Een terugkeer naar nationalisme en een verharding in internationale relaties: wereldwijde trends en ontwikkelingen die door de coronacrisis in het spotlicht gezet en zelfs versterkt zijn. Dat de coronacrisis impact heeft op onze samenleving is voor iedereen duidelijk. Dat de krijgsmacht een significante rol speelt in de aanpak van de crisis ook. Maar hoe verhouden zich de mondiale ontwikkelingen nu tot de nationale ontwikkelingen? En welke – veranderende – rol speelt de krijgsmacht daarin?

U kunt zich hier inschrijven (externe pagina van livewebinar)

De vier sprekers op het Mars en Mercuriussymposium 2020 op 11 november schetsen hoe die mondiale ontwikkelingen in de internationale betrekkingen in het corona- en postcoronatijdperk zich manifesteren in het Nederlandse nationale domein, en hoe de krijgsmacht zich aanpast om in deze veranderende samenleving stevig verankerd te zijn en te blijven. Daarna gaan de sprekers onder meer in op de visie en rol van het Territoriaal Operatiecentrum (TOC), en de wijze waarop reservisten een bijzondere positie innemen op het scheidsvlak tussen krijgsmacht en samenleving.

De Vereniging Mars en Mercurius, het The Hague Centre for Strategic Studies, Staf CLAS en de KVBK organiseren het symposium dit jaar - in tegenstelling tot de eerdere planning - alleen online via LIVE Stream Solutions. 

Het (voorlopige) programma ziet er als volgt uit:

15:00  Opening door Han ten Broeke MSc, Director of Political Affairs bij HCSS (moderator)

15:10  De afbrokkeling van het multilateralisme: gevolgen voor EU en NAVO? door Jack Thompson PhD MA, (Strategic Analyst HCSS, Engelstalig)

15:40  Internationale ontwikkelingen en hun invloed in Nederland, door Kol Hans van Dalen (Staf CLAS)

16:10  Korte pauze

16:20  Het Territoriaal Operatiecentrum (TOC): doel, visie en ervaringen, door Kol Piet Hagenaars (C-TOC)

16:50  Reservisten: schakel tussen krijgsmacht en samenleving, door Lkol Rob Moerman (Reservistenbeleid Staf CLAS)

17:20  Wrap Up, door Genm Rob Jeulink (P-CLAS)

17:35  Q+A, chatvragen, door Han ten Broeke

17:50  Afronding door Han ten Broeke

18:00  Einde, borrel en maaltijd op regionale locaties.

U kunt zich hier inschrijven (externe pagina van livewebinar)

Toen ik hoorde dat president Trump op grond van niks de verkiezingsoverwinning opeiste, de Democraten van fraude beschuldigde en aankondigde naar het Hooggerechtshof te gaan, zonk de moed me in de schoenen. Het enige verschil met autocraten als Poetin en Kim Jong-un is dat hij de verkiezingen niet zo kan manipuleren dat hij met 85 procent van de stemmen wint. Trumps actie versterkte mijn gevoel dat we ongeacht de uitkomst van de verkiezingen onze relatie met deze gemankeerde democratie moeten herzien. Die opvatting valt ook steeds vaker in Brussel te horen.

Bill Clinton was de laatste president in een lange, onafgebroken rij die de Westerse wereld leidde. Maar zijn opvolger George W. Bush gooide het roer om. Hij kreeg steun voor zijn interventie in Afghanistan na de verschrikkelijke aanslagen van 11 september 2001. Maar hij verloor alle krediet toen hij een desastreuze interventie in Irak startte en internationale verdragen opschortte. Dat laatste leidde de afbraak van de westerse wereldorde in. Onder Obama werd het weer even ‘normaal’, maar Trump zette vervolgens de sloop van de wereldorde in een hogere versnelling. Het patroon was duidelijk. Democraten willen internationale samenwerking, Republikeinen slopen die.

Dreigingen voor Europa

Omdat elke president de koers 180 graden kan verleggen, is de Verenigde Staten in krap twintig jaar een onbetrouwbare partner geworden. Dit wordt verergerd omdat elke volgende president een antwoord moet geven op de opkomst van China. Trump startte een machtsstrijd die mogelijk nog decennia doorgaat.

Europa moet in dit spel zijn positie bepalen. Waar de Amerikaanse president zich primair op China richt, moeten de Europeanen ook rekening houden met de Russische assertiviteit, de strijd in Wit-Rusland, de vluchtelingenproblematiek, de voortgaande strijd in Syrië, de betrokkenheid van Navo-lid Turkije bij het conflict in Libië en Nagorno-Karabach en de strijd om de gasvelden in het oosten van Middellandse Zee.

Al die dreigingen in de omgeving van Europa vereisen een antwoord. De toekomst van de Navo is onzeker, maar de veiligheidsrisico’s worden er niet minder op. Bovendien is geen Europees land groot genoeg om niet de speelbal van Rusland en China te kunnen worden.

Rare euroscepsis

Zelfs Nederland niet, waarvan velen denken dat dit het centrum van de wereld is en wij het alleen wel kunnen redden. Dit getuigt van een onthutsend gebrek aan kennis over de wereld waarin wij leven. Bovendien is het een onderschatting van de kwetsbaarheid van een open economie als de onze. Al deze uitdagingen en het feit dat Amerika al lang geen consistente koers meer vaart, leidt tot de onontkoombare conclusie dat de EU het voortouw moet nemen.

Daarom moeten we ophouden met die rare euroscepsis die vooral bezit van de Tweede Kamer heeft genomen. Bijna driekwart van de Nederlanders vindt de EU best wel oké. Het is onvoldoende om Europese integratie te verdedigen met financieel gewin. Inderdaad is elke Nederlander in ruil voor 150 euro aan Brusselse afdracht er 3000 tot 5000 euro beter op geworden. Dit financiële gewin zal echter verdampen, als we niet verder integreren.

Alle Europese landen, ook Nederland, zijn immers te klein om zich los van Amerika tegen alle uitdagingen te beschermen.

Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.

What a week it’s been! Has all been said about the US elections? Probably not, but here’s an HCSS Digest recap of all our experts had to say – both before ánd after the elections.

HCSS Data scientist and expert on US politics Paul Verhagen was a much seen (and heard) guest in the media this week, where he commented on the latest developments, trends and polls of the US presidential elections.

Just nights before the U.S. elections, Paul was a guest in a podcast by the Jonge Atlantici, discussing polling data and the electoral process. What is the importance of data in elections? And why should we trust the polls this election cycle?

US political junkie that he is, Paul certainly had quite the busy and versatile week. From speaking for the local Labour Party in Den Bosch, to being a main guest in BNR Nieuwsradio’s Election Night, and in BNR’s Ask Me Anything, host Jörgen Raymann asked Paul – well, everything.

Yes, he was behind in the polls, but don't write off Donald Trump just yet, Han ten Broeke said last Sunday on WNL Op Zondag: "Trump is displaying a lot of energy, which is exactly what his supporters want to see. I think Biden will win in the end, but it’s gonna be very thrilling."

America first! Is the stance of this famous Trump slogan going to change if and when Biden takes power? According to Han ten Broeke not, he said at WNL Vandaag on election day: "Trump may be symbolic of a turning point, but he is nothing more than a symptom of something that has been taking place for a while now."

The results of the presidential election could lead to social unrest and further polarization in the US, which could also affect the relations in our country, Rob de Wijk warned on RTL Z television. A Trump victory could further fuel nationalism in Europe.

"It is a major fallacy of Europe in thinking that Biden will bring back the US to the way it was before," says Rob de Wijk in De Volkskrant. Biden may want to restore NATO, but only in exchange for European support for American interests in Asia. We no longer need to look to the US for moral leadership.

For the international order, the difference between President Trump or President Biden will not even be that big, Rob de Wijk stated in an interview with De Volkskrant. The liberal world order is already coming to an end, and there’s an increasing ambition within the EU to become a geopolitical player. A Trump victory would accelerate European integration as the EU looked to fill the gap left by a retreating America, while even a win for Biden would only slow the corrosion of American influence. ‘Biden has said that traditional alliances need to be strengthened,’ De Wijk continued. ‘That’s all very well, but what people often forget is that as vice-president under Obama, Biden was the architect of the reorientation of America towards Asia. Biden’s rhetoric may be different, but even under his presidency the relative importance of NATO to the Americans will diminish.’

Even a day after the elections, the result was far from clear. Who’s going to win, and how peacefully will that process be? In BNR’s De Finale, Rob de Wijk looked ahead at what’s to come in the next few days.

Han ten Broeke was a guest on Goedemorgen Nederland on WNL, the morning after. Of course, topic of conversation was the US elections, and the chaotic night and morning that followed: from Trump calling for a stop of the vote counting, to the deciding factor of the ‘swing states’, and from the unexpected high turnout of Trump voters, to the realization that whomever wins in the end, it really doesn’t matter all that much for a small country such as the Netherlands – but it does for the international order, for Europe and for NATO.

Was there anything else besides the US elections worth mentioning this week? Sure, how about China’s continuing rise to power? The terrorist attacks in Europe? Using agriculture for geopolitics? Or the Dutch Defense Vision 2035?

The Netherlands is a great power in the field of agri-food. We can leverage this position to influence the growing reach of autocratic countries such as China, says HCSS Deputy Director Michel Rademaker in his column in ESB, the trade magazine for economists.

In an interview with Shephard Media, HCSS Director of Research Tim Sweijs noted that the recently released Defence Vision 2035 foresees an armed forces that is technologically advanced, information-driven and a reliable partner, both nationally and internationally.

China is rapidly developing into a global power, which is radically changing the world. What does that mean for us? HP De Tijd interviewed 3 China experts, including Rob de Wijk. “We don’t even know how big China’s influence on Europe is at the moment, because we’re not even keeping track of that”, Rob said. “But the EU is becoming a powerhouse that Xi needs to take into account.”

Man of all trades Han ten Broeke also spoke about the recent terrorist attacks (“Europe need to defend itself against this radical Islamic terror, the time for tears is over, now is the time for deeds”) and about Twitter removing 90 Dutch QAnon- accounts (“Everyone is entitled to their own truth, but not everyone is entitled to their own facts. Facts are independent and must be able to be confirmed.”)

Is the US still a reliable military partner? President Trump sees nothing in deploying his military in distant lands. Afghanistan, Iraq and Syria; he would rather leave today than tomorrow. And if Biden becomes president and seeks our participation, should the Netherlands take part in new missions? Listen to Bernard Hammelburg and Peter Wijninga in the new episode of our BNR podcast De Strateeg and find out!

In other news...

HCSS is very proud to have Joris Teer join our team as a Strategic Analyst. Teer is particularly interested in Chinese foreign policy, and his research focuses on Europe-China relations, China’s relations with the Middle East, China’s energy transition and Chinese public diplomacy and soft power. Welcome to HCSS, Joris!

You won’t want to miss this! Are China and the U.S. careening towards conflict? What will it mean for Europe? ? Join our Webinar on November 16th for the launch of a special issue of Security Studies. Register now!

Based on his operational and strategic experiences in the past three decades, Dr. Frank G. Hoffman, US Marine Corp Lieutenant-colonel (Ret.) and strategic analyst, gave a fascinating webinar last week about the future of war. The webinar was hosted by The Royal Netherlands Society for Military Art and Science (KVBK), together with HCSS. You can now (re)watch it here on YouTube.

We also welcome Assistant Analyst Joris van Schie to the team, continuing the HCSS tradition of hiring people with the same name: we now have a double Joris, two Patricks and a trio of Pauls. Welcome to HCSS, Joris! 

Met 94,5 miljard euro export, waarvan zo’n 25% buiten de EU, is Nederland is een grootmacht op het gebied van de agrofood. Onze landbouwpositie biedt mogelijkheden om invloed op China uit te uitoefenen, al dan niet in Europees verband.

Nederland is een grootmacht op het gebied van de agrofood. Met 94,5 miljard euro export (Jukema et al., 2020), waarvan zo’n 25 procent buiten de EU, is het de tweede speler ter wereld.

Die positie kunnen we benutten om de toenemende reikwijdte te beïnvloeden van autocratische landen zoals China. Hun afwijkende waardesystemen, agressief economisch handelen en groeiende invloed op het internationale toneel is voor een handelsnatie als Nederland niet wenselijk, bijvoorbeeld omdat China steeds de spelregels naar zijn hand wil zetten. Helaas heeft de westerse wereld hierop momenteel geen passend strategisch antwoord. Onze landbouwpositie biedt mogelijkheden om invloed op China uit te uitoefenen, al dan niet in Europees verband.

China kiest geopolitiek gezien voor een investeringsstrategie, met grote projecten zoals de ‘nieuwe zijderoute’ (HCSS, 2018). Naast de aankoop en aanleg van strategische infrastructuur als havens en wegen wordt er langs die routes ook landbouw ontplooid. Je ziet dit ook in Europa met bijvoorbeeld investeringen in olijfolie, alfalfa en soja. Daarmee wil China de eigen voedselzekerheid veiligstellen. Die Chinese landbouworiëntatie biedt handvaten om onze agrofood-positie geopolitiek beter uit te nutten.

Er liggen meerdere strategieën voor de hand. Een eerste buitengewoon machtig instrument dat we kunnen inzetten zijn de handelsverdragen van de Europese Unie. Producten die niet aan onze standaarden voldoen, worden van de EU-markt geweerd. Dit dwingt buitenlandse producenten om onze standaarden over te nemen. Dat geeft de EU veel macht in de wereld, en creëert een handelsblok waar andere grootmachten, zoals China, hun tanden op stukbijten. Nederland zou hier in de EU voor kunnen ijveren.

Een tweede strategie, om onze positie verder te versterken, is om de importafhankelijkheden te verminderen. Nederland importeert ook 64,1 miljard aan agrofood (WUR, 2020). De landbouw is daarmee van vele derde landen afhankelijk. Met het in 2014 uitgebrachte WRR-rapport Naar een voedselbeleid is de discussie gestart over de vraag of we nog wel voor volumelandbouw moeten gaan. De huidige discussies over de transitie naar een kringlooplandbouw – waarin het grondstoffengebruik wordt verminderd, substituten worden ontwikkeld of hergebruik wordt gestimuleerd – zouden kunnen helpen om de afhankelijkheden van derde landen te verkleinen. Veel van de producten die Nederland importeert, zoals cacao, zijn luxeproducten waarvan we best met minder kunnen, danwel voedsel voor dieren waarvan we er ‘te veel’ hebben.

Tegelijkertijd kan je met circulaire productie de invloed van derde landen maar deels verminderen. Zo was de EU in 2019 goed voor de import van zo’n tien procent van de wereldwijde sojaproductie (Nieuwe Oogst, 2019) en zijn de substitutiemogelijkheden voor soja beperkt. Een gesloten kringloop is in theorie interessant, maar dat lukt nooit helemaal want grote supermarktketens kopen veelal mondiaal in omdat de lokaal geproduceerde hoeveelheden te klein zijn.

Een derde strategie is het creëren van onderlinge afhankelijkheden, bijvoorbeeld door Chinese agrifood-behoeften te koppelen aan behoeften die wij hebben, al dan niet in Europees verband. Vanwege de ongelijke handelsbalans tussen Nederland en China is een gecoördineerde aanpak over meerdere domeinen heen verstandig. In China is een enorm tekort aan producten als melkpoeder en varkensvlees. Die behoefte zou je bijvoorbeeld kunnen koppelen aan essentiële materialen die China kan leveren aan Europa.

Zo ontstaat er een vorm van interdependentie, die beide partijen niet op het spel willen zetten omdat het voor beide negatieve gevolgen heeft. Overigens moeten we hierbij wel voorzichtig zijn met onze agrarische technologie, zoals zaadveredeling. De Chinezen kijken daar met grote interesse naar en we zouden daar als land goed op moeten letten en er meer strategisch mee om moeten gaan.

Als we de verschillende strategieën combineren en onze landbouwpositie goed uitspelen, dan zal Nederland zijn relatieve geopolitieke ‘invloed’ verder kunnen uitbreiden (HCSS, 2018). Om zo te zeggen: we could punch even more above our weight.

Literatuur

HCSS (2018) Power and influence in a globalized world. The Hague Centre for Strategic Studies, rapport, 20 februari. Te vinden op hcss.nl.

Jukema, G., P. Ramaekers en P. Berkhout (2020) De Nederlandse agrarische sector in internationaal verband. Wageningen Economic Research en CBS, Rapport 2020-001.

WRR (2014) Naar een voedselbeleid. WRR Rapport, 93.

Nieuwe Oogst (2019) Nevedi: weinig kennis over import en gebruik soja, 31 augustus. Artikel op www.nieuweoogst.nl.

Deze column verscheen oorspronkelijk op de website van Economische Strategische Berichten (ESB).

Directeur politieke zaken van denktank HCSS Han ten Broeke was vanochtend te gast bij Goedemorgen Nederland om in gesprek te gaan over de Amerikaanse presidentverkiezingen. Samen met onder andere Lilianne Ploumen en Esther de Lange praat dr. ten Broeke over de uitslagen van afgelopen nacht en de mogelijke gevolgen.

Trump activeerde achterban tijdens de eindsprint: ‘In de laatste twee weken moet er iets gebeurd zijn’

In de laatste twee weken van de campagne voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen kwam Trump pas echt in actie en zocht de binding met zijn achterban. ”Trump wist op deze manier ook vier jaar geleden kiezers aan zich te binden die nog nooit, of bijna nog nooit, hun stem hadden uitgebracht”, zegt directeur politieke zaken van denktank HCSS Han ten Broeke in Goedemorgen Nederland.

Opkomstverkiezingen

”Dit zijn opkomstverkiezingen,” zegt Ten Broeke. Daarmee bedoelt hij dat er nieuwe stemmers worden aangeboord. Journalist Rick Nieman, ook te gast in Goedemorgen Nederland, bevestigt dit: ”Mensen die gingen stemmen bleken niet te weten hoe de stemmachines werken.” Daaruit kun je volgens Nieman opmaken dat dit een nieuwe groep is in het kiezersveld. ”Trump weet deze mensen dus te activeren en daarmee heb je altijd een voordeel.”

Bruut, plat, direct

Volgens Ten Broeke is Trumps aantrekkingskracht te verklaren door zijn campagne in de laatste twee weken voorafgaande aan de presidentsverkiezingen. ”Zijn campagne was buurt, plat en direct. Daar bovenop kwam nog zijn coronabesmetting.” Volgens Ten Broeke heeft dit een grote groep mensen aangespoord op Trump te stemmen.

Dit artikel is oorspronkelijk geschreven door Floortje van Gameren en gepubliceerd op de website van WNL.

‘Uitslag maakt veel uit voor NAVO’

Ten Broeke vindt de relativering van Ploumen terecht. “Wij als Nederland zijn een klein land. Maar voor Europa maakt het wel veel uit, net als voor de internationale rechtsorde. Voor de NAVO maakt het heel veel uit wie er wint. Trump heeft het klimaatakkoord van Parijs opgezegd. Dat is eigen aan de politiek van Trump. Het is Amerika tegen de rest van de wereld.”

Amerika is de afgelopen vier jaar niet de bondgenoot geweest die Europa verwacht had, zegt Ten Broeke. “Dat Amerika zien we onder Trump wegkwijnen.”

Dit artikel is oorspronkelijk geschreven door Tom Janssen en gepubliceerd op de website van WNL.

‘Het blijft op Pennsylvania hangen, en daar gaat het de rechtbanken in’

Volgens de huidige resultaten pakt Donald Trump de winst in 23 staten (goed voor 213 kiesmannen), en 21 staten stemmen overwegend op Joe Biden. Dat levert hem tot nu toe 227 kiesmannen op. De uitslag is dus nog altijd onzeker. “Het blijft op Pennsylvania hangen vermoed ik, en daar gaat het waarschijnlijk ook de rechtbanken in. Daar zullen we heel lang op moeten wachten”, zegt Han ten Broeke.

Zoals altijd draait het nu om de ‘swing states’. Zo staan onder andere Wisconsin, Pennsylvania en Michigan nog open. In Arizona lijkt men overwegend op Biden gestemd te hebben, een staat die vier jaar geleden nog Republikeins stemde. Dat stemde Biden optimistisch: hij sprak het land toe vanaf een podium in zijn woonplaats Wilmington. “We wisten dat dit lang zou gaan duren. Misschien wel tot morgenochtend. Maar ik heb er een goed gevoel bij. We liggen op koers om de verkiezingen te winnen”, zei hij.

Trump beschuldigde op het moment dat Biden sprak de Democraten er via Twitter van dat zij “de verkiezingen proberen te stelen”. Twitter waarschuwt bij de tweet van Trump dat deze ‘mogelijk misleidend’ kan zijn, daardoor is de tweet verborgen. Je kunt deze alleen zien als je er zelf op klikt.

In de speech die Trump zojuist vanuit het Witte Huis heeft gehouden claimt de Amerikaanse president dat hij eigenlijk al gewonnen heeft, en dat hij wilt dat het stemmen stopt. Volgens Trump wordt er gefraudeerd, maar hij weidde daar verder niet over uit. “Wij willen dat de wet op de juiste manier wordt gebruikt, dus we gaan naar het Hooggerechtshof”, zei hij. “We willen dat het stemmen stopt.”

Dit artikel is oorspronkelijk geschreven door Marinka Wagenmans en gepubliceerd op de website van WNL.

Trump claimt overwinning: ‘Logisch dat hij stemmen tellen nu een halt wil toeroepen’

”Trump heeft er alle belang bij dat de stemmen nu niet meer geteld worden,” zegt Han ten Broeke. ”Hij ligt op voorsprong, dus logisch dat hij het stemmen een halt wil toeroepen”. De beschuldiging dat er gefraudeerd wordt noemt Ten Broeke ‘ongekend’. Trump wil naar het Hooggerechtshof stappen om de fraude zwart op wit te krijgen. Of de zaak kans heeft, is echter nog maar de vraag.

Dit artikel is oorspronkelijk geschreven door Floortje van Gameren en gepubliceerd op de website van WNL.

Voor de internationale orde zal het verschil tussen president Trump of Biden niet eens zo groot zijn, zegt Rob de Wijk in een interview in De  Volkskrant. De veiligheidsexpert verwacht een verdere Europese integratie – al die zal met Trump nog sneller gaan.

‘Persoonlijk maakt het me niet zoveel uit of Trump wint of Biden’, zegt Rob de Wijk, veiligheidsexpert, oprichter van The Hague Centre of Strategic Studies van de Universiteit Leiden en veelgevraagd commentator in de media. Het klinkt verrassend uit de mond van iemand die zojuist met zijn collega’s van het HCSS een rapport schreef, De Nederlandse belangen en het multilaterale systeem. Strekking: de verzwakking van de multilaterale orde – het geheel van organisaties als de EU, de VN, de NAVO of de Wereldhandelsorganisatie WTO – is heel slecht voor landen als Nederland, die niet sterk genoeg zijn om hun eigen belangen te beschermen.

Als Trump wordt herkozen, dan zal hij zijn sloopwerk aan de multilaterale orde toch voortzetten?

‘Dan is het einde liberale wereldorde, maar dat is het nu al. Als Trump herkozen wordt, gaan we keihard door met Europa. Dan wordt de Europese Unie een geopolitieke speler van jewelste. Dat proces wordt vertraagd als Biden wordt gekozen. Biden heeft gezegd dat traditionele bondgenootschappen versterkt moeten worden. Dat klinkt allemaal hartstikke mooi. Maar wat vaak wordt vergeten is dat Biden als vicepresident onder Obama de architect was van de heroriëntatie van Amerika op Azië. De retoriek van Biden zal anders zijn, maar ook onder zijn presidentschap zal het relatieve belang van de Navo voor Amerika afnemen.’

Is Europa wel in staat een geopolitieke speler te worden?

‘Op handelsgebied is Europa allang een geopolitieke speler. Xi Jinping en Trump willen dolgraag een handelsakkoord met de EU, omdat ze toegang willen tot de grootste interne markt ter wereld. Het handelsbeleid wordt door Brussel gedaan, de afzonderlijke lidstaten hebben er niet veel meer over te zeggen. Dan is Europa sterk. Op het gebied van buitenlands beleid heeft de EU het moeilijker, omdat besluiten alleen bij unanimiteit kunnen worden genomen.’

Zo kan Cyprus sancties tegen Belarus blokkeren omdat het strafmaatregelen tegen Turkije wil afdwingen. Een blamage.

‘Zeker. Maar het is natuurlijk wel klein werk. Wat staat er op het spel in Belarus? Ik wil het niet bagatelliseren – je zult er maar wonen – maar het is een side show. Het laatste communistische openluchtmuseum.’

Als Europa al geen vuist kan maken tegen Loekasjenko, hoe kan het dan optreden tegen echte tegenstanders als Erdogan, Poetin, Xi of Trump?

‘De EU maakt wel een vuist tegen Loekasjenko. Er zijn sancties gekomen, maar het duurt lang. Op een moment, en dat gaat heel snel komen, zal de Europese Unie zeggen: beslissingen over buitenlands beleid worden met meerderheid van stemmen genomen. Je ziet binnen de EU een steeds grotere ambitie om een geopolitieke speler te worden. Kijk naar de recente Defensienota van minister Bijleveld. Daar staat het met zo veel worden in: Europa moet het zelf gaan doen.’

U bent daar wel erg optimistisch over.

‘Als ik zie wat er is gebeurd op de Europese top van juli, toen een akkoord werd bereikt over een Europees herstelfonds: toen werd echt een enorme spurt gemaakt in de Europese integratie. Hetzelfde gebeurde tien jaar geleden tijdens de financiële crisis.’

Je kunt je ook een heel ander scenario voorstellen. Trump wordt herkozen, waardoor de nationalisten in Europa verder worden aangemoedigd.

‘Dat is waar. Dat is het enige risico. De grootste bedreiging komt niet van Xi, Poetin of Trump, maar van het nationalisme in Europa zelf.’

Voor Europese nationalisten is het America First van president Trump een bron van inspiratie. Volgens De Wijk vergeten zij dat de Verenigde Staten heel anders zijn dan dan de meeste Europese landen. Net als China is Amerika groot genoeg om andere landen zijn wil op te leggen. Kleine landen als Nederland hebben belang bij internationale betrekkingen die gebaseerd zijn op regels, zodat niet louter het recht van de sterkste geldt. Dat gaat terug tot de 17de eeuw, zegt De Wijk, toen Hugo de Groot in Mare Liberum pleitte voor regels op zee. Alleen op die manier kon het kleine Nederland, destijds de Republiek, zijn maritieme macht handhaven.

Die regels worden gehandhaafd door internationale organisaties. Nu de Verenigde Staten en de Navo minder belangrijk worden, zal Nederland zich steeds meer op de Europese Unie moeten richten om zijn belangen veilig te stellen, aldus De Wijk.

Een grote meerderheid van de Nederlanders is tegen een Nexit, maar de steun voor Europa is minder groot dan hij ooit was. Volgens het rapport van het HCSS heeft Nederland een enorm profijt van de Unie: tegenover een jaarlijkse bijdrage van 150 euro per Nederlander staat een opbrengst die door De Nederlandsche Bank wordt becijferd op 3.000 tot 5.000 euro.

De Wijk: ‘Als je Wilders moet geloven, kun je die 150 euro beter niet betalen, want dan houd je geld over. Dat is totale kletskoek.’

Die 150 euro staat in de begroting. De opbrengst kun je alleen berekenen met ingewikkelde economische modellen. 

‘Het is moeilijker uit te leggen. Ik denk dat sommige tegenstanders van Europa het ook niet begrijpen. Ik ken Baudet en het is een intelligente jongen, maar zijn proefschrift over de natiestaat was filosofisch en niet gebaseerd op harde feiten.’

Hij had natuurlijk wel een punt toen hij zei: de natiestaat is de enig werkelijk democratische arena die we hebben.

‘Dat klopt, ja.’

Overdracht van bevoegdheden aan de Europese Unie of andere internationale organisaties gaat ten koste van de soevereiniteit, en daarmee van de democratische controle.

‘Maar Nederland zou überhaupt geen soevereiniteit hebben als het niet onderdeel zou zijn van de EU en de Navo. Een land als Nederland kan niks. Het is te klein om ook maar enige invloed te hebben op de internationale betrekkingen. Daardoor is het ook niet in staat zijn belangen te verdedigen. Dat kunnen handelsbelangen zijn, de beschermingen van aanvoerroutes over zee, luchtvaartbelangen, het belang ervoor te zorgen dat er niet te veel vluchtelingen deze kant op komen. Nederland kan dat alleen doen in multilateraal verband, door internationale samenwerking. De Nederlandse stabiliteit en welvaart is voor 100 procent afhankelijk van internationale samenwerking.

‘Hartelijk gefeliciteerd met je soevereiniteit en je natiestaat, maar als je je land wilt beschermen, betekent dat automatisch dat je moet samenwerken met andere landen en een deel van je soevereiniteit moet inleveren om nieuwe soevereiniteit terug te krijgen.’

U verwacht meer Europese integratie, zeker als Trump wint. Maar meer integratie kan ook het nationalisme versterken.

‘Absoluut. Daarom is het ook spannend. De geschiedenis wijst uit dat je in Europa vaak een terugval hebt, maar dat de krachten naar meer integratie sterker zijn. Dat heeft te maken met het feit dat burgers door de bank genomen niet achterlijk zijn. Die zien heel goed dat je multilateralisme nodig hebt om veilig en welvarend te blijven. Dat is de afgelopen zeventig jaar een ijzeren wetmatigheid geweest.’

Blijft dat zo als de herinnering aan de oorlog vervaagt?

‘Uit elk onderzoek blijkt dat het grootste deel van de jongeren voor multilaterale samenwerking is.’

***

Dit interview door Peter Giesen verscheen oorspronkelijk in De Volkskrant van 3 november 2020.

In het kader van de aankomende Amerikaanse presidentsverkiezingen sprak HCSS oprichter Rob de Wijk met onder andere de Volkskrant en RTL Z over de verkiezingen, wat ze betekenen en wat de mogelijke gevolgen zijn. 

De VS niet meer als vroeger, ongeacht de uitslag

Dat het met Biden met de VS weer net als vroeger wordt, is een grote denkfout van Europa. Biden wil de Navo misschien wel in ere herstellen, maar alleen in ruil voor Europese steun aan de Amerikaanse belangen in Azië. Voor moreel leiderschap hoeven we niet meer naar de VS te kijken. Ook Amerikaanse commentatoren erkennen dat de EU nu de leider van de liberale wereldorde is, samen met landen als Canada en Australië.

‘Hoe Europa met dit Amerikaans verval om moet gaan? Er is al veel gebeurd. De historische toppen van juli en oktober waren een enorme spurt qua integratie: er zijn nu eurobonds en Europese belastingen, al mag dat niet zo heten. De lidstaten staan garant voor elkaars economieën. Al krijgen we daar door het navelstaren van de Tweede Kamer, en doordat Rutte vooral op de korting voor Nederland hamert, weinig van mee.’

Lees het complete artikel.

Rob de Wijk bij RTL Z: Amerika bereidt zich voor op rellen

De uitslag van de presidentsverkiezingen kan leiden tot verdere polarisatie in de VS. Groepen kunnen verder radicaliseren en gewelddadig worden. Amerikanen lijken zich voor te bereiden om onrustige tijden. Rob de Wijk van het Haagse Centrum voor Strategische Studies, waarschuwt ervoor dat de verkiezingen ook invloed hebben op de verhoudingen in ons land. Een overwinning van Trump zou het nationalisme in Europa verder kunnen aanwakkeren.

Kijk hier het interview/gesprek.

America first! Dat is de bekende slogan van Donald Trump die zijn uitwerking had op de buitenlandse politiek van de president. Volgens directeur politieke zaken bij denktank HCSS Han ten Broeke gaat dit Amerikaanse standpunt niet meer veranderen, zelfs niet als Biden de macht krijgt. “Trump is misschien wel symbolisch voor een keerpunt maar hij is zelf niet meer dan een symptoom van iets wat langer plaatsvond.”

Ten Broeke legt uit in Goedemorgen Nederland dat Trump wordt gezien als een transactionele president. “Een dealmaker, what’s in it for me? Er moet iets voor terugkomen. Hij wil een einde maken aan dat Amerika overal ter wereld een politieman moet zijn en heeft zich niet in nieuwe militaire avonturen gestort. Trump is geen nieuwe oorlogen gestart. Hij heeft zich teruggetrokken uit Syrië met alle gevolgen van dien. Daarom is ISIS ook nog niet verslagen.”

‘America alone in plaats van America first’

Daarnaast is Trump ook tegen veel wereldhandelsakkoorden. “Dat doe ik wel bilateraal, zegt hij. Ook is Trump een handelsoorlog begonnen met China. Zijn kiezers denken dat dat positief is geweest, maar dat is het niet. Je ziet de handelsbalans van de Amerikanen alleen maar verslechteren. In de retoriek en in de uitstraling lijkt het heel tough, maar is het nu America alone in plaats van Amerika first. Maar Amerika zal er ook achter komen dat ze het niet alleen kunnen. Het verval van de Amerikaanse hegemonie is ingeleid door deze president.”

Trump heeft volgens Ten Broeke wel zijn verkiezingsbelofte waargemaakt dat hij Amerikanen voorop stelt. “Hij zei het heel mooi toen hij het klimaatverdrag van Parijs verscheurde. Hij heeft wel meer verdragen verscheurd zoals de Irandeal en wat wapendeals, maar bij het klimaatverdrag van Parijs zei hij: ik ben niet gekozen door de burgers van Parijs maar door de burgers van Pittsburg. Daar heeft hij natuurlijk wel een punt.”

‘Door Trump geen naïviteit meer over China’

Ook heeft Trump het INF-akkoord van tafel geveegd.”Dat is het akkoord dat regelt dat er geen raketten op Europese bodem hoeven te staan om de Russen van ons af te houden. Maar Trump is van mening dat hij het niet meer in Europa moet zoeken maar in China. Waar Trump een pluim voor verdient is dat hij ons heeft afgeholpen van de naïviteit over China. Hij heeft ook Europa een beetje wakker gekust. Wij moeten nu zelf voor onze defensie en onze veiligheid gaan zorgen. Democraat Biden zal over China geen andere houding gaan aannemen, die is misschien nog wel tougher.”

Ten Broeke verwacht dat de rivaliteit tussen China en de Verenigde Staten de buitenlandpolitiek van de gehele westerse wereld zal gaan bepalen. “Europa zal daar een positie in moeten zien te vinden. Heel veel Amerikaanse presidenten hebben ons gewezen op het feit dat wij onze contributie niet betaalden, deze Amerikaanse president heeft de NAVO een beetje onderuit gehaald door te zeggen dat de NAVO overbodig is. Daarmee heeft hij heel veel schade toegebracht aan de NAVO en het vertrouwen daarin, vraag maar aan de Baltische staten. Maar heeft er ook voor gezorgd dat wij in Europa nu zeggen: wacht eens even, misschien moeten wij eindelijk eens onze veiligheidsbroek gaan ophouden. Dat werd ook hoog tijd.”

‘Amerikanen gaan voor Amerikanen’

Trump is misschien wel symbolisch voor een keerpunt, maar hij is zelf niet meer dan een symptoom van iets wat al langer plaatsvond, stelt de buitenlanddeskundige. “Het vertrek van de Amerikanen uit het Midden-Oosten is niet met Trump begonnen. Je zou dat ook heel goed bij Obama kunnen leggen. Het was Obama die zich niet hield aan zijn eigen rode lijn in Syrië. Dat was het moment, zoals altijd in de buitenlandpolitiek, als er een vacuüm ontstaat, dat er een ander inspringt. Vaak een tegenstander van diegene die op dat moment de macht had. Dus de Russen en Iran zijn daarin gesprongen.”

Ten Broeke benadrukt dat er een nieuwe tijd is aangebroken. “Met Biden gaan wij niet meer terug. Biden zal nog wel wat handtekeningen zetten die Trump heeft weggehaald, wat andere accenten. Maar de politiek dat Amerikanen voor Amerikanen gaan, verandert niet.”

Dit artikel is geschreven door Bert van Doorn en verscheen oorspronkelijk op de website van WNL/Goedemorgen Nederland

Donald Trump is een president die helemaal niets ziet in het inzetten van zijn militairen in verre landen. Afghanistan, Irak en Syrië; hij zou er liever vandaag dan morgen vertrekken. Het zijn conflicten waar ook Nederland zijn steentje aan heeft bijgedragen en er zijn Nederlandse militairen die er hun leven voor hebben gegeven.

Was dat met de kennis van nu dan allemaal voor niets? En wat betekent de huidige Amerikaanse opstelling voor ónze afwegingen, als er in de toekomst weer de vraag komt of we mee willen vechten? Daarvoor zal het ook niet onbelangrijk zijn wie er dan in het Witte Huis zit. Want hoe gaat Amerika zich opstellen in het buitenland als Joe Biden het voor het zeggen krijgt? Wordt alles weer zoals het was vóór Donald Trump en gedraagt Amerika zich dan weer als 'de politieagent van de wereld', een opstelling waar de huidige president nu juist van gruwelt?

Dat hoor je in deze aflevering van De Strateeg. Te gast bij Paul van Liempt zijn Bernard Hammelburg, buitenlandcommentator van BNR en presentator van BNR De Wereld en de Amerika Podcast, en Peter Wijninga, defensiespecialist bij het Den Haag Centrum voor Strategische studies.

Luister hier naar de aflevering “Wordt Amerika weer politieagent van de wereld?”

Over deze podcast:

De Strateeg verschijnt eens in de twee weken. Abonneer je via bnr.nl/destrateeg om geen enkele aflevering te missen.

Host: Paul van Liempt | Redactie: Diederik de Groot

Tips, vragen of andere opmerkingen over De Strateeg? Stuur dan een mailtje naar diederik.de.groot@bnr.nl.

• Luister aflevering 1 hier terug: “Ethisch zijn, of blijven leven?”
• Luister aflevering 2 hier terug: “Oorlog in de toekomst, doet de mens nog mee?”
• Luister aflevering 3 hier terug: “Je gezondheid, of je rechten?”
• Luister aflevering 4 hier terug: “Een crisis in een crisis”.
• Luister aflevering 5 hier terug: "De coronacrisis in het groot"
• Luister aflevering 6 hier terug: “Killerrobots, feit of fictie”
• Luister aflevering 7 hier terug: "Een cyberramp: voorkomen in plaats van genezen"
• Luister aflevering 8 hier terug: "Mag Vladimir Poetin komen shoppen in Hengelo?"
• Luister aflevering 9 hier terug: "Een pandemie van desinformatie"
• Luister aflevering 10 hier terug: "Zorgt corona straks voor natte voeten"
• Luister aflevering 11 hier terug: "Beslist corona de strijd om wereldheerschappij?"
• Luister aflevering 12 hier terug: "Hoe cyberdreiging ons leven kan ontwrichten"
• Luister aflevering 13 hier terug: "De Zuid-Chinese Zee" niet goedschiks, dus kwaadschiks"
• Luister aflevering 14 hier terug: "Als Bangkok onder water loopt"
• Luister aflevering 15 hier terug: "Covid-19, een gouden kans voor dictators"
• Luister aflevering 16 hier terug: "Verpest China de Amerikaans-Europese vriendschap?"
• Luister aflevering 17 hier terug: “De catastrofe die ‘op eigen houtje’ heet”
• Luister aflevering 18 hier terug: “Hoeveel macht heeft Donald Trump?”

The history of US engagement in Cold War Europe illustrates how US commitments swung between the extremes of the pendulum as a result of entanglement abroad and overselling at home. In "All-In or All-Out: Why Insularity Pushes and Pulls American Grand Strategy", senior strategic analyst Paul van Hooft shows how this dynamic applies to Sino-American maritime competition. 

Abstract

Critics of the expansive US grand strategy of deep engagement argue that the United States should pursue strategies of retrenchment to avoid provoking conflicts with major powers and allied freeriding. Retrenchers believe the United States can rely on the inherent security its insularity and distance from other major powers provides and delay its possible interventions until strictly necessary. Should a hegemonic power emerge in Eurasia, its command of the maritime commons will allow US reentry into the region. This paper argues that such strategies are not likely to succeed for the US in Asia, but neither is the US likely to avoid escalation with China if it continues deep engagement. The balance of interests between the United States and its allies and adversaries is inherently asymmetric because the United States is a distant, offshore power. This in turn makes it difficult to convince adversaries and allies that it is willing to spend blood and treasure and to convince the domestic audience of the need to do so. Entanglement abroad and overselling at home are thus endemic in the US grand strategy. The history of US engagement in Cold War Europe illustrates how US commitments swung between the extremes of the pendulum. This paper shows how this dynamic applies to the Sino-American competition in the Western Pacific, where China seeks to raise the costs for the United States, and the United States seeks to maintain military-technological superiority to maintain access. If the United States is committed to upholding the balance of power, it must be willing to court disaster and treat China as an existential threat. In Asia, the former thus faces a stark choice between dangerous escalation and retreat.

Read the full article here (ungated).

Paul van Hooft, “All-In or All-Out: Why Insularity Pushes and Pulls American Grand Strategy to Extremes,” Security Studies 29, no. 4 (2020): 701–729.

What will the war of the future look like? Technological trends in robotics, AI and cyber warfare, shifts in power structures and increasing strategic competition: based on his operational and strategic experiences in the past three decades, Dr. Frank G. Hoffman, US Marine Corp Lieutenant-colonel (Ret.) and strategic analyst, will show an original synthesis of possible consequences these trends have for the character, locations, motives and combat methods of the war of the future.

The webinar was hosted by Frans Osinga of The Royal Netherlands Society for Military Art and Science (KVBK), together with HCSS Director of Research Tim Sweijs. 

As we want to tailor our future events to our audience as much as possible, we would like to ask you to fill out this three question, 1 minute survey.

If you missed the webinar, or would like to see it again, you can now watch a registration here. 

So what’s cooking in the field of geopolitics, global challenges and international security issues worldwide? Well, in case you hadn’t heard: apparently next week there are some important elections taking place on the other side of the Atlantic. Read all about it (and more!) in this new HCSS Digest.

We’re all anxious to find out who will be the winner on November 3rd, current President Donald Trump or his Democratic opponent Joe Biden. But China will also be curious about the results – the big question is: will the outcome make any difference to China? Listen to Rob de Wijk in conversation with Ties Dams en Li'ao Wang on BNR’s China Podcast.

Data scientist and expert on US politics Paul Verhagen will be pulling an all-nighter on Election Night, when he’ll be the guest on NPO Radio 1’s "Amerika Kiest" election special, to guide the listener through the polls and results. Earlier this week, Paul was interviewed on radio 3-FM about why these elections matter so much.

It was a busy year for cyber diplomacy. The Global Commission on the Stability of Cyberspace (GCSC) is pleased to invite you to its 2020 Internet Governance Forum (IGF) online sessions, where we engage with a stellar panel of speakers and explore new ways to advance the implementation and adherence to cybernorms:

• "2020 Cyberstability Stocktaking of Norms and Institutional Dialogues" on Monday, November 2 – click here to add the event to your schedule.
• "The Protection of the Public Core of the Internet: from formulation to implementation” on Tuesday, November 3 – click here to add the event to your schedule.

Trump has reinforced right-wing, national-conservative populism, angry people around the world who are more interested in conspiracy theories than facts. If Biden becomes President, that will be bad news for far-right violent groups, but good news for democracy, social stability and decency – and Rob de Wijk’s faith in humanity, he writes in his weekly column for Trouw.

The UN celebrated its 75th anniversary last weekend: the ideal time to implement much-needed reforms, experts argue, among them HCSS Director of Political Affairs Han ten Broeke. “There are many conflicts in the world over which the United Nations has little or no influence,” he commented at WNL Vandaag. “Yet the UN remains incredibly important. If it wouldn’t exist, you’d want to establish it today."

Are China and the U.S. careening towards conflict? What will it mean for Europe?

What are the consequences of the Sino-American maritime competition for US grand strategy, Asian and European security? Join our Webinar on November 16th, featuring Paul van Hooft and an awesome collection of security scholars moderated by Tim Sweijs, for the launch of a special issue of Security Studies.

Register now!

HCSS Subject Matter Expert Friso Stevens writes in Clingendael Spectator that despite its growing influence, China does not pose a direct military threat to Europe, arguing for a realistic China policy without getting into a new Cold War.

How can technologies like geodata, crowdsourcing intelligence, and machine learning contribute to resilience of food systems and communities during and after shocks like the Covid-19 crisis? This was the central focus of an online meeting that provided feedback to a consortium of HCSS, 52impact, and BlackShore, which recently started a European Space Agency-funded project in this area called ‘Crowds & Machines’. Read the meeting report here and see the presentation by Laura Birkman and Nino Malekovich (HCSS), Koen Verberne (52Impact) and Hans van ‘t Woud (BlackShore).

Out now: the Global Early Warning Tool quarterly update of the Water, Peace & Security partnership, reflecting the latest projections and accompanying our updated map, highlighting some of the conflict hotspots in Africa, the Middle East, South and Southeast Asia. Read more about the WPS Partnership here. 

***

See you next week, in a new Digest. Will we know who’s gonna be POTUS for the next four years?

How can technologies like geodata, crowdsourcing intelligence, and machine learning contribute to resilience of food systems and communities during and after shocks like the Covid-19 crisis? This was the central focus of the 8 October CoP meeting that provided feedback to the co-organizers The Hague Centre for Strategic Studies, 52impact, and BlackShore. This consortium recently started a European Space Agency-funded project in this area called ‘Crowds & Machines’ and sought this input of relevant stakeholders in this community to ensure the relevance of their project. The online meeting took Ethiopia as a case to discuss and exchange with 24 participants.

As the Covid-19 pandemic continues disrupting globally, it brings to light and exacerbates structural problems in societies and economies – resulting in reduced food and nutrition security, dropping demand for food, as well as income and job losses. Despite the devastating human toll, Covid-19’s impact on conflict has so far been relatively small. Initially, the lockdowns enforced globally even caused a decrease in political disorder worldwide as large demonstrations stopped taking place – even if events of mob violence and state repression increased. But as the pandemic continues to impact societies worldwide, countering its impacts will become increasingly difficult as social, technical, and financial capital is becoming ever more strained.

As the crisis progresses, Covid-19’s restrictions in food supply chains are expected to result in rising food prices in some countries. With incomes decreasing at the same time, households are faced with difficult decisions reducing both the quality and quantity of their food consumption. As pre-existing inequality and fragile institutions cause these effects to disproportionately impact those least able to manage, the risk of social unrest and violence rises in contexts when grievances about inequalities and inclusion already exist.

The CoP meeting therefore took one of the pilot countries for the Crowds & Machines project seeking to mitigate this risk – Ethiopia – as a case to see where monitoring efforts are most relevant and how they can contribute to post-Covid resilience of food systems, value chains and communities. Ethiopia faced considerable challenges before the Covid crisis, most notably in the form of the Eastern Locust Crisis, rising food prices as well as its slow democratic transition. The meeting featured presentations by:

• Judith Jacobs (WUR, Centre for Development Innovation) – on monthly rapid assessments of Covid-19 impacts on Ethiopian seeds, fertilizer and sesame sectors.
• Tomaso Ceccarelli (WUR, Earth Observation and Environmental Informatics division) – who leads the Innovation Recommendation Mapping project, using a combination of geodata and crowdsourcing for agro-economic development planning in the BENEFIT programme.
• Laura Birkman, Nino Malekovich (The Hague Centre for Strategic Studies),Koen Verberne (52impact) and Hans van ‘t Woud (BlackShore) – on the Crowds & Machines project that monitors the impacts of Covid-19 on food security and political stability.

Documents to download:

• Read the meeting report
• Presentation by Judith Jacobs (WUR-CDI) on Covid-19 impact assessments in Ethiopia
• Presentation by Tomaso Ceccarelli (WUR) on ‘Innovation Recommendation Mapping’ in BENEFIT programming in Ethiopia
• Presentation by Crowds & Machines consortium members Laura Birkman and Nino Malekovich (HCSS), Koen Verberne (52Impact) and Hans van ‘t Woud (BlackShore)

This article was originally published on October 29 2020 on the Food & Business Knowledge Platform.

Amerikaanse presidentsverkiezingen worden in ons land verslagen alsof het binnenlandse verkiezingen zijn. Deels is dat terecht. Want door Trump is het rechtse, nationaal-conservatieve populisme overal ter wereld versterkt. Dat is een stroming van mensen die boos zijn, niet willen erkennen dat regeren moeilijk is en meer geïnteresseerd zijn in complottheorieën dan in feiten.

Trumps aanhangers hebben weinig interesse in zijn belastingaangifte, zijn adoratie voor leiders als Poetin en zijn dedain voor de democratie. Voor hen is deze zelfverklaarde miljardair ‘iemand zoals wij’. Ze zijn alleen al tevreden met zijn geschop tegen de elite, de deep state en de nepnieuws producerende media.

Dat zijn belastinghervorming vooral de rijken bevoordeelt, doet er niet toe. Dat door het mis-managen van de coronacrisis de mooie Amerikaanse economische groeicijfers niets meer zeggen, ook niet. Obamacare ontmantelen? Maakt niet uit, ook al is toegankelijke zorg vooral bedoeld voor hen die massaal op Trump stemmen. Tot nu toe is die ontmanteling trouwens niet gelukt.

De muur die hij zou bouwen om migranten tegen te houden is nog steeds niet af. Van de belofte dat Mexico hiervoor zou gaan betalen is niets terechtgekomen. Wat er staat, is betaald door de Amerikaanse belastingbetaler. Er is niets terecht gekomen van de belofte om wegen en bruggen grondig aan te pakken. Die blijven lijken op die van een ontwikkelingsland.

Op handelsgebied is er ook weinig bereikt. De handelsoorlog met China heeft vooral verliezers opgeleverd. Vraag maar aan de Amerikaanse sojaboeren. Er is een nieuw handelsverdrag met Mexico en Canada, maar alleen experts snappen het verschil met het oude verdrag. Trump wilde een nieuw handelsverdrag met de EU, maar dat kreeg hij niet. Ook niet best voor zijn achterban.

De president maakte geen einde aan de ‘eindeloze oorlogen’ van zijn voorgangers. Het aantal militairen in Afghanistan en Irak is weliswaar verminderd, maar het Pentagon tempert verdere verwachtingen. Hoopvol is dat er onder Trump een vredesakkoord met de Taliban is gekomen. Helaas is dat historisch gezien geen garantie voor succes. Mooi is het akkoord met Bahrein, de Verenigde Arabische Emiraten en Soedan om de betrekkingen met Israël te normaliseren, maar zijn achterban weet dat vermoedelijk niet eens. Helaas brengt een overeenkomst met landen waarmee Israël niet in conflict is, een oplossing van het Palestijnse vraagstuk niet dichterbij. Dat is door Trumps besluit om de Amerikaanse ambassade naar Jeruzalem te verplaatsen juist verder weg dan ooit.

Voor de gemiddelde Nederlander zijn deze wapenfeiten, of juist het ontbreken daarvan, een ver-van-zijn-bedshow. Toch kan het vertrek van Trump gevolgen hebben voor onze nationale politiek. Als mijn stelling klopt dat hij nationaal conservatieve krachten elders in de wereld legitimiteit geeft, dan zal de verkiezing van Biden een overwinning zijn van de mainstream politiek die deze krachten juist onder controle wil houden.

Dat is slecht nieuws voor extreem-rechtse, gewelddadige groepen. Maar weer goed nieuws voor de democratie, de maatschappelijke stabiliteit en het fatsoen. Niet alleen in Amerika, maar ook in Nederland. Daardoor zal bij mij het vertrouwen in de mensheid weer wat toenemen.

Trouw, 30 oktober 2020

Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.

The Netherlands MoD on 15 October released its Defence Vision 2035, as a transformational effort to create smart, high-tech and reliable armed forces. Defence Vision lays out ten 'design principles' to be adhered to, in order to modernise the Dutch military and improve its equipment inventory.

Tim Sweijs, Director of Research at The Hague Centre for Strategic Studies think tank, noted that the Defence Vision foresees an armed forces that is technologically advanced, information-driven and a reliable partner, both nationally and internationally. Sweijs emphasised that this document is not a white paper. ‘The actual concrete plan much depends on whether this will be carried out after the next elections in 2021 by the next government and the degree to which they will follow up on these plans,’ he explained.

[…] recruitment and retention are other issues the armed forces may face in the coming years. Currently, there are around 10,000 positions that need to be filled in the services, meaning there is a 20-25% personnel shortage.

‘They need unique people, with different skill sets and more highly educated,’ Sweijs said.

For Sweijs, the armed forces are not yet adequately equipped to operate in the space domain and cyberspace, meaning that hybrid and digital threats are a problem. He noted that the Netherlands defence community recognises this. It intends to operate in a multi-domain context and integrate the armed services in such a way to take joint operations to the next level in which air, maritime and land forces share situational awareness and seamlessly operate together.

Read the full Defense Notes article by Flavia Camargos Pereira at Shephard Media | 29th October 2020