacht’? 1)

2.            Herkent u de conclusie van de onderzoekers dat de opbrengsten van de kleine gasvelden lager zijn dan geraamd? Zo nee, waarom niet?

3.            Deelt u de mening dat de stijgende vraag naar gas uit kleine gasvelden niet mag leiden tot concessies in het beschermen van omliggende natuur en de veiligheid van de omwonenden? Zo nee, waarom niet?

4.            Hoe garandeert u dat de groeiende vraag naar gaswinning uit kleine gasvelden, niet leidt tot onzorgvuldige procedures voor natuur, leefomgeving en draagvlak?

5.            Indien de vijf kuub gas in 2030 klopt, wat betekent dit voor de verwachte CO2-uitstoot in Nederland in 2030?

6.            Bent u bereid om in gesprek te gaan met Noorwegen over de mogelijkheden tot de import van Noors gas?

7.            Hoe voorkomt u dat Nederland na 2030 voor een belangrijk deel in haar energiebehoefte afhankelijk blijft van (geïmporteerd) gas?

8.            Op welke wijze draagt u er zorg voor dat het Klimaatakkoord spoedig wordt uitgevoerd, zodat met stijging van duurzame energieopwekking in Nederland, de afhankelijkheid van gaswinning in Nederlandse gasvelden en import van gas kan worden verminderd?

9.            Zijn de uitkomsten van dit onderzoek aanleiding voor u om bij de uitvoering van het Klimaatakkoord de afhankelijkheid van gas in de industrie sneller terug te brengen? Zo nee, waarom niet?

De Minister stuurde op 19 februari de antwoorden terug. 

Bij BNR sprak Remco de Boer over het nieuwe rapport van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies over aardgaswinning uit kleine aardgasvelden, geschreven door Lucia van Geuns en Jilles van den Beukel, dat maandag uitkwam. Het gas uit de grote velden in Groningen zou in 2022 op zijn. Daarom is gekeken hoeveel gas er nog in die kleine velden zit.

Importgas streept klimaatwinst zon en windparken weg

Volgens het rapport, The deteriorating outlook for Dutch small natural gas fields, is de inschatting van het kabinet van de hoeveelheid gas in de kleine velden veel te optimistisch. Omdat het gas uit eigen land op raakt importeert Nederland gas uit voornamelijk Rusland.

Weg rendement

Het importgas is alleen veel slechter voor het milieu dan het gas uit Nederland. Zo is het negatieve effect van gas importeren uit Rusland minstens even groot als de winst die behaald wordt door de zon en windparken. Je zou verwachten dat zulke inzichten Kamervragen oproepen, maar die bleven uit.

Luister het fragment hier terug bij BNR.

Energiedeskundige Remco de Boer sprak eerder al over het rapport in zijn podcast Studio Energie met co-auteur Jilles van den Beukel.