Wat gaat de economie merken van de aanslag op de Saoedische olie-installaties? De olieprijs schoot meteen omhoog en de ‘grootste beursgang ooit’, die van oliebedrijf Aramco, zou uitgesteld zijn. Wat betekent de aanval op de Saoedische olie-installaties voor de olieprijs op langere termijn, en voor de economie? De Volkskrant sprak met Lucia van Geuns van HCSS. Van Geuns noemt het ‘heel verrassend, en beangstigend’ dat een installatie die zo cruciaal is voor de Saoedische olie-export, zo makkelijk kan worden aangevallen.

Er zijn twee doelen getroffen: het olieveld Khurais, en de olie-installaties van Abqaiq. Het bombardement van Abqaiq is een enorme voltreffer geweest. Abqaiq herbergt de grootste olieverwerkingsinstallaties ter wereld. Hier wordt volgens sommige schattingen 70 procent van de Saoedische olie ontzwaveld alvorens de tankers in te gaan. De schade op zich lijkt niet onoverkomelijk. ‘Het lijkt blikschade’, zegt Van Geuns. ‘Het gaat om stukken pijp en opslagtanks, dat soort dingen. Dat zijn zaken die betrekkelijk snel gerepareerd kunnen worden.’ Hoe snel, dat is niet duidelijk. De Saoedi spraken aanvankelijk van ‘binnen enkele dagen’, maar geven sindsdien bedenkelijk weinig details.

Lees het hele artikel van Gerard Reijn in De Volkskrant. 

Ook bij BNR gaf Lucia van Geus commentaar op het besluit van het Saoedische staatsoliebedrijf Aramco om zijn beursgang uit te stellen totdat hun grootste olieraffinaderij is hersteld van de aanslagen van afgelopen weekend. 

Luister de gehele podcast hier terug bij BNR. 

Stopzetten van de gaswinning in Groningen in 2022 en halvering van de veestapel. Twee voorstellen met ingrijpende consequenties voor de overheidsfinanciën en de buitenlandpolitiek. Ze lossen een maatschappelijk probleem op. De Groningers worden verlost van aardbevingen en van de verminderde uitstoot van stikstof worden planten, bomen, insecten en vogels blij, schrijft Rob de Wijk in zijn column voor Trouw. 

Maar voorstellen als deze scheppen ook problemen waar we het liever niet over willen hebben. Het terugbrengen van de gasproductie naar 12 miljard kubieke meter kost de schatkist alleen al volgend jaar 400 miljoen euro. Met het helemaal dichtdraaien van de Groningse kraan komen daar miljarden bij. Geen probleem zeggen de voorstanders, want het geld klotst tegen de plinten. Maar als ik economen moet geloven, dan kan in 2022 een nieuwe recessie een feit zijn. Dan zijn die miljarden ineens heel veel geld en moet worden bezuinigd, bijvoorbeeld op uitkeringen.

De kosten lopen verder op als D66-Kamerlid Tjeerd de Groot zijn zin krijgt. Hij stelt dat 70 procent van de Nederlandse stikstofuitstoot afkomstig is van de intensieve veehouderij. De bijdrage van die bedrijfstak is slechts 1 procent van onze economie. Daar mag van hem dus het mes in.

Bij deze voorstellen lijkt het om kleine bedragen te gaan, maar opgeteld hakken ze er flink in. En ik hoor niets over de vraag waar we ons geld dan mee gaan verdienen. Het kabinet worstelt kennelijk ook met die vraag en schijnt zich druk te maken over het toekomstige verdienvermogen van Nederland.

Nederland kan het Chinese varkensvleestekort aanvullen

En dan de buitenlandse politiek. Waar moet dat gas na 2022 vandaan komen? Om te beginnen uit velden buiten Groningen en uit Noorwegen. Maar het wordt onvermijdelijk dat ook gas uit Rusland wordt gehaald. Dat zal geschieden met de nieuwe Nord Stream 2 pijpleiding. Maar President Trump dreigde afgelopen juni nog met sancties als Duitsland van die pijpleiding ­gebruik maakt. Want Trump is niet van plan mee te betalen aan de verdediging tegen Rusland, als Duitsland zich afhankelijk maakt van Russisch gas en tevens te weinig aan defensie besteedt. Hij heeft een punt. Wat voor Duitsland geldt, geldt straks ook voor Nederland.

Wat veeteelt betreft ligt de zaak iets ingewikkelder. Nederland beschikt net als de meeste andere Europese landen over weinig drukmiddelen tegen China. In dat land woont 20 procent van de wereldbevolking, maar het beschikt over slechts 9 procent van de landbouwgronden, terwijl de Europese Unie overleg voert over het braak laten liggen van Europese arealen. Tegelijkertijd verontrust de Chinese leiders niets zo erg als het vooruitzicht dat al die monden niet gevoed kunnen worden. Nederland kan het Chinese varkensvleestekort aanvullen, meer melkpoeder en meer veredelde zaden leveren. Waarom creëren we met die exporten geen strategische afhankelijkheid van China met Europa?

En waarom neemt Nederland daarbij niet het voortouw in de EU, hield ik deze week de Tweede Kamer voor. Doen we dat niet dan missen we een unieke kans om echte invloed op China te krijgen.

De genoemde maatregelen lossen problemen op, maar creëren nieuwe die onbesproken blijven. Die moeten ook hoog op de agenda komen nu Nederland in een steeds woeliger wereld overeind moet blijven.

Rob de Wijk  is  hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug. 

Huawei wil eigen 5G technologie verkopen aan westerse bedrijven. De koper zou voor een eenmalige vergoeding de blauwdruk van het 5G-netwerk kopen, en dus ook de vrijheid krijgen om de broncode te wijzigen. Het bedrijf hoopt hiermee een einde te maken aan zorgen over vermeende cyberspionage door de Chinese overheid. BNR sprak erover met Paul Verhagen, data-analist bij The Hague Centrum voor Strategische Studies.

De rest van de wereld maakt zich heel erg druk dat Huawei niet volgens de normale spelregels van de economie werkt. En door hun blauwdrukken op de markt te gooien en bedrijven toegang te geven tot hun broncode proberen ze die indruk en bezorgdheden over spionage en beïnvloeding van de Chinese overheid in het bedrijf weg te nemen, zegt Verhagen. 'Huawei zal altijd zeggen dat de Chinese overheid niets te maken heeft met hun bedrijf. Dat helpt ook.'

Technische standaard

Het tweede dat erg slim is, is dat je een bepaalde technische standaard neerzet. 'Je bent eigenlijk de blauwdrukken van het wiel aan het weggeven. Maar mensen zijn niet het wiel opnieuw aan het uitvinden maar zijn aan het inspelen op jouw variant van het wiel', stelt Verhagen.

Koploper

Huawei loopt ook heel erg veel voor, zegt Verhagen. Huawei verkoopt producten die beter en goedkoper zijn dan die van de concurrentie. Tot ergernis van de Amerikanen, 'die het Chinese bedrijf liefst afschilderen als een soort orwelliaans big brother-bedrijf', zegt Verhagen.

Het is nog niet precies duidelijk wie nou die blauwdrukken zou kopen. Er zijn wel actoren die interessant zijn volgens Verhagen. 'Samsung zou eventueel kunnen, Nokia en Ericsson zijn de twee Europese partijen die 5G bouwen, maar het is relatief duur wat zij doen.' Misschien kopen de Amerikanen het ook wel.

Luister het interview hier terug bij BNR Nieuwsradio.

The accelerating arms race in Artificial Intelligence and the diffusion of cheap, technologically advanced military systems among state and non-state actors, compel countries to adopt robotic and autonomous systems (RAS). This is due to not only the prospect of lagging behind allies, but the notion that adversaries use RAS to gain a significant military advantage and escalation dominance. How can countries stay competitive, without violating core national and international ethical principles?

This paper discusses the key ethical challenges spanning human agency, human dignity and responsibility in the operation of RAS. It presents a three-part framework for how to view human control over RAS in an ethical manner:

· Life cycle perspective

· Sub-system functionality perspective

· Observe-orient-decide-act (OODA) loop perspective

Based on the framework above, the paper presents the following concrete recommendations for actors engaging in the design, development, testing, operation and decommissioning of RAS at the strategic and operational levels:

· The fundamental principle is to work with ‘ethics by design’: ethical considerations are incorporated in not just the operating of RAS, but all throughout a system’s life cycle;

· Create an institutional culture of shared accountability concerning all actors involved throughout the RAS life cycle;

· Build a wider understanding of system behavior by involving end users as early as in the design and testing stages. This way, the users within the military can trace, understand and predict a system’s decision-making process;

· Develop best practice guidelines for (1) outsourcing to external contractors; and (2) interoperability with technologically advanced allied armed forces that co-deploy RAS;

· Identify within what sub-system functions of RAS increasing automation and autonomy will present benefits to the military without eliciting major ethical concerns, such as movement controls and computer vision;

· Embed core rules of engagement (ROEs), along with an open architecture that allows for mission-specific ROEs by mission command;

· Improve transparency on the uses and contexts of use of RAS in the military domain with the general public and inform policymakers of realistic opportunities and limitations of complex system design.

Download the paper here.

Disclaimer: Responsibility for the content and for the opinions expressed rests solely with the authors. Publication does not constitute an endorsement by the Netherlands Ministry of Defence.

HCSS presenteert de “De Toekomst van de Landmacht”. In deze Podcastserie komen denkers en doeners van de nieuwe generatie aan het woord. We stellen de vraag: welke vernieuwingen zijn er nodig om de landmacht klaar te stomen voor de toekomst?

In deze aflevering hebben we socioloog luitenant-kolonel Gwenda Nielen te gast. Gwenda pleit ervoor inzichten uit de gedragswetenschappen en de sociale psychologie te gebruiken tijdens missies. De toekomst van de Nederlandse strijdmacht draait zeker niet alleen om de volgende generatie militaire hardware, maar gaat juist ook over een dieper begrip van de beweegredenen van mensen in conflictzones. Maar hoe krijgt dat precies gestalte? En welk militair optreden past daarbij? Van gedragswetenschappers on the ground tot het gebruik van deepfakes in sociale media, Gwenda laat haar licht schijnen op een brede portfolio aan nieuwe capaciteiten voor de landmacht van morgen.

Hieronder Gwenda Nielen in vijf quotes:

“We weten zo weinig van die mensen en hoe ze de wereld zien. We weten van alles van ze in descriptives; we weten hoe de bevolking eruitziet in religie, in aantallen, in leeftijden. Maar we weten echt heel weinig over wat mensen beweegt, wat ze motiveert, hoe ze de wereld zien.”

“Gedragswetenschappen zijn helemaal geen vast onderdeel van het denken over oorlog en vrede. Dat zijn vaak politicologie, internationale betrekkingen, geschiedenis. Terwijl de mens heel centraal staat.”

“IS had een hele duidelijke campagne in de fysieke, virtuele en cognitieve domeinen. Door die drie met elkaar af te stemmen waren ze heel succesvol in het genereren van rekruten, geld en draagvlak.

“We hebben zo’n lange historie in het fysieke domein. Het is staal dat onze identiteit bevestigt. Wat is een landmacht zonder tank? Wat is een luchtmacht zonder een F-35? Maar daardoor gaan we omgekeerd denken, waardoor die middelen centraal komen te staan. Als je denkt in invloed ga je veel meer kijken naar wat nodig is om resultaten te boeken.”

“We weten ondertussen dat heel veel groepen zich in een soort echo chambers bevinden op sociale media, dus als je een goede deepfake kan maken op basis van een gedegen analyse kan dat ver strekkende effecten hebben. Zeker in Afghanistan, waar sociale media een hele belangrijke rol vervult op het gebied van informatievoorziening. Ze gebruiken Facebook als zoekfunctie, in plaats van Google. Als je een deepfake maakt van een commandant en die verspreidt kan dat die groepen polariseren.”

Luister op Soundcloud, Spotify, YouTube en iTunes.

Financiële onzekerheid en politiek opportunisme belemmeren de energietransitie, betoogt Rob de Wijk in zijn column voor Energiepodium. Mckinsey waarschuwt dat de Duitse doelstellingen van de Energiewende niet worden gehaald. Het is indrukwekkend dat het aandeel van duurzame energie in de Duitse stroommix inmiddels de 45 procent is gepasseerd (tegen zeven procent voor Nederland). Maar als wordt gekeken naar de uitstoot van broeikasgassen, dan zijn de conclusies minder positief. Met name de toename van emissies in de verkeerssector is een zorgenkind. Maar de belangrijkste vraag is of alternatieven zoals zon, wind, bio- en synthetisch gas en waterstof in voldoende mate voorhanden zijn als in 2022 de laatste kerncentrale van het energienetwerk wordt gehaald. Dit treft 25 procent van de elektriciteitsvoorziening. Als vervolgens ook alle kolencentrales zijn verdwenen, wordt totaal 50 procent van de energievoorziening getroffen.

De problemen zijn deels het gevolg van het tamelijk onbezonnen besluit om na de ramp van Fukushima alle kerncentrales geleidelijk af te schaffen. Dit is een mooi voorbeeld van een besluit dat niet door feiten, maar door emotie en politiek opportunisme werd ingegeven. Toen een aardbeving en een tsunami de Japanse kerncentrale troffen bleken alle veiligheidssystemen goed te werken en werd een enorme ramp voorkomen. Ik vond dat tamelijk geruststellend. Maar toch wisten de tegenstanders van kernenergie in Duitsland deze gebeurtenis aan te grijpen om alle kerncentrales de nek om te draaien. Merkel moest verkiezingen winnen en ging overstag. Maar politiek opportunisme is een slechte reden om een energietransitie in beweging te zetten. Zeker als wordt bedacht dat de afbouw van kerncentrales wordt gecompenseerd door het verstoken van het vervuilende bruinkool.

Duitsland moet ook de fluctuaties van zonne- en windenergie opvangen. Dat kan door het grootschalig uitbouwen van opslagcapaciteit. Maar er komen de komende jaren ook meer gasgestookte centrales. Die zullen onder meer draaien op Russisch gas, ondanks dat President Trump met hel en verdoemenis dreigt als Duitsland de nieuwe Nord Stream 2 pijpleiding in gebruik neemt. De president wil niet bijdragen aan de verdediging van Europa als landen zich afhankelijk maken van Russisch gas. Bovendien heeft Trump liever dat Duitsland het door Amerika geleverde LNG afneemt. Dit zadelt Duitsland met een lastig politiek probleem op. Een probleem waarmee Nederland ook te maken krijgt nu minister Wiebes voorgesteld heeft de Groningse gaskraan al per 2022 dicht te draaien.

Het interessante van de Duitse ervaringen is dat de werkelijkheid weerbarstig is en zich niet laat vormen door ideologie en politiek opportunisme. Sommige sectoren, zoals het wegtransport blijken door hun omvang niet snel te hervormen. Energiezekerheid vraagt bovendien om oplossingen die haaks staan op de wensen van de voorstanders van de Energiewende. Het is cynisch dat Nederland van het gas af wil, terwijl Duitsland juist gascentrales moet gaan bijbouwen. Wat dat betreft is het opmerkelijk dat Nederland en Duitsland nauwelijks met elkaar praten om hun beleid af te stemmen en om te zetten.

Het Duitse voorbeeld leert ook dat een land dat aan een energietransitie begint, in het begin grote stappen kan maken. Daarom zal Nederland, dat een van de hekkensluiters in Europa is, de komende tijd goede resultaten kunnen boeken, maar kan net als in Duitsland de transitie op een gegeven moment zien stagneren.

Zo wordt Nederland geconfronteerd met technische problemen. Minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat meldde onlangs dat het nog jaren zal duren voor het elektriciteitsnet de groei aankan. Het CDA-Kamerlid Agnes Mulder vindt dat onacceptabel en stelde vragen. Zeker is dat het net onvoldoende capaciteit heeft voor de vele miljoenen stekkerauto’s die er volgens het kabinet de komende jaren bij moeten komen. Maar als deze problemen worden opgelost, dan zouden maatschappelijke problemen wel eens de volgende rem op de energietransitie kunnen worden.

Zo kan het plan om in Nederland in 2030 alleen nog emissieloze auto’s te verkopen en Nederland snel van het gas te halen stuk kunnen lopen op de discussie over de stagnatie van de middeninkomens, negatieve rentes op spaargeld, dreigende kortingen op de pensioenen en een nieuwe recessie. Het feit dat mensen ondanks een onzekere financiële toekomst hun huis moeten verduurzamen en elektrisch moeten gaan rijden maakt het twijfelachtig of de doelstelling van de energietransitie op tijd kunnen worden gehaald.

In zijn columns gaat Rob de Wijk in op de energievoorziening in het licht van de internationale verhoudingen. Lees alle columns terug bij Energiepodium.

Take back control is een typisch Brits gezelschapsspel. Het doel: controle krijgen over je eigen land. Er zijn vier spelers: het volk, het parlement, de regering, beter gezegd de premier, en de koningin die moet doen wat de premier zegt. Het leuke is dat de spelers een onoplosbaar probleem moeten oplossen: hoe krijg je controle over je grenzen, terwijl je de vrijhandel van de Europese Unie behoudt, zonder daar nog langer lid van te zijn. En hoe houd je een open grens met Ierland zonder dat daar een burgeroorlog uitbreekt, terwijl je gelijktijdig die grens moet controleren.

Het spel kent nauwelijks spelregels, zoals een constitutie, en de spelers moeten zich vooral door ideologie laten leiden. Dat leidt tot een smakelijke strijd tussen ideologische free traders en de verdedigers van het ­multilaterale stelsel met zijn instituties en verdragen. Ideologie, zo weten we uit de geschiedenis, is feitenvrij, verblindt en leidt tot anarchie en welvaartsverlies. Dat maakt Take back control ook zo leuk om naar te ­kijken. Bovendien zie je een land in de totale gekte van het parlement ten gronde gaan. Prachtig.

Elk goed spel mag wat kosten. Goldman Sachs ­berekende dat het de Britten sinds het referendum 600 miljoen pond per week heeft gekost. De Verenigde Naties meldden deze week dat een no-dealbrexit 16 miljard dollar aan exportverliezen oplevert. Daar staat tegenover dat de ideologische brexiteers denken dat totale, eenzijdige deregulering en het ­slopen van vrijwel alle handelsbarrières 135 miljard pond per jaar oplevert, of ruim 5100 pond per huishouden. Dat kan alleen lukken als er een vrijhandelsakkoord met de EU komt. Maar als je dat wilt, kun je beter in de EU blijven. Het is dus ­dezelfde luchtfietserij als de uitspraak van Johnson in de Daily Telegraph dat Take back control 350 miljoen pond per week ten behoeve van de gezondheidszorg zou opleveren.

Take back control nam deze week een opwindende wending toen het parlement het niet pikte dat de premier ging valsspelen. Met zijn poging het Britse parlement buitenspel te zetten en de brexit met of zonder deal te willen doorzetten, plaatste Johnson zich in het rijtje ­potentaten als Trump, Bolsonaro, Orban, Duterte en ­Erdogan. Maar waar deze leiders nog met algemene ­verkiezingen aan de macht kwamen, werd Johnson ­gekozen door 66 procent van 159.320 partijgenoten. Daardoor vertegenwoordigde hij feitelijk niets. Ondertussen sprak hij wel namens ‘het volk’ en zou hij leveren wat zijn stuntelende voorganger May niet kon leveren: uittreden uit de Europese Unie, met of zonder deal, per 31 oktober.

Inmiddels heb ik schoon genoeg van dat nationale spel van de Britten. Hoewel de democratie in het Verenigd Koninkrijk deze week lijkt te hebben gezegevierd en niemand de Britten het brexit-debacle gunt, is de tijd van het definitieve afscheid aangebroken. Zo ­nodig zonder deal en per 31 oktober. Het Verenigd ­Koninkrijk met zijn disfunctionele ­politieke systeem is een blok aan ons been geworden. Maar vooral het feit dat de helft van het land uit gepolariseerde, ideologische EU-haters bestaat, zal de Unie dwingen een remain uit te sluiten.

Rob de Wijk  is  hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug. 

Na de val van de Berlijnse Muur dachten wij geen krijgsmacht meer nodig te hebben. Er werd flink bezuinigd op Defensie, maar de tijden zijn veranderd en er wordt weer flink geïnvesteerd in onze krijgsmacht. En de F-35 zorgt in Nederland voor flink wat werkgelegenheid in de defensie-industrie. In het WNL programma Stand van Nederland geeft o.a. Frank Bekkers van The Hague Centre for Strategic Studies om commentaar.

Kijk het interview terug op de site van Stand van Nederland. 

Dit rapport is in februari 2019 verschenen in het Engels onder de titel: Groningen gas: a loss of a social license to operate.

Dit artikel is gepubliceerd door Jilles van den Beukel, geofysicus en energieanalist & Lucia van Geuns, adviseur energie HCSS.

In Maart 2018 besloot de Nederlandse regering om, zo snel als de vraag naar Groningen gas het toelaat, te stoppen met de gasproductie in Groningen. Dit impliceert dat de gasproductie waarschijnlijk rond 2025, en op zijn laatst in 2030, zal stoppen en dat ongeveer 500 miljard kubieke meter gas zal achterblijven in de bodem. In dit artikel geven wij een overzicht van wat er gebeurd is rond Groningen gas, vanuit een geologisch, financieel, politiek en maatschappelijk oogpunt. Daarbij ligt de focus vooral op de periode van 2012 tot 2018. Het is het verlies van de license to operate, in combinatie met de geleidelijke toename in seismiciteit per eenheid geproduceerd gas, die aan de basis stonden van de beslissing om met de gaswinning in Groningen te stoppen.

Tegen een achtergrond van een verlies aan maatschappelijke acceptatie brachten een omkering van de bewijslast en de toepassing van een relatief strikte norm voor veiligheid (ongeacht het grote economische belang van Groningen gas) een grote toename van de kosten met zich mee (die voor een groot deel door operator NAM werden gedragen). Electoraal viel een lange termijn voortzetting van de Groningen gas productie niet meer te verdedigen; met name niet in combinatie met de herverdeling van kosten en baten tussen staat en NAM die noodzakelijk was om de NAM te bewegen tot een voortzetting van de productie.

Vanuit maatschappelijk oogpunt was het verlies van de license to operate (de achtergrond waartegen politieke en juridische maatregelen tussen 2012 en 2018 genomen werden) de meest in het oog springende ontwikkeling.

Voor de Engelse versie/for the English version: https://hcss.nl/report/groningen-gas-loss-social-license-operate.

Download hier de PDF.

Zou dat een conceptje zijn?, dacht ik toen ik op de website van het Elisée de G7-verklaring las. Die verklaringen omvatten altijd meerdere pagina’s met ronkende teksten. Maar dit keer pasten een paar nietszeggende punten op een half kantje A4. Afgezien van wat bilateraal overleg over wijn en importheffingen, was het meest tastbare resultaat de steun aan Brazilië om de bosbranden in de Amazone te helpen blussen. Mooi was ook dat de Iraanse minister van buitenlandse zaken Sharif even mocht aanschuiven. Maar de kwestie Noord-Korea leert dat dit niets zegt. 

Deze top was het tweede G7-echec op rij. Vorig jaar liep president Trump boos weg en verwierp hij met een tweet het communiqué. Toen werd voor iedereen duidelijk dat de Amerikaanse president, met steun van het overgrote deel van het Republikeinse electoraat, afkoerst op vernietiging van de bestaande wereldorde die gebouwd is op organisaties als het IMF, de Wereldbank, de Wereldhandelsorganisatie (WTO), het internationaal recht en handelsverdragen. Dit systeem verrees uit de as van de puinhopen van het protectionisme en de handelsoorlogen van de jaren dertig en de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog. Deze wereldorde wordt nu bedreigd door, ja zeker, protectionisme en handelsoorlogen.

Voor een land als Nederland, dat niet kan floreren zonder een stabiele internationale rechtsorde is dat een regelrechte ramp. Zo ligt Trump dwars bij de benoeming van nieuwe rechters in het Appellate Body van de Wereldhandelsorganisatie. Daardoor kan de WTO vanaf december geen handelsgeschillen meer oplossen en kan de organisatie kapotgaan. De G7 verandert hier voorlopig niets aan.

Nekslag

Dat door zijn gedrag inmiddels een recessie dreigt, deert Trump niet. Handelsoorlogen kennen, zo weten we uit de geschiedenis, alleen maar verliezers. Bij dreigende recessies houden politici de moed erin door deze te ontkennen. Tot vlak voor de grote crisis van tien jaar geleden deed toenmalig minister van financiën Bos dat ook. Trump ziet de nieuwe recessie wel aankomen en is druk bezig de schuld in de schoenen van anderen te schuiven. De zondebok is de door hem zelf benoemde voorzitter van de Amerikaanse Federal Reserve Powell. Die houdt volgens de president de rente te hoog. Maar tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de directeuren van de centrale banken in Jackson Hole liet Powell doorschemeren dat Trumps gedrag de grootste bedreiging voor de wereldeconomie is en dat daar geen kruid tegen gewassen is.

De G7 kan niet verhinderen dat Trump de wereldeconomie een nekslag kan toedienen door de Chinese van de Amerikaanse economie los te koppelen. Doel is China te slopen zodat Amerika onbedreigd als supermacht blijft voortbestaan. Afgezien van het feit dat de steeds repressiever wordende leiders in Peking Trump wel overleven, kan het onomkeerbare gevolg zijn dat de wereld uiteenvalt in machtsblokken, die elkaar economisch en mogelijk militair naar het leven staan, de kosten van handel verhogen en de wereldeconomie verkleinen.

Uit de voorzichtig positieve commentaren over de top bleek vooral opluchting over het gedrag van president Trump. Hij liep niet weg, schoffeerde niemand en torpedeerde geen communiqué. Maar daar stond toch niets in. Als dit het succes van een top bepaalt, zijn we diep gezakt.

Rob de Wijk  is  hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug. 

In 1983 protesteerden 550.000 mensen op het ­Malieveld tegen de plaatsing van kruisraketten en de Pershing 2, een ballistische raket met atoomkop. Twee jaar later zetten 3,7 miljoen mensen hun handtekening onder een petitie om de plaatsing van deze middellange-afstandswapens in Nederland te stoppen. Dit soort protesten klonk overal in Europa. 

Ze waren het gevolg van het Navo-dubbelbesluit van 1979 om, in reactie op de plaatsing van de Russische SS-20, dit soort wapens in Europa te stationeren. Uiteindelijk kwamen die wapens er niet. Het einde van de Koude Oorlog maakte het INF-akkoord mogelijk, dat raketten met een bereik van 500 tot 5500 km verbood. Europa zou daardoor niet langer worden bedreigd door een categorie wapens die speciaal voor nucleaire oorlogvoering op dit continent was ontwikkeld.

Begin deze maand werd het door president Trump eerder opgezegde INF-akkoord definitief ten grave gedragen. Daarmee zijn we terug bij af. Dat bleek toen Amerika deze week kruisraketten testte met een tot voor kort illegaal bereik. Al eerder besloot Trump in het kader van de Nuclear Posture Review 17 miljard dollar te investeren in nieuwe tactische kernwapens die op het slagveld kunnen worden ingezet.

De wapenwedloop komt weer op stoom

Rusland testte in 2017 al een wapen met een verboden bereik, de Novator 9M729 of SSC-8, en kwam deze maand in het nieuws met een mislukte rakettest nabij Severodvinsk, waarbij radioactiviteit vrij kwam en verschillende mensen omkwamen.

De wapenwedloop komt weer op stoom. Het geeft te denken dat het feit dat over de hoofden van de Europeanen een wedloop wordt uitgevoerd met wapens, waarmee Amerika en Rusland elkaar niet kunnen raken, maar wel Europa kunnen vernietigen nauwelijks tot protesten leidt, terwijl de situatie gevaarlijker is dan ­tegen het eind van de Koude Oorlog. Nieuwe generaties politici hebben geen idee van wat kernwapens zijn en welke ideeën voor het gebruik eraan ten grondslag liggen. Burgers zien het al helemaal als een ver-van-hun-bedshow. De crisisbeheersingsmechanismen die tijdens de Koude Oorlog werden ontwikkeld, zijn goeddeels ontmanteld.

De wapens die nu worden ontwikkeld, zijn er voor oorlogvoering in twee ‘theaters’: Azië en Europa. Azië wordt door Trump als belangrijkste reden genoemd om het INF-akkoord op te zeggen. Waarom mogen Chinezen en Noord-Koreanen die wapens wel ontwikkelen en Amerikanen niet? Trump heeft, zoals wel vaker, een punt. Maar waarom werd dat INF-akkoord dan niet zo geamendeerd dat deze voor Europa ultiem bedreigende categorie wapens niet verboden bleef?

Gezamenlijk defensiebudget van 250 miljard euro

Het gemak waarmee de veiligheid van Europa te grabbel wordt gegooid, geeft te denken en past in de twijfel die Trump zaait over zijn steun voor de Navo en de Amerikaanse veiligheidsgarantie in geval van een conflict met Rusland. De redenering dat deze categorie wapens juist de veiligheidsgarantie versterkt, omdat Amerika buiten schot blijft en er dus geloofwaardiger mee kan dreigen, is onzin. Voor Rusland maakt het niet uit waar de vernietiging vandaan komt en het zal met intercontinentale raketten tegen Amerika elke aanval vergelden.

Voor Europa is er maar één conclusie mogelijk: sla de handen ineen, word militair onafhankelijk van Amerika en organiseer zelf je defensie tegen Rusland. Met een gezamenlijk defensiebudget van 250 miljard euro tegen 60 miljard voor Rusland moet dat wel lukken.

Rob de Wijk  is  hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.

The threats and opportunities associated with Artificial Intelligence (AI) technologies force liberal societies to grapple with a range of fundamental issues, many of which directly affect the existing economic, social, political, and even the security fabrics that underpin the domestic and global orders.

From automated production lines to networked drone swarms on to automated mass surveillance, the combination of ever-more-sophisticated sensory arrays, never-before-seen computing power, and coding know-how is driving paradigm shifts in the creation of wealth, the governance of polities, and the functioning of societies.

This HCSS study seeks to attain a better understanding of threats and opportunities associated with this rapidly evolving technology by conducting an in-depth analysis of Chinese, European, Russian, and American AI programs, and to advise Dutch and European policymakers on optimal correction courses.

The report outlines mitigation options to address challenges within the economic, sociopolitical, and military-security domains. In addition, it formulates five overarching (non-domain-specific) recommendations for addressing shortcomings in the EU’s current AI ecosystem:

1. Support small and medium e-tech companies.

2. Formulate balanced privacy standards.

3. Facilitate academic sector R&D.

4. Ensure shared understanding of AI among Member States.

5. Leverage the EU’s economic weight in international norm-setting.

Click here to download the report. 

DISCLAIMER

The research for and production of this report has been conducted within the PROGRESS research framework agreement. Responsibility for the contents and for the opinions expressed, rests solely with the authors and does not constitute, nor should it be construed as, an endorsement by the Netherlands Ministries of Foreign Affairs and Defense.

Dr. Alexander Klimburg, Director of the Global Commission on the Stability of Cyberspace, discusses regional differences in the ideologies underlying cyber conflict in the latest Flashpoint Collective Intelligence Podcast with Mike Mimoso, and he's seeing some disturbing trends worth listening to.

Listen the podcast here or get a direct download.  

As the internet has transformed economies and human communication, it has largely maintained a multistakeholder model in terms of internet governance. The public network is still characterized by its openness, innovation, and decentralized, transnational governance. 

More and more, however, political conflict has seeped online and the threat of military conflicts taking place in cyberspace looms as well. This dynamic threatens the open nature of the internet’s current governance model, according to Alexander Klimburg, a longtime adviser to governments on cyber conflict, critical infrastructure protection, and internet governance. 

In that light, Klimburg, who is the Director of the Global Commission on the Stability of Cyberspace Initiative and Secretariat and Director of the Cyber Policy and Resilience Program at The Hague Centre for Strategic Studies, has observed the widening rift between East and West and the use of information warfare driving a deeper wedge between these disparate doctrines. 

In this episode of the Collective Intelligence Podcast, recorded during the recent Black Hat conference in Las Vegas, Klimburg discusses how the East—Russia and China specifically—don’t view cyber conflict and cyberwar as a battle for critical infrastructure, as the West might. Instead, regime change is the nightmare scenario for those regions, Klimburg said, adding that Russia is attempting to extend to the internet the Communist tradition of the information sphere being the dominant sphere of decision making. By changing the multistakeholder governance model to a multilateral one, Russia believes it would have more stable control over cyber. 

Klimburg points out that the information security triad of confidentiality, integrity, and availability applies only in the West; Russia and China are less concerned about the status of data, and instead care only what it’s used for. “They care about narrative control,” he said. 

Klimburg expands upon this discussion point throughout the podcast, touching on the different philosophies and potential consequences of the current paths both sides are taking, and what it could mean as the U.S. approaches another presidential election season. 

The Collective Intelligence Podcast, presented by Flashpoint and hosted by Editorial Director Mike Mimoso, features regular interviews with a diverse set of industry experts and Flashpoint analysts on the latest information security news and industry trends.

Een paar jaar geleden voorspelde een Japanse collega dat de Zuid-Chinese Zee, Taiwan en de Senkaku-eilanden voor 2049 door China zijn ingelijfd. Ook Hongkong en Macau hoefden zich weinig illusies te maken. Welk excuus zal worden gebruikt voor deze ‘hereniging met het moederland’ kon hij mij niet vertellen. Maar inmiddels is voor Hongkong een dergelijk excuus voor inlijving in de maak.

Toen ik regeringswoordvoerder Yang Guang na de bezetting van het vliegveld hoorde zeggen dat demonstranten ‘ernstige gewelddadige misdaden’ plegen en ‘tekenen van terrorisme’ beginnen te vertonen, gingen bij mij de alarmbellen af. Als Hongkong zich in de ogen van de Chinese leiders daadwerkelijk tot een broeinest van terrorisme ontwikkelt, dan is dat zonder enige twijfel een goed excuus voor een interventie. Xu Hong, de Chinese ambassadeur in Nederland, stelde in Het Financieele Dagblad de demonstraties gelijk aan een ‘complot’ om Hongkong te ‘destabiliseren’. Ook dat is grond voor ingrijpen.

Geen oprisping

Dat door sommige demonstranten en de politie geweld wordt gebruikt staat vast. Maar de protesten zijn op zich geen oprisping van een paar extremisten die ineens de rechtsstaat willen ondermijnen. De huidige protesten begonnen begin juni als gevolg van wetgeving waardoor verdachten aan China kunnen worden uitgeleverd. Gevreesd werd dat ze daar geen eerlijk proces zouden krijgen omdat de rechtspraak aan de leiband van de Communistische Partij loopt.

De problemen ontstonden al toen de Britse lease van Hongkong in 1997 afliep. De afspraken die toen over de zelfstandigheid van de voormalige kroonkolonie werden gemaakt waren niet waterdicht. Inwoners van Hongkong vreesden dat Artikel 23 van de Basic Law, zeg maar de grondwet, voor politieke doeleinden zou worden gebruikt. Want dit artikel dwingt de regering van Hongkong wetten aan te nemen die niet strijdig zijn met de belangen van Peking. Ook zouden op grond van een nieuwe veiligheidswet die naar artikel 23 verwees, politieke activisten zonder vorm van proces kunnen worden vastgezet. In 2014 werd bovendien een kieswet aangenomen die Peking invloed kan geven op het bepalen van de uiteindelijke kandidaten.

Één land, twee systemen

Deze maatregelen werden als een uitholling gezien van het door Deng Xiaoping geïntroduceerde, en door Xi Jinping bevestigde beginsel van ‘één land, twee systemen’. De geleidelijke inperking van vrijheden leidde herhaaldelijk tot protesten die met de nieuwe uitleveringswet nu volkomen uit de hand lopen.

In Peking groeit het ongenoegen over de ‘ondankbare’ inwoners van Hongkong die misbruik maken van hun vrijheden. In eigen land haalt Xi de teugels strakker aan. Hij verandert China in een ongekende controlestaat waarin geen plaats is voor dissidente geluiden. Tot slot gelden de afspraken over de status aparte voor vijftig jaar. Gezien de huidige onlusten zou het mij niet verbazen als de Chinese leiders al eerder die afspraken intrekken.

De kwestie Hongkong wordt zo een lakmoestest. De Chinese leiders hebben altijd bezworen andere politieke systemen te respecteren. Als Hongkong zijn vrijheden verliest zal het Westen vrezen dat de economische en politieke invloed die China met zijn Belt and Road Initiatief in steeds meer landen krijgt, actief wordt aangewend om het politieke systeem in zo veel mogelijk landen in autocratische richting om te buigen.

Lees wekelijks de column van Rob de Wijk in Trouw.