Duitsland heeft besloten een deel van de in Irak gevestigde militairen terug te halen en heeft een ander deel verplaatst richting Jordanië en Koeweit. Han ten Broeke, directeur politieke zaken bij HCSS, zegt in Goedemorgen Nederland op NPO 1 niet onder de indruk te zijn van de aangepaste strategie van ons buurland. “Dat doen militairen constant, alleen nu komt het in het nieuws door de onrust op dit moment.”

De dreiging van IS, dat nagenoeg was overmeesterd, steekt volgens Ten Broeke door de huidige situatie mogelijk weer de kop op. “Met het uitschakelen van Soleimani, krijgt IS weer een kans. Het militaire beleid van Europa en wellicht ook de Amerikanen, wordt nu deels stilgelegd. Toen Trump z’n troepen terugtrok eind vorig jaar, heeft IS ook weer speelruimte gekregen. Zo waren de Koerden bijvoorbeeld niet meer in staat om de gevangenissen met IS-strijders goed te bewaken.”

Volgens Ten Broeke zou een soortgelijke situatie nu opnieuw kunnen ontstaan. “Dit is natuurlijk een dramatisch besluit van Trump. De vraag is of de Amerikanen de strategie rond de uitschakeling van Soleimani goed hebben doordacht. Wat het antwoord van de Iraniërs gaat zijn, moet nog blijken. Het feit dat we er nu met z’n allen over praten, heeft al een effect. Dat zullen ze ook uitspelen.”

Bekijk de hele aflevering hier terug: fragment 1, fragment 2, fragment 3, fragment 4.

SVDC, adviesbureau in crisisbeheersing en integrale veiligheid, heeft een Masterclass Crisisbeheersing voor bestuurders en crisisteams in de zorgsector ontwikkeld die vier keer per jaar plaatsvindt. Een van de vaste sprekers tijdens deze Masterclass is Rob de Wijk. Hij zal spreken over Nationale Veiligheid: de zorgsector als onderdeel van de vitale infrastructuur. 

Zorginstellingen zijn zich steeds beter aan het voorbereiden op grootschalige externe en interne rampen en crisissituaties. Het goed functioneren van crisisteams is daarbij erg belangrijk. In het bijzonder geldt dat voor bestuurders die doorgaans leiden geven aan deze teams. Zij dienen op het terrein van integrale veiligheid, continuïteit van zorg, crisisbeheersing en rampenbestrijding een visie en beleid te ontwikkelen en mensen en middelen voor de uitvoering daarvan vrij te maken.

Kennis en kennissennetwerk zijn voor bestuurders en leden van crisisteams dan ook onontbeerlijk. De hoofddoelstelling van de Masterclass is bewustwording en kennisverdieping van het beleidsterrein continuïteit van zorg, integrale veiligheid, crisisbeheersing en rampenbestrijding.

De doelgroep van de Masterclass bestaat uit bestuurders en leden crisisteams van ziekenhuizen, GGD- en ambulancediensten, huisartsenverenigingen en huisartsenposten, instellingen voor geestelijke gezondheidszorg, verpleeg- en verzorgingstehuizen, revalidatiecentra, gehandicaptenzorg en overige ketenzorgpartners. 

De masterclass wordt vier keer per kalenderjaar georganiseerd, voor 2020 zal dat zijn op 6 februari, 2 april, 3 september en 12 november. 

Kijk voor het programma en meer informatie over de aanmelding op de website van SVDC.

Het Iraakse parlement wil buitenlandse militairen het land uit hebben. Daarom heeft ook Nederland vanochtend zijn trainingsmissie in het land voorlopig stilgelegd. Volgens defensiespecialist Peter Wijninga van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies lopen Nederlandse militairen niet direct gevaar, zei hij vandaag bij BNR.

'Het is pas een resolutie in parlement, dat wil niet zeggen dat de maatregel al wordt uitgevoerd', zegt Wijninga, 'Nu is besloten de missie stil te leggen, want voor het trainen moeten de militairen de compound verlaten. En dat is nu gevaarlijk. Men zal eerst afwachten hoe het gaat lopen'.

Luister het hele gesprek terug bij BNR.

Op de begrafenis van de Iraanse generaal Soleimani zei de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Zarif zegt dat het land dertien vergeldingsscenario's heeft bedacht, om wraak te nemen op de VS. Defensiespecialist Wijninga zei bij BNR Nieuwsradio dat Iran de tijd zal nemen om een vergelding voor te bereiden.

'Iran heeft vele bondgenoten in de regio - Assad in Syrië, milities in Irak, Hezbollah in Libanon, Hamas in Gaza, de Houthi's in Jemen. Die zijn allemaal bereid om onrust te stoken voor Iran', zegt Wijninga. Die dertien scenario's zijn volgens hem dan ook niet helemaal denkbeeldig: 'Het kan best dat het de komende tijd al kleine dingen zijn zoals bootjes in de Perzische Golf of mijnen, zaken die voor Iran weinig riskant zijn, maar die wel schade kunnen aanrichten aan de belangen van Westerse landen in de regio'.

Luister dit fragment hier terug.

China en Rusland gaan zich binnenkort bemoeien met het conflict tussen de VS en Iran. Dit zegt zowel voormalig VVD-Kamerlid en directeur Politieke Zaken Han ten Broeke van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies als BNR-buitenlandcommentator Bernard Hammelburg, vandaag bij BNR's Ask Me Anything.

Volgens Ten Broeke hebben de Chinezen enorme belangen in de olie-export, en is het raar dat China - anders dan Nederland - geen schepen naar de Straat van Hormuz stuurt om de olietoevoer en de vrije handel zeker te stellen. Ze hebben daar immers een direct economisch belang.

Voorts is dit volgens Ten Broeke hét moment voor de Chinezen, die een plaats op het wereldtoneel ambiëren, om te laten zien dat het hier een rol in kan spelen. 'Ik denk dat China het zich kan permitteren om dat te doen en dat het dat ook gaat doen, zegt Ten Broeke.

Luister de volledige aflevering hier.

Wordt 2020 een jaar van internationale onrust of een jaar met veel kansen voor vrede in langlopende conflicten? Peter Wijninga, defensie-expert bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies, kijkt in Nieuwsweekend naar sluimerende brandhaarden die dit jaar kunnen oplaaien.

Het jaar begon met de dodelijke aanval van de Amerikanen op de Iraanse top-generaal Soleimani in Irak. De aanval betekent mogelijk een escalatie in het conflict tussen Iran en de Verenigde Staten. “De vraag is nu of zijn dood een belangrijker doel dient,” zegt oud-luchtvaartcommandant en defensie-expert bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies Peter Wijninga. 

Oorlog voorkomen

De Verenigde Staten houden Soleimani verantwoordelijk voor honderden Amerikaanse doden. Volgens president Trump was de dood van de top-generaal daardoor onvermijdelijk. Vrijdag verklaarde hij hier ‘een oorlog mee te willen voorkomen’. Wijninga: “Ik kan de uitspraken van Trump ook niet los zien van zijn impeachment problemen. Het is speculatief wat ik zeg, maar hij heeft eerder laten zien dat hij heel opportunistisch met dit soort zaken omgaat om zijn eigen imago te verbeteren.”

Op dit moment worden er ook drieduizend extra Amerikaanse soldaten naar het Midden-Oosten gestuurd. Wat voor gevolgen dit heeft op lange termijn is moeilijk in te schatten. 

Andere ver-van-je-bed-shows

“Wat je de laatste tijd wéér ziet is dat Kim Jong-un in Noord-Korea aan het opspelen is en wederom nieuwe rakettesten en atoomproeven heeft aangekondigd,” noemt Wijninga als andere brandhaard. Noord-Korea voelt zich niet meer gebonden aan de belofte om geen intercontinentale proeven te doen. President Trump noemde deze week de band tussen hem en Kim Jong-un nog ‘goed’ en hoopt dat de Noord-Koreaanse leider ondanks zijn uitspraak zich aan zijn belofte houdt.

Ook Afghanistan is een land om in de gaten te blijven houden volgens Wijninga. Op dit moment is er een staakt-het-vuren van kracht met de Taliban. Of dat uiteindelijk leidt tot vredesonderhandelingen valt te bezien, want de Taliban weigert vooralsnog om met de huidige regering te onderhandelen. 

Brexit

Volgens Wijninga kan de Brexit voor een grote escalatie zorgen als de backstop (open grens tussen Noord-Ierland en Ierland) niet doorgaat en vrij verkeer tussen Noord-Ierland en Ierland niet meer mogelijk is. De backstop was tijdens de Brexit-onderhandelingen van Theresa May een groot struikelblok tussen de partijen, maar met een harde Brexit worden de voorwaarden uit het Goede Vrijdagakkoord geschrapt. 

Wijninga: “Hoe de grens eruit gaat zien weet niemand, maar het kan voor hernieuwde problemen zorgen. Er is nu een afwezigheid van geweld, maar je moet je niet vergissen in de blijvende tegenstelling tussen de katholieken en de protestanten. Er is wat dat betreft niks veranderd.”

Vind het originele artikel en de video hier.

Bij Nieuwsuur was Han ten Broeke te gast, om daar te spreken over de liquidatie van een hoge Iraanse militair op een luchthaven bij de Iraakse hoofdstad Bagdad. Volgens het Witte Huis gaf president Donald Trump het groene licht voor een drone-aanval met raketten. Doelwit was generaal Soleimani van de Iraanse Revolutionaire Garde. De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken noemt de moord 'uitzonderlijk gevaarlijk en een domme escalatie'. Hij zegt dat de VS verantwoordelijk is voor alle gevolgen van dit 'schurkachtige avonturisme'. 

Bekijk de aflevering hier.

Iets minder dan de helft van de Nederlanders vindt dat het kabinet de deelname aan een missie in de Perzische Golf bij Iran moet afblazen vanwege de onrust daar, aldus tv programma Hart van Nederland.

Dat blijkt uit onderzoek van Wat Vindt Nederland onder ruim 2500 mensen. Het kabinet had al eerder besloten om een marineschip naar het Midden-Oosten te sturen. Maar nu de spanningen in de regio zo zijn toegenomen, wil 43 procent van de ondervraagden dat de missie alsnog wordt afgeblazen.

Zorgen over Nederlandse militairen

Het kabinet vindt die oorlogstaal nog geen reden om deelname aan de missie af te zeggen. De regering zegt dat het fregat Zr. Ms. De Ruyter pas eind deze maand vertrekt. Dan zijn de gemoederen misschien al wel weer bedaard, denkt het ministerie van Defensie.

Sommige Tweede Kamerleden vinden het sturen van een Nederlands fregat geen goed idee. Ook een groot deel van het panel van Wat Vindt Nederland is bezorgd over de veiligheid van de 180 militairen die daar naartoe moeten.

‘Niet gaan is stomste wat je kunt doen’

In de ogen van buitenlanddeskundige Han ten Broeke zou het terugtrekken van het fregat “het stomste zijn wat je nu kunt doen”. “Dat schip moet voor stabiliteit in de regio zorgen en dat is daar nu juist nodig.”

Stabiliteit is voor Nederland altijd van groot belang volgens het voormalige Tweede Kamerlid en huidig directeur Politieke Zaken bij HCSS. “Het is van groot belang voor de olieprijzen, de wereldhandel en om geen nieuwe vluchtelingenstromen te veroorzaken.”

Lees het hele artikel bij Hart van Nederland.

Volgens Iraanse leiders zal de wraak verpletterend zijn. Dat schreeuwen ze van de daken nadat Soleimani door een aanval van de VS om het leven is gebracht. De militaire acties komen naar verwachting later, legt oud-militair en defensie-deskundige Peter Wijninga uit bij EenVandaag.

De mogelijke acties zullen gericht zijn op Amerikaanse steunpunten in het Midden-Oosten. Wijninga sluit een grootscheepse oorlog tussen Iran en de Verenigde Staten uit. "Daar is Iran veel te slim voor, een grote oorlog kunnen ze nooit winnen."

De situatie in het Midden-Oosten kan uit de hand lopen. Om dat te voorkomen moet er sprake zijn van een de-escalatie. Maar hoe dan? "Praten, praten", zegt Wijninga. Dat is volgens hem de enige oplossing. Macron heeft het in het verleden gedaan, zonder succes, nu moeten leden van de Verenigde Naties het stokje van de Franse leider overnemen. Maar het gevaar bestaat dat president Trump van de VS na acties van Iran zich niet kan inhouden en vol zal toeslaan.

Vind het originele artikel hier.

De olieprijzen schieten omhoog na de Amerikaanse luchtaanval op het internationale vliegveld in Bagdad. Gemiddeld is een vat olie nu bijna 4 procent duurder. 'De prijs stijgt omdat er angst is voor wraakacties op olietankers of olie-installaties na de Amerikaanse actie van vannacht', zegt Lucia van Geuns, olie-deskundige van HCSS, bij BNR. Spanning op de oliemarkt geeft altijd een opwaartse beweging in de prijs. Maar er is nog wel wat reservecapaciteit om de oliemarkt rustiger te maken, zegt Van Geuns.

Luister het hele gesprek terug op de website van BNR.

Bij BNR Nieuwsradio sprak Han ten Broeke over de opgelopen spanning tussen de VS en Iran. Amerika heeft vannacht een luchtaanval uitgevoerd op het vliegveld van de Iraakse hoofdstad Bagdad, in opdracht van President Trump. Daarbij zijn zeker acht doden gevallen onder wie generaal-majoor Soleimani, een zeer hoge militair in het Iraanse leger. Soleimani zou actief bezig zijn om Amerikaanse diplomaten en mensen van het leger in Irak en in de regio aan te vallen. De VS spreken daarom van een defensieve actie. Naast de hoge Iraanse generaal kwamen nog zeven mensen om het leven. Het Witte Huis spreekt dus van verdediging, Iran zegt: dit is gewoon moord.

'Dit is iets wat niemand zag aankomen waarbij het ook zeer de vraag is of de consequenties van deze drone-aanval door de Amerikanen volledig wordt overzien door diezelfde Amerikanen', aldus Han ten Broeke, directeur politieke zaken bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. Soleimani was dertig jaar de leider van de elite-eenheid van de Revolutionaire Garde van Iran, de machtigste man op geestelijk leider Khamenei na. Dat hij gedood is, kan zorgen voor een enorme escalatie in Iran en daarbuiten zegt Ten Broeke. Intussen is ook de olieprijs onder invloed van de aanval gestegen.

Luister het fragment terug op de website van BNR.

Ook de Volkskrant peilde de stemming in Den Haag en onder militaire experts. Han ten Broeke: ‘Ik laat geen traan om de dood van Soleimani, de architect van de Iraanse staatsterreur aan wiens handen het bloed van duizenden mensen kleeft. Maar als hoge generaal vertegenwoordigde hij wel de Iraanse staat. Daarmee kan zijn liquidatie worden opgevat als een daad van oorlog. Toch zou het mij niet verbazen als de reactie van Iran even uitblijft. Het regime kan ervoor kiezen om de Europese leiders voor zich te winnen, die met de onvoorspelbare Trump niet zomaar op de hand van de VS zijn.

‘Als je nu geen schepen meer naar Hormuz stuurt, speel je Iran wel erg in de kaart. Er waren en er zijn zeer goede redenen voor het vrijhouden van die scheepsvaartroutes. Europa heeft met de missie een troef in handen om te de-escaleren en de partijen weer aan tafel te brengen. Als Nederland nu heroverweegt, hebben de Amerikanen geen reden meer om ons tegemoet te komen.’

Lees het hele artikel van De Volkskrant hier terug.

Als je ziet wat er dit jaar op de Europese Unie afkomt, dan is duidelijk dat Ursula von der Leyen eerder een Europees oorlogskabinet dan een Europese Commissie nodig heeft om 2020 ongeschonden door te komen, schrijft Rob de Wijk in zijn wekelijkse column voor Trouw. Nu de Brexit een feit lijkt (lijkt, want je weet het maar nooit met de Britten) is alles erop gericht om die ordelijk te laten verlopen en de rest van de wereld duidelijk te maken dat de Unie sterk en eensgezind blijft. Omdat de drie wereldleiders eenzelfde agenda hebben is dat laatste inmiddels makkelijker dan het lijkt.

De presidenten Trump, Xi en Poetin delen hun afkeer van multilateralisme en zijn alle drie voorstander van bilaterale afspraken met de afzonderlijke lidstaten van de Unie. Met de EU als eensgezind blok valt door hen geen voordelige deal te maken, maar met de afzonderlijke lidstaten wel. Welkom terug in de wereld van de machtspolitiek waarin de kleintjes de dupe worden.

De Unie slopen, verzwakken of hacken

Trump wil de door hem verafschuwde Unie slopen met een handelsoorlog en wil af van instellingen die zijn vrijheid van handelen beperken, zoals de Wereldhandelsorganisatie. Door zijn weigering rechters te benoemen in de appellate body kan de WTO niet langer rechtspreken en is die vleugellam geworden. Voor de Unie is dat zo dramatisch dat nu een eigen alternatief wordt opgericht.

Xi ondermijnt de eenheid met zijn Belt-and-Road-initiatief, investeringen en bilaterale afspraken met zeventien Europese landen. Door te hameren op win-win moet China een soft power worden met een grote aantrekkingskracht op achterlopende lidstaten van de Europese Unie. Met landen als Griekenland en Hongarije begint dat aardig te lukken. Doordat die twee landen van twee walletjes eten en Peking en Brussel tegen elkaar uitspelen wordt de Unie verzwakt.

Poetin pakt het minder subtiel aan. Niemand ziet in Rusland een soft power, omdat Rusland economisch te weinig te bieden heeft. Met gas en grondstoffen creëert Rusland afhankelijkheden, die macht en invloed opleveren. Ruslands tactiek bestaat daarnaast uit subversie door desinformatiecampagnes, het beïnvloeden van verkiezingen en hacks.

Het Verenigd Koninklijk wordt na de brexit de eerste speelbal van de grootmachten VS, China, Rusland. Trump wil invloed met een handelsakkoord, Xi met investeringen en mogelijk het BRI-lidmaatschap en Poetin met olie- en gasleveranties en een veilige haven voor Russisch geld. Alleen een verdrag met de EU kan tegenwicht bieden.

Niets verenigt zo als dreigingen van buiten

De nieuwe assertiviteit van de grootmachten is voor Von der Leyens commissie een schitterend argument om eurosceptici de mond te snoeren. Want als Trump, Xi en Poetin succesvol zijn en de Unie ten bate van hun eigen gewin als geopolitieke speler wordt uitgeschakeld, gaat dit per definitie ten koste van de individuele lidstaten. Wat dat betreft zou het mij niet verbazen als de Britten met nostalgie gaan terugkijken op het lidmaatschap van de EU.

Of Von der Leyen echt machtspolitiek zal gaan denken, valt te bezien. Maar de voorwaarden zijn bij de start van dit jaar meer aanwezig dan ooit. Zal ze zich realiseren dat niets zo verenigt als dreigingen van buiten? Of zal ze pogingen van Trump, Poetin en Xi om de EU als wereldspeler te ontmantelen bagatelliseren?

Rob de Wijk  is  hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.

Bestaat het risico dat 2020 een jaar van gewapende conflicten wordt? In BNR De Wereld bespreekt Han Ten Broeke, directeur politieke zaken bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies, de Top 5 van conflictgebieden voor 2020: de Perzische Golf, Libië, Jemen, Burkina Faso en Afghanistan.

Ten Broeke erkent dat we een wereld vol conflicten hebben. 'Geopolitiek is terug, Europa moet zich aanpassen, er zijn conflicten aan onze grenzen waar we ons mee moeten bemoeien', zegt hij. Presentator Bernard Hammelburg bespreekt ook met hem hoe de NAVO zou moeten reageren op Rusland, dat zegt over een hypersonische raket te beschikken.

Beluister hier het gesprek met Han ten Broeke, of luister hier naar de gehele uitzending.

After a long day out on the slopes or during the holidays at home, winter is the perfect season to crack open a new book. In our latest edition of the HCSS Bookshelf, strategic analysts and assistant analysts offer their favorite picks for the season to help get you up to speed on the latest global trends and most pressing geopolitical issues. With suggestions ranging from the newest must-reads to modern classics with newfound relevance, these books are sure to increase your knowledge of the world and keep you reading all winter long. Every few days, we will release new recommendations from our analysts.

Patrick Bolder - Strategic Analyst

At present time our civilisation is extremely dependable on technology. What happens if all technology suddenly fails due to nuclear war? In this novel England is set back to medieval times and a quest into archeology finds symbols of an apple with a bite out of it. What kind of future and who pulls the strings in this future are matters being researched in this work of fiction.
 

Amit Arkhipov-Goyal - Strategic Analyst

Giridharadas guides the reader through the formation process and acceptance of today’s plutocratic power structure in the US and beyond. The process elegantly maintains the status quo in favor of the plutocrats and fends off social unease and unrest through overexaggerated generosity of the elites.

Hugo van Manen - Strategic Analyst

Perhaps the most bleakly matter-of-fact, cynical portrayal of the Soviet system - and the paradoxes underpinning Soviet Communism - you can ever hope to read.David Remnick was stationed in Moscow in the late 1980’s, based this book on a series of interviews and eyewitness accounts, and earned a Pulitzer for his efforts. So many aspects of the “everyday” Soviet experience are swept away or oversimplified in discussions regarding its eventual collapse.

Koen van Wijk - Assistant Analyst

Anthropologist Carel van Schaik and historian Kai Michael tackle the Good Book at the base of Judaism and Christianity: the Bible. The two treat the Bible not as a religious truth, but rather as the socio-cultural artefact that it is. By placing the Middle-Eastern societies which created the mythological culture that became the Bible within their historical and developmental contexts, the authors give insights into this cultural artefact’s idiosyncrasies and contradictions. Their book is an accessible account of the Bible, but also of human nature and how historical circumstances shape human mythology and society.

Michel Rademaker - Deputy CEO

Een platgelegde Rotterdamse haven. Nederlandse spionnen die digitaal toeslaan in Moskou. Artsen die ineens niet meer bij hun medische dossiers kunnen. De moderne tijd biedt talloze voordelen: we werken sneller en zijn altijd en overal bereikbaar. Maar er zijn ook nieuwe uitdagingen. Zo ontdekte Modderkolk dat iemand in Engeland privégesprekken tussen Nederlandse geliefden beluistert en dat een stiekem getrokken kabeltje in Beverwijk de dood van Iraanse demonstranten kan betekenen.

Nu het gebrek aan geld niet langer het grootste probleem van Defensie is, maar een tekort aan mensen, pleit Commandant der Strijdkrachten (CDS) Rob Bauer voor het delen van personeel met het bedrijfsleven. Een prima gedachte. Maar niet erg nieuw of vernieuwend. Eigenlijk zou de uitwisseling tussen het bedrijfsleven en de Nederlandse Krijgsmacht usance moeten zijn. Maar te midden van een krappe arbeidsmarkt, waar het juist voor de krijgsmacht moeilijk concurreren is, komt het pleidooi van Bauer niets te laat. Met ruim 8.000 vacatures op een personeelsbestand van 60.000 mensen staat het water de CDS immers aan de lippen. En dus praat Defensie nu met zo’n vijftig bedrijven, waarbij het vooral gaat om functies als technici, (para-)medici en cyberspecialisten, zo stelde Bauer afgelopen maand in de NRC (31 okt 2019).

Bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS) werken wij samen met veel oud-militairen. Van oud-CDS, generaal b.d. Tom Middendorp tot oud-MIVD-baas, schout-bij-nacht b.d. Pieter Bindt. Hun kennis en ervaring is van grote waarde en als ik hen of andere oud-militairen bij ons zie binnenlopen, vraag ik me altijd af waarom dergelijke mannen niet de raden van bestuur van onze grote multinationals bevolken: ze hebben honderden (soms duizenden) manschappen geleid, zijn totaal schokbestendig en hebben een arbeids- en vaak ook levensethos waar je in de maatschappij met een lichtje naar moet zoeken.

In de VS wordt dit wel aangeduid met ‘School of the Nation’. Jonge mensen worden opgeleid voor een militair beroep, maar de burgersamenleving kijkt geïnteresseerd over hun schouder mee en tikt daarop als ze ook civiel kunnen worden ingezet. Omgekeerd doet de krijgsmacht hetzelfde met actieve recruiters. De negentienjarige die besluit een opleiding verpleegkunde te volgen kan natuurlijk in de weekenden bijverdienen met een horecabaan, maar kan ook een opleiding tot Combat Life Saver erbij doen. Tegen een kleine vergoeding uiteraard. De twintigjarige die een chauffeursopleiding afrondt en bijklust in een supermarkt zou ook een extra vervoersdiploma erbij kunnen halen. Wederom tegen een kleine vergoeding. Het leidt tot beter opgeleide en opgevoede jongeren met een warm hart voor de krijgsmacht, die kunnen kiezen voor zowel een civiel contract als voor het leven in een uniform.

Volgens kolonel Dick Scherjon kan het zelfs beide. Hij wijst op Noorwegen, waar men weliswaar een dienstplicht kent, maar waar die amper behoeft te worden geactiveerd omdat er voldoende animo voor de krijgsmacht is. Tijdens een mobilisatie kan het land ruim 80.000 soldaten op de been brengen. Velen daarvan zijn deeltijd-militairen, met een burgerwacht (reserve) van 45.000! Noorse reservisten krijgen vaak mooiere burgerbanen met dank aan de opleidingen die de krijgsmacht ze verschafte. Maar ze keren ook vaker in deeltijd terug bij het leger. Scherjon pleit dan ook voor het vergroten van de Nederlandse reservecapaciteit om het voortzettingsvermogen en de aanvullingskracht te vergroten die de Nederlandse krijgsmacht nu tekortkomt. Hij denkt zelfs aan een derde compagnie waarin een reservoir aan soldaten zit dat alterneert tussen burgerbanen en militaire inzet, een soort deeltijd-soldaten dus. Het voorkomt dat voor sommige militaire functies, waarvoor even geen inzet of missie is, niet eindeloze oefeningen hoeven te worden gedaan, maar ze weer terugvloeien naar de werkvloer in de burgermaatschappij.

Bij Scania in Zwolle ontstaat er nu zo’n duaal werkgeverschap waarbij zowel Defensie als het truckbedrijf de opleiding voor onderhoudspersoneel voor hun rekening nemen. Directeur Personeel en Organisatie, brigadegeneraal Kees de Rijke en Scania Benelux-manager Peter Tavernier zijn maar wat blij dat ze al die ‘sleutelende handjes’ beide kunnen inzetten, als reservist in de werkplaats of in missiegebied. De kern van hun filosofie is dat het niet gaat om het bezit (noch van de trucks, noch van een voltijds medewerker), maar om de beschikbaarheid en inzetbaarheid. Ook in het regeerakkoord van Rutte III is een zinsnede opgenomen over de noodzaak van een ‘adaptieve krijgsmacht’ om ‘de flexibiliteit en inzetgereedheid’ te vergroten. Je vraagt je af, Ank en Barbara, waar wachten jullie op?

Deze column van Han ten Broeke is oorspronkelijke gepubliceerd door Militaire Courant, op 31 december 2019.

Op de drempel van een nieuw decennium maakt podcast De Dag in gesprek met Rob de Wijk de balans van de wereldpolitiek op. Hoe verschoof de afgelopen jaren de macht in de wereld, wat staat ons het komend decennium te wachten en wat betekent dat voor Nederland?

Volgens De Wijk, directeur van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies, komt de bal vooral bij China te liggen. Daarmee krijgt een niet-westers land voor het eerst de dominantie van de wereld in handen. "Het voordeel is dat wij daardoor weerhouden worden van zinloze interventies, het nadeel is dat de democratie op zijn retour is."

De Wijk schetst allerminst een geruststellend beeld, maar "dan moet je mij ook niet uitnodigen". 

Luister de complete uitzending hier terug.