Drones zijn ‘hot’ in het hedendaagse debat en dat is zeer begrijpelijk. De zogenaamde ‘targeted killings’ met drones en de luchtaanvallen met drones hebben tot vele slachtoffers geleid, waaronder veel onschuldige. De laatste aanval op de Aramco olie installatie in Saudi-Arabie is door een combinatie van kruisvluchtwapens en onbemande vliegtuigen uitgevoerd en leidde meteen tot een stijging van de benzineprijzen aan de pomp in Nederland. Deze voorvallen worden nu gebruikt om drones meteen weg te zetten als ‘killer-robots’ waarvoor regelgeving en een juridisch kader moet worden opgesteld.

Maar zoals altijd, de werkelijkheid is wat complexer. Bovenstaande voorbeelden gingen juist niet over killer-robots. In het geval van de targeted killings zat er steeds een mens achter de knoppen die het besluit tot het inzetten van dodelijk geweld heeft genomen. In het tweede geval zijn er geen doden gevallen.

Onbemande wapensystemen zijn in ontwikkeling en dat is niet te stoppen, net zoals de steeds verdergaande mate van autonomie. Ze hebben namelijk heel veel voordelen: ze kunnen missies uitvoeren zonder eigen personeel in gevaar te brengen. Zo kunnen autonome onbemande helikopters straks mensen redden uit penibele omstandigheden zonder daar piloten mee in gevaar te brengen, kunnen onbemande vliegtuigen verkenningen boven gevaarlijk gebied uitvoeren waardoor besluitvorming beter wordt en het aantal slachtoffers vermindert en kunnen ze als verbindingsstation fungeren in gebieden waar bijvoorbeeld door natuurgeweld de reguliere communicatie onmogelijk is geworden, of kunnen ze bevoorrading uitvoeren voor in het nauw gebrachte personen, zoals soldaten onder vijandelijk vuur.

Zijn er dan geen regels nodig om steeds verdergaande autonomie in goede banen te leiden? Ja wel degelijk, daarom doet The Hague Centre for Strategic Studies in opdracht van het ministerie van Defensie onderzoek naar de militaire toepassingen van onbemande systemen. In die studie worden de grenzen verkend van onder andere autonomie en ethisch/morele kwesties in de verschillende toepassingen van onbemande systemen.

Internationale regelgeving die ook controleerbaar en afdwingbaar is, is goed om verregaande autonomie in goede banen te leiden. Laten we echter niet vergeten dat niet-statelijke actoren inmiddels ook de drone hebben ontdekt en zich niet aan deze regelgeving zullen houden. Net als wellicht enkele statelijke actoren.....Daarom is minstens zo belangrijk om te investeren in adequate bescherming tegen drones.

Rusland, China, Turkije, Iran en de Golfstaten brengen de veiligheid van Europa in gevaar door hun invloed op de Westelijke Balkan uit te breiden. De stabiliteit van de regio kan op de langere termijn ontsporen met negatieve gevolgen voor de integratie met de EU en de NAVO. Hiervoor waarschuwt The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS), zo schrijft Panorama deze week in een artikel over het nieuwste rapport van HCSS, "Geopolitical Influences of External Powers in the Western Balkans". 

De EU moet snel een antwoord bedenken om verdere instabiliteit in de regio te voorkomen, zeggen de onderzoekers. Ze pleiten onder meer het openen van toetredingsonderhandelingen voor Noord-Macedonië en Albanië met de EU. Bosnië en Herzegovina zou een kandidaatstatus moeten krijgen.

Het rapport spreekt van "hybride" bedreigingen vanuit Rusland, dat met een "desinformatie-oorlogsvoering" en geheime operaties de bevolking voor zich probeert te winnen, het verspreiden van gewelddadig extremisme (Golflanden) en de opbouw van een grote schuldenberg in sommige Westelijke Balkanlanden (China). Ook zijn er schendingen van EU-wetgeving inzake wapenhandel (Golflanden) en een "identiteitsherstructurering" (Golflanden, Iran, Rusland, Turkije) via onder meer de islam om hun geopolitieke belangen in de regio uit te breiden.

Coherente strategie ontbreekt

De onderzoekers geven als voorbeeld een geval in Noord-Macedonië, waar imams met Saudische steun vier moskeeën in Skopje overnamen. Voorbeelden bestaan ​​ook in Bosnië en Herzegovina, vanwaaruit een onbekend aantal imams naar Saudi-Arabië is gereisd voor religieus onderwijs en terugkeerden als predikers van de Wahhabistische ideologie. "Tussen het einde van de oorlog en 2008 werd meer dan 700 miljoen dollar naar Bosnië en Herzegovina gesluisd via Saudi-Arabië en aan Saudi-Arabië verbonden liefdadigheidsinstellingen, voornamelijk bedoeld voor moskeeën.

Tegelijkertijd zijn lokale elites minder bereid om met het Westen, met name de EU, om te gaan, omdat ze volgens de onderzoekers niet staan te springen om de rechtsstaat naar Europees model te hervormen. "Bovendien is er terughoudendheid om met de EU in contact te treden, omdat dit tijdrovend en ingewikkeld is, bijvoorbeeld waar het gaat om het verkrijgen van subsidies."

Verder ontbreekt het aan een coherente westerse strategie, is de wederopbouw na de oorlog uitgebleven en heeft het gebrek aan betrokkenheid bij de lokale bevolking tot wijdverspreide desillusie geleid. "Daarom lijkt betrokkenheid met niet-westerse partners vaak aantrekkelijker."

Dit artikel verscheen op 3 oktober in Panorama.

Het rapport is hier te downloaden. 

Kürzlich haben die Regierungen Deutschlands und der Niederlande jeweils ein großes Maßnahmenpaket vorgelegt, um ihre Klimaziele bis 2030 einhalten zu können. Das Thema Klimaschutz wird auch am 2. Oktober bei den deutsch-niederländischen Regierungskonsultationen eine Hauptrolle spielen.

„Wenn wir grenzüberschreitend zusammenarbeiten, hat das Wettbewerbsvorteile“, stellte Premierminister Mark Rutte während eines Treffens mit Bundeskanzlerin Angela Merkel und ihrem Klimakabinett in Den Haag fest. Und aus dem Klimapaket der Bundesregierung kann man ablesen, dass Deutschland beim Klimaschutz die Anbindung an Europa sucht.

Beim Blick auf die Klimapläne beider Länder fallen die unterschiedlichen Vorgehensweisen auf. Ein Hauptthema des Klimapakets der Bundesregierung ist die Einführung eines nationalen CO2-Handelssystems für die Sektoren Verkehr und Wärme.

Ein Hauptthema des niederländischen Klimaplans ist die Einführung eines CO2-Mindestpreises für den Stromsektor und einer zusätzlichen CO2-Steuer für die Industrie. Beide Länder wollen also über den europäischen Emissionshandel (EU-ETS) hinausgehen: Deutschland, indem es weitere Sektoren einbindet, die Niederlande, indem sie den Effekt des Emissionshandels in Energiewirtschaft und Industrie verstärken.

Die Regierungen antworten damit auf unterschiedliche Herausforderungen. Während Deutschland seine Emissionen im sogenannten Non-ETS-Bereich (Verkehr und Wärme) mit drei Prozent gegenüber 2005 insgesamt kaum verringert hat, stehen die Niederlande mit minus zwanzig Prozent hier viel besser da.

Insbesondere im deutschen Verkehrssektor geht es nicht voran. Emissionen liegen hier sogar leicht über dem Niveau von 1990. Im niederländischen Klimaplan müssen der Energiesektor und die Industrie die größte Reduktionsherausforderung bis 2030 meistern.

Beide Länder erproben erneuerbare Energieträger

In Deutschland haben diese Sektoren bereits umfangreiche Emissionsminderungen erbracht. Ein weiterer Beitrag soll in Deutschland durch den Ausstieg aus der Kohleverstromung und den forcierten Ausbau der erneuerbaren Energien erreicht werden.

Für grenzüberschreitende Kooperationen gibt es in beiden Klimaplänen zwei konkrete Anknüpfungspunkte: erstens Forschung und Entwicklung, zweitens Verkehr. In Forschung und Entwicklung arbeiten beide Länder an einer nationalen Wasserstoffstrategie.

Die Niederlande haben sich gegenüber der EU verpflichtet, eine starke Rolle beim Thema grüner Wasserstoff zu übernehmen. Damit klimafreundliche Geschäftsmodelle und Technologien noch schneller in den Markt kommen können, wäre ein bilaterales Programm mit Deutschland sinnvoll.

Beide Länder sind auch darauf aus, erneuerbare Energieträger zu erproben, die Niederlande im Rahmen von mehrjährigen, aufgabenorientierten Innovationsprogrammen, Deutschland im Rahmen von Förderprogrammen wie Kopernikus und den „Reallaboren der Energiewende“. Hier könnten beide Seiten von einem engen Austausch profitieren.

Im Verkehrssektor setzen beide Regierungen auf nachhaltige Energieträger. Konkrete Vorschläge zielen etwa darauf ab, die Ladesäuleninfrastruktur für E-Mobilität auszubauen, CO2-arme Lkw und Biokraftstoffe zu fördern, strombasierte Kraftstoffe zu entwickeln und die Attraktivität des ÖPNV zu erhöhen.

Niederlande sind zweitwichtigster Handelspartner

Der Verkehrssektor ist ein elementarer Teil des deutsch-niederländischen Wirtschaftsraums. Der Ausbau der Tank- und Ladeinfrastruktur sollte deshalb nicht nur in Nord-Süd-Richtung erfolgen, sondern auch grenzüberschreitend in Ost-West-Richtung. Dazu gehört auch der Ausbau der Elektrolyse- und Raffinerieprozesse zur Erzeugung von strombasierten, klimaneutralen Energieträgern und Grundstoffen im Hafen von Rotterdam.

Nach China sind die Niederlande der zweitwichtigste Handelspartner für Deutschland weltweit. Eine enge Zusammenarbeit dieser beiden Wirtschaftsräume in Energiewende und Klimaschutz wäre ein starkes Signal für den Rest der Welt.

Dabei wird es auch darum gehen, gleiche Wettbewerbsbedingungen für Unternehmen zu schaffen und damit Standortkonkurrenzen zu vermeiden. Wenn beide Länder sich in der Energiepolitik nicht eng abstimmen, ist das deutlich zu spüren, etwa bei der Umstellung der Gasversorgung in den Niederlanden oder dem kurzfristigen Atom-Moratorium in Deutschland.

Die Klimapläne beider Regierungen laden zur grenzüberschreitenden Kooperation im deutsch-niederländischen Wirtschaftsraum ein. Es wäre ein Erfolg, wenn die Regierungskonsultationen konkrete Ergebnisse für diese Zusammenarbeit liefern würden. Wenn beide Länder zudem den europäischen Emissionshandel weiterentwickelten und gemeinsam für einen Mindestpreis und die Ausweitung auf alle Sektoren einträten, dann wäre schon eine Menge erreicht.

The original article can be found here: https://www.handelsblatt.com/meinung/gastbeitraege/gastkommentar-berlin-und-den-haag-sollten-sich-beim-klimaschutz-verbuenden/25073052.html?ticket=ST-13311750-ZeKgFTUmxhi4fVQQwaIM-ap6

Vandaag zei Han ten Broeke over de opkomst van China dat de vraag niet is "of China de grootste zal worden op alles, maar wanneer. Dit is de eeuw van China. Wij moeten daar in Nederland niet te bang voor zijn, maar zelfbewust mee omgaan.” (https://wnl.tv/2019/10/01/volksrepubliek-china-70-jaar-ze-hebben-nederland-en-europa-steeds-meer-nodig/)

Ook verwacht hij dat de politieke partijen het erover eens zullen zijn dat de verdachten achter MH17 in Nederland terecht gesteld moeten worden. Één knelpunt, een aantal partijen willen wellicht ook Oekraïne aansprakelijk stellen: "misschien zit er wel verschil van mening richting het kabinet over hoe hard Oekraïne moet worden aangesproken”. (https://wnl.tv/2019/10/01/rol-van-oekraine-bij-mh17-kan-voor-verdeeldheid-in-tweede-kamer-zorgen/)

We have published and presented our latest report at the start of this week: "Geopolitical Influences of External Powers in the Western Balkans" by Dr. Arlinda Rrustemi!

Furthermore, we are excited to announce the launch of the Lifestories Website and YouTube channel, which aims to decrease ethno-nationalist and religious radicalization, and to strengthen prevention and assist re-integration of victimised individuals and their families through life stories. 

Life stories impact the subjective perceptions of human beings by building empathy, relations with others and ultimately constructing alternative spaces for dialogue, prevention, re-integration and peace-building. The life stories can be used for dual purposes: researching and creating impact in the society. They provide an opportunity to conduct in depth interdisciplinary research, combining oral history and security studies. In addition, the Lifestories interviews can also be used in practice by translating them into videos to increase societal impact and valorize the research.

In order to grasp the broadness of the citizens' experiences affected by violent extremism, six types of  life story narratives have been identified, namely: (i) resilient, (ii) alternative, (iii) counter, (iv) disengagement, (v) reintegration and (vi) destigmatization. The types of individuals interviewed are as follows: (i) family members, such as mothers, fathers, children, siblings, cousins, (ii) friends, (iii) community observers, (iv) religious and ethnic officials, and (v) individuals approached by terrorist organizations.

Dr. Arlinda Rrustemi and Prof. Rob de Wijk presented our latest report "Geopolitical Influences of External Powers in the Western Balkans" on Monday for an audience of high-ranking military personnel, ambassadors and diplomats from all around Europe! The report examines how and to what extent multiple external actors are increasing their influence over the political elites and peoples of Western Balkans countries. The presentation raised an interesting discussion between members of the audience, as well as the presenters themselves. We would like to thank all members of the audience for being involved and helping us improve our research!
 

Het valt president Trump te prijzen dat hij niet van oorlog houdt, schrijft Rob de Wijk in zijn wekelijkse column in Trouw, maar hoe maakt hij zijn tegenstanders dan duidelijk dat hij geen zwakke president is? Afgelopen juni zag hij af van een militaire vergelding nadat een Amerikaanse drone door Iran was neergeschoten. En nu reageert hij uiterst terughoudend op de aanval op de olie-installaties van Saudi-Arabië door enkele honderden militairen en luchtafweer naar het land te sturen en Iran met nog hardere sancties te treffen.

Curieus is dat onduidelijk blijft wie die aanval gelanceerd heeft. Waren het de Houthi’s die vanuit Jemen de installaties vernietigden? Dat lijkt ondenkbaar. Weliswaar voeren ze regelmatig aanvallen op doelen in het Saudi-Arabische koninkrijk uit, maar met de uit de kluiten gewassen speelgoeddrone Samad 3 vernietig je geen olie-installatie.

Grote inlichtingenblunder

Met de nieuwere Quds-1, een kruising tussen een drone en een kruisraket, komen ze verder. Maar de rebellen missen de ervaring en de technische mogelijkheid voor een geavanceerde, grootschalige aanval. Amerika liet satellietfoto’s zien die erop moeten duiden dat de aanvallen uit het noordwesten kwamen en beschuldigt Iran, dat overigens in het noordoosten ligt. Harde bewijzen voor een Iraanse aanval werden niet gegeven. Verbazingwekkend is dat Trump Saudi-Arabië vroeg de schuldige aan te wijzen. Zeker is dat voorlopig alleen staten de mogelijkheid hebben een dergelijke aanval uit te voeren. Dan wordt al snel met de vinger naar de Revolutionaire Garde van Iran gewezen, die gebruik kan maken van handlangers in andere landen, zoals Jemen en Irak.

Als Amerika echt niet weet waar die aanval vandaan kwam, duidt dat op een grote inlichtingenblunder. Met drones als de Global Hawk of Reapers kunnen Amerikaanse militairen die aanval zien aankomen. Mogelijk wil Trump niet in oorlog met Iran komen door met keiharde bewijzen te komen of houdt hij de mogelijkheid open dat een andere partij erachter zit.

Is dat erg? Decennialang konden de Saudiërs ervan uitgaan dat de Amerikanen hen bijstaan in de strijd tegen de gezamenlijke vijand Iran. Kroonprins Mohammed Bin Salman, kortweg MBS, zal zich nu ongetwijfeld afvragen wat de relatie met de Amerikanen echt waard is. Immers, de aanval op de wereldolievoorziening werd door minister van buitenlandse zaken Pompeo terecht als een oorlogsdaad gezien. Wanneer komen de Amerikanen dan wel in actie? MBS zal ongetwijfeld meer geld aan defensie willen gaan besteden en mogelijk een kernwapen willen hebben.

Trumps terughoudendheid

Hier in West-Europa vinden we het waarschijnlijk geen probleem dat Trump potentaat MBS laat vallen, maar Oost-Europeanen zullen zich achter de oren moeten krabben. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als Rusland zin krijgt in een nieuw Krim-avontuur? Als Poetin inschat dat de Amerikaanse president een slappeling is en de Baltische staten niet te hulp zal komen, dan is dat een vrijbrief voor avonturisme. Amerika’s geroemde veiligheidsgarantie blijkt dan waardeloos. Om die reden zullen ook Japan en Taiwan de situatie in de Golf met argusogen bekijken.

Trumps terughoudendheid in de Golf maakt potentaten elders in de wereld minder terughoudend. Volgens de in veler ogen verwerpelijke logica van de internationale politiek zal op een militair onbeantwoorde aanval een nieuwe volgen. Dat kan tegen Saudi-Arabië zijn, of elders in de wereld.

Rob de Wijk  is  hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.

From the 16th to the 19th of September the Water, Peace & Security Conference 2019 took place at HCSS, bringing together high level officials from various departments within the Dutch government, the UN and other organisations.

Acknowledging the importance of water for preventing, mitigating and resolving conflicts and building peace, the aim of the Water, Peace and Security (WPS) project is to enable relevant public, private and civil society actors to timely and effectively address and mitigate the threat of water-induced conflict and harvest the benefits of water-related cooperation and peacebuilding.

The Water, Peace and Security (WPS) Partnership is a joint effort by IHE Delft, Deltares, the Hague Center for Strategic Studies, International Alert, Wetlands International and the World Resources Institute, supported by New America, Oregon State University, the Pacific Institute and Clingendael. The Partnership designs innovative tools and services to identify water-related security risks– including information and analytical tools, capacity building services advisory services and dialogue tools – that help relevant actors to timely identify, analyze and prevent, mitigate and resolve water-related conflicts while contributing to stability, resilience and peace.

From the 16th to the 19th of September the Water, Peace & Security Conference 2019 took place at HCSS, bringing together high level officials from various departments within the Dutch government, the UN and other organisations. 

Acknowledging the importance of water for preventing, mitigating and resolving conflicts and building peace, the aim of the Water, Peace and Security (WPS) project is to enable relevant public, private and civil society actors to timely and effectively address and mitigate the threat of water-induced conflict and harvest the benefits of water-related cooperation and peacebuilding.

The Water, Peace and Security (WPS) Partnership is a joint effort by IHE Delft, Deltares, the Hague Center for Strategic Studies, International Alert, Wetlands International and the World Resources Institute, supported by New America, Oregon State University, the Pacific Institute and Clingendael. The Partnership designs innovative tools and services to identify water-related security risks– including information and analytical tools, capacity building services advisory services and dialogue tools – that help relevant actors to timely identify, analyze and prevent, mitigate and resolve water-related conflicts while contributing to stability, resilience and peace.

Volgens Rob de Wijk is de Chinese wereldorde op komst. In de hand gespeeld door de financiële crisis van 2008, president Trumps protectionisme, de Brexit en nationalisme in Europa wordt China de leidende wereldmacht in de 21e eeuw. 

Als de Volksrepubliek zijn honderdste verjaardag viert, moet de droom van de Chinese president Xi zijn uitgekomen: China als leider van de wereld.

In zijn Haagsch College (9 oktober) legt Rob de Wijk uit dat deze droom werkelijkheid wordt als China koploper wordt van de nieuwe industriële revolutie. De revolutie die gaat over Internet of Things, nanotechnologie en Artificial Intelligence.

Als gevolg hiervan gaat de Westerse wereldorde met zijn democratie, vrijemarkteconomie, internationale recht, mensenrechten en burgerlijke vrijheden op de schop. Wat betekent dit voor ons? En is het tij nog te keren?

Deze avond staat in het teken van de lancering van het nieuwe boek van Rob de Wijk: De Nieuwe Wereldorde

Kaarten zijn hier te halen: https://www.haagschcollege.nl/college/wereldorde

Directeur Politieke Zaken bij HCSS Han ten Broeke is tweemaal in het nieuws geweest afgelopen week.

Sinds de Amerikaanse president Trump de Iran-deal van zijn voorganger Obama door de versnipperaar heeft gehaald, zijn de spanningen begonnen. Volgens ten Broeke zijn de spanningen vervolgens opgelopen door de houding van Iran en hun terreur in de regio.     

https://wnl.tv/2019/09/23/nederland-moet-samen-met-europa-helpen-bij-conflict-tussen-vs-en-iran/

Ook heeft ten Broeke zich uitgelaten over mogelijke IS-tribunalen: “Idealiter zou je een tribunaal zoals dat van Neurenberg willen. Dat is denk ik onhaalbaar omdat je de medewerking nodig hebt van Syrië en Irak. Wat je wel kan proberen is om een tribunaal in samenwerking met de Koerden in Irak op te richten.” 

https://wnl.tv/2019/09/23/europa-wil-tribunaal-voor-is-terroristen-maar-amerika-ligt-dwars/

Gorbatsjov’s nieuwste boek ‘Wat er op het spel staat’ draait om één ding: zijn angst voor een dreigende nieuwe kernoorlog. Volgens de oud-Sovjetleider is het twee voor twaalf. Klopt zijn bewering of zijn er andere geopolitieke ontwikkelingen die onze veiligheid op de weegschaal leggen? In Buitenhof: geopolitiek analist Elmar Hellendoorn, gespecialiseerd in nucleaire wapenwedlopen, en Esther Chavannes, onderzoeker bij The Hague Centre for Strategic Studies, over oude en nieuwe geopolitieke dreigingen. 

Esther Chavannes is de auteur van de onlangs gepubliceerde paper "Towards Responsible Autonomy - The Ethics of RAS in a Military Context". 

Bekijk de uitzending van Buitenhof hier terug. 

De nieuwe Europese Commissie onder leiding van Ursula von der Leyen wordt de belangrijkste van de afgelopen decennia, schrijft Rob de Wijk in zijn wekelijkse column voor Trouw. De brexit is een peulenschil vergeleken met de echte problemen. Want de geopolitieke verandering vereist aanpassing van de Unie zonder weerga. Mislukt die aanpassing dan verwordt Europa tot een soort van openluchtmuseum met een onzekere toekomst. Nationalisten willen die aanpassing in ieder geval niet en gooien zand in de machine.

En toch zal die aanpassing er snel moeten komen. Door de opkomst van China krijgen landen als Rusland meer speelruimte en kunnen ze avonturen uitvoeren die vroeger ondenkbaar waren, zoals de annexatie van de Krim. China tracht via de nieuwe Zijderoute politieke grip op de lidstaten van de Unie te krijgen en wil de kampioen van de nieuwe industriële datarevolutie worden. Kosten nog moeite worden gespaard om de uitrol van het nieuwe mobiele 5G-systeem door bedrijven als Huawei en ZTE mogelijk te maken en zo zeggenschap over de toekomstige economische ruggegraat van Europa te krijgen. Dat bevoordeelt de Chinese industrie en maakt andere landen tot kolonies. Trump ziet dat ook en startte een handelsoorlog met China. Tegelijkertijd is hij isolationistisch, heeft hij weinig op met bondgenootschappen, keert zich daarom af van Europa en wenst de Europese Unie dood.

In dit chaotische speelveld wil Von der Leyen met haar team van Europa een klimaatneutraal continent maken, een digitale koploper en een democratisch bolwerk dat machtspolitiek tegen China, Rusland en helaas ook tegen Amerika moet voeren. Het lijkt te ambitieus. De mondiale tegenkrachten zijn immers groot.

Het troetelkind van de Unie, de multilaterale samenwerking, staat onder druk. In hoog tempo worden instituties als de Wereldhandelsorganisatie ondermijnd. Het internationale recht wordt geschonden sinds het verzwakte Westen niet langer een echte vuist kan of wil maken. Europa ligt in de technologierace voorlopig achter bij China en Amerika. En in grote delen van de wereld wordt de Unie niet serieus genomen als geopolitieke speler. Europa is afkerig van machtspolitiek, terwijl de rest van de wereld er volop in verwikkeld is.

Europa’s probleem is de grenzeloze stabiliteit en welvaart die het continent als gevolg van samenwerking en integratie heeft gekregen. De Unie is daar verantwoordelijk voor. Maar de keerzijde is dat we niet meer begrijpen dat de rest van de wereld niet is zoals wij. We zijn vergeten dat macht en waarden twee zijden van dezelfde medaille zijn. Slechts naar de machtigen in de wereld wordt geluisterd. Zij worden de leidende krachten waaraan andere landen zich willen spiegelen. Europa is zijn spiegel kwijt en die van Amerika ligt in scherven.

Von der Leyen wil terecht dat de Europese Unie wereldleider wordt. Dat kan alleen als we politiek één, economisch machtig en militair krachtig worden. Een aantal voorstellen past daarin. Zoals meerderheidsbesluitvorming om politiek eensgezind te kunnen optreden, extra investeringen in het externe beleid van de Unie of de ‘geïntegreerde en alomvattende benadering voor veiligheid’. Dat laatste blijft een holle kreet als Von der Leyen de nationale leiders niet allemaal achter haar aanpassingsagenda krijgt, omdat ze niet snappen dat de Unie ineens een totaal andere mondiale speler moet worden.

Rob de Wijk  is  hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.

De Houthi's uit Jemen claimen met een gecoördineerde drone-aanval twee Saoedische olie-installaties te hebben uitgeschakeld. Wat kunnen bedrijven en overheden doen om zich te beschermen? Bitter weinig, lijkt het. Rebellen uit een van de armste landen ter wereld die met gemak cruciale olieproductie voor de hele wereld weten te ontwrichten. 'Wen er maar aan', zegt Tim Sweijs, directeur onderzoek bij The Hague Centre for Strategic Studies. 'We zijn een stuk kwetsbaarder geworden, ongeacht of de Houthi's of Iran achter de aanval zitten. Het gebruik van drones is gedemocratiseerd en niet voorbehouden aan alleen militaire grootmachten.'

[...] Zo zijn er hoge verwachtingen rondom jammers, die het communicatiesysteem van de drone proberen te verstoren. Het zijn grote geweren, die in Star Trek niet zouden misstaan. 'Het nadeel is dat andere telecommunicatie óók verstoord kan worden', licht Sweijs toe. Zoiets op Schiphol inzetten kan gevaarlijk zijn. Daarom zijn elektronische stoorzenders in Nederland verboden. Minister Ank Bijleveld van Defensie schreef afgelopen zomer aan de Tweede Kamer dat ze het gebruik van elektronische stoorzenders mogelijk wil maken.

GPS spoofing is een techniek waarbij radiozenders expres foutieve GPS-data uitzenden. Ook hier raakt de drone van in de war. Volgens het Amerikaanse Center for Advanced Defense Studies maken de Russen er veel gebruik van om drones bij president Poetin en militaire installaties en overheidsgebouwen weg te houden. Maar deze technologie biedt geen soelaas bij alle drones, zegt Sweijs. 'Producenten ontwikkelen drones die ingebouwde kaarten hebben en niet meer afhankelijk zijn van GPS.'

Lees het hele artikel van Hella Hueck in Het Financieele Dagblad. 

Een serie ontploffingen, flinke rookpluimen en maandagmorgen een felle reactie van beleggers. De oliemarkt is dit weekend opgeschrikt door een geslaagde aanval op olieproductieinstallaties van Saudi Aramco. Hoe ernstig is dat? RTL Nieuws 

Het is een zeer grote ontwikkeling, maar de oliemarkt kan deze aanval voor nu ook opvangen, zegt Rob de Wijk, directeur van het Hague Center for Strategic Studies. "Het gaat 'slechts' om 5 procent van de olieproductie, dus 95 procent niet, en dat kan voor nu gecompenseerd worden door de strategische reserves van landen", zegt De Wijk. Een opluchting? Niet direct. 

Er dreigt geen direct olietekort. "Maar dit is wel een aanval op een van de grootste olieraffinaderijen ter wereld. Saoedi-Arabië is in het hart getroffen. Het meest interessante is dat dat gewoon gelukt is, en dat de verdediging niet werkt", zegt De Wijk.

Hoe gaat het nu verder? Het kan alsnog escaleren, waarschuwt Rob de Wijk. "Van wie deze aanval ook komt - iemand wil voorkomen dat het gesprek op gang komt. Eerst worden die tankers aangevallen, dit is niet de eerste drone-aanval. De VS wordt uitgelokt; er moet op een gegeven moment een reactie komen", denkt De Wijk.

Als Amerika intervenieert en strategische doelen bombardeert in Iran, dan heb je volgens De Wijk de poppen aan het dansen. "De volgende slag is dan weer aan Iran, die zullen meer olieinstallaties kapotmaken. Dat heeft grote gevolgen voor de wereldolieproductie, de positie van de Saudi's en uiteindelijk loopt dat uit op pure chaos. Kennelijk is er een partij die denkt baat te hebben bij die totale chaos - en dat maakt het zo griezelig voor de toekomst."

Lees het hele artikel van Pepijn Nagtzaam bij RTL Nieuws.