Op 8 oktober organiseerde Instituut Clingendael in samenwerking met The Hague Centre of Strategic Studies een webinar over de geopolitieke gevolgen van de coronacrisis, met Rob de Wijk (HCSS), Hester Somsen (Ministerie van Buitenlandse Zaken), Laurien Sillevis (Ministerie van Defensie), Dick Zandee (Clingendael) en gemodereerd door Bob Deen (Clingendael).

Het coronavirus zal de huidige geopolitieke trends – zoals toenemende spanningen in de Sino-Amerikaanse relaties en groeiende druk op Europa om meer verantwoordelijkheid te nemen voor de eigen veiligheid – versterken. Dit was de belangrijkste conclusie van een viertal notities over de geopolitieke gevolgen van het Covid-19 virus van Instituut Clingendael en The Hague Centre for Strategic Studies.

Wat betekent dit voor Europa? Is de NAVO ten dode opgeschreven of is er nog Atlantisch leven mogelijk? Wat als de VS de koers doorzet zich terug te trekken uit internationale verdragen en organisaties? Wat betekent dit voor conflictpreventie en voor mensenrechten wereldwijd?

In het webinar gaan de auteurs van de notities in op deze grote vragen en de implicaties voor Nederland.

Lees de notities

• Covid-19: De geopolitieke gevolgen voor de EU
• De geopolitieke gevolgen van de coronacrisis
• Covid-19 en het multilaterale veiligheidsbestel
• De Impact van Covid-19 op Europese Veiligheid

Bekijk de registratie van het webinar hier terug:

De Nederlandse cultuur is niet echt geschikt voor crisisbeheersing. We houden van polderen, we moeten weinig hebben van autoriteit en we onderscheiden ons van andere volkeren door een flinke dosis hedonisme. Dat maakt ons, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Duitsers, een lastig aanstuurbaar volkje.

De gevolgen bleken in maart toen premier Rutte ons met een ploeg ministers polderend van maatregelen trachtte te overtuigen. Omdat dit een Poolse landdag werd, nam men het enige juiste besluit: Rutte en De Jonge werden de hoofdrolspelers. Maar de onderliggende crisisstructuur was zwak. In de jaren ervoor had het Rijk de centrale regie voor crises van zich af georganiseerd. Deskundigen wezen achter de schermen op het gevaar: bij een landelijke crisis loopt het uit de hand.

Het Rijk koos ervoor zich vooral op terrorisme, cyberveiligheid en de vorming van een nationale politie te richten en de rest aan de veiligheidsregio’s over te laten. Maar die hadden geen mogelijkheden om gezamenlijk een crisis te lijf te gaan. Zo wilde het Rijk af van de Landelijke Operationele Staf (LOS) die operationeel advies aan de nationale overheid moest leveren. Daardoor kon nauwelijks inzicht worden verkregen over hoe schaarse middelen over het land verdeeld moesten worden. Dus werd na de uitbraak van Covid-19 in allerijl een Landelijk Operationeel Team Corona opgericht. Politie, brandweer, geneeskundige dienst, defensie en veiligheidsregio’s werken daarin samen om hulpverleners te ondersteunen. Er werd geklaagd dat de organisatie van nul moest worden opgebouwd, ten koste van kostbare tijd. Ook ontbrak een voorziening om patiënten over het land te verspreiden. Wel ging een nationaal opererend operationeel coördinatiecentrum van start en werkten de veiligheidsregio’s bestuurlijk samen onder leiding van Hubert Bruls, de burgemeester van Nijmegen.

Crisisbeheersing vereist een top-down-structuur

In krap een maand kwam het kabinet erachter dat polderen niet werkt en dat crisisbeheersing een duidelijke top-down crisisstructuur vereist. Iets dat ze overigens door te oefenen hadden kunnen weten.

In april sloeg de kritiek van deskundigen om in voorzichtig optimisme toen het kabinet zich herpakte en strak leiding begon te geven. Maar het abc van crisisbeheersing was na een paar maanden weer vergeten.

Want toen het virus onder controle leek, werd de verantwoordelijkheid weer naar de veiligheidsregio’s gedelegeerd en werd de nationale crisisstructuur deels inactief. Dit klinkt logisch, maar de uitbraak van Covid-19 bleef een landelijke crisis. Helaas voor het kabinet bleek het virus zich niet aan de grenzen van de veiligheidsregio’s te houden. Daardoor ontstond totale verwarring over welke maatregelen voor welke steden van toepassing waren terwijl het virus zich rap verspreidde. Centrale regie blijft daarom nodig.

Omdat die is verwaterd, iedereen in elke talkshow zijn zegje doet, de mensen hun ‘eigen verantwoordelijkheid moeten nemen’, de premier niet wil leiden en de Tweede Kamer crisisbeheersing ondermijnt, is het risico groot dat het met de tweede golf alsnog uit de hand loopt. De ontspoorde discussie over mondkapjes staat symbool voor deze falende aanpak.

Stop hiermee. Vecht verschillen van inzicht achter de schermen uit. Laat de Kamer stoppen met politiseren. En laat het kabinet met een duidelijke boodschap komen. Alleen met leiderschap kunnen we het virus de baas.

Rob de Wijk, Trouw, 9 oktober 2020

Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug. 

How can NATO remain 'alive and kicking' in the 21st Century? The Jonge Atlantici organized the third NATO Night, entirely online this time, to reflect on NATO’s position in the world. You can rewatch the event, with contributions by Han ten Broeke, on their YouTube channel now.

Whether you think NATO is in good or bad shape, the challenges the alliance is facing are numerous and complex: Russia’s conventional and hybrid warfare tactics are still viewed as NATO’s biggest threat, unrest continues in the Middle-East, and there is a discussion on what the alliance’s stance should be towards China. Furthermore, emerging technologies are changing the threat landscape, with the impact of cyber, space and climate issues increasing by the day.

How should NATO address these threats and challenges? And is NATO still the right actor to face them in the future? In short: is NATO brain dead or alive and kicking?

Watch NATO Night 2020 with contributions by Han ten Broeke for a full evening of online interactive discussions!

Han ten Broeke was van 2006-2018 Tweede Kamerlid voor de VVD.  Hij was woordvoerder Buitenlandse Zaken en werd in 2012 voorzitter van de vaste commissie voor Defensie. Nu werkt hij als Director Political  Affairs bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies.  

Het overbrengen van de Russische oppositieleider Navalny naar Duitsland leidt een nieuwe fase in tussen de Europees-Russische betrekkingen en Angela Merkel gaf daarvoor zelf het startschot. Tegelijk is dit haar finale als de enige politiek leider die Europa het afgelopen decennium heeft gekend. In het laatste jaar van haar regering wijst ze de EU de weg naar een meer geopolitiek en geo-economisch optreden. Dat is bijzonder, want de Duitse economie heeft het meest te verliezen bij een zelfbewustere Rusland-politiek. Mijn verwachting is dat zij daarmee een nieuwe wending geeft aan de Ostpolitik, die sinds begin jaren ’70 door haar voorganger Willy Brandt is ingezet en die decennialang de Duitse houding naar Rusland heeft bepaald.   

In de Duitse politiek kent men het onderscheid tussen pro-Russisch en pro-Moskou. Partijen als Die Linke, grote delen van de SPD en tegenwoordig zeker ook AfD, delen een unverfroren  sentiment dat vaak pro-Russisch en anti-Amerikaans is en tegenwoordig zelfs soms uitmondt in het goedpraten van de illegale acties van het regime in Moskou. Onder het motto  Wandel  durch  Handel claimde en kreeg West-Duitsland de mogelijkheid om Russisch gas te importeren via door haar betaalde pijpleidingen. Sinds 1973 stroomde dat gas onder het IJzeren Gordijn naar de Duitse staal- en autofabrieken, die tegenwoordig de auto’s uitspugen die in groten getale in Rusland en China worden verkocht. Ook tijdens een korte onderbreking begin jaren ’80 vanwege de Russische invasie in Afghanistan bleven de Duitsers  Kooperation statt Konfrontation bepleiten.   

De geschiedenis kan raar lopen. Nu zet Rusland een prijs op het hoofd van Amerikaanse soldaten die op uitnodiging van de huidige Afghaanse regering in dat land hebben geïntervenieerd na 9/11. Maar het bounty-schandaal, waarbij Amerikaanse soldaten in Afghanistan het doelwit zijn voor Taliban die prijsschieten tegen Russische roebels, is slechts een van de vele buitenlandse misdragingen van het regime in Moskou. De verdenking van oorlogsmisdaden in Syrië, waarbij Russische piloten al dan niet bewust ondergrondse ziekenhuizen hebben geraakt, de groene mannetjes in ongesigneerd uniform die de Krim annexeerden en de brutale moorden op Russische verraders in het buitenland (Litvinenko (2006) en Skripal (2018)) door vergiftiging of het doodschieten van politieke tegenstanders in Rusland zelf (Anna Politkovskaya (2006) en Boris Nemtsov (2015)), lijken in Berlijn tot een nieuwe afweging te leiden.  

Op 24 augustus maakte Merkel in een persconferentie bekend dat Alexey Navalny was vergiftigd door een verboden chemisch wapen: Novichok. Dit is een gifstof die in Russische laboratoria is ontwikkeld en eerder in 2018 werd gebruikt tegen de voormalige medewerker van de Russische militaire inlichtingendienst GROe Sergej Skripal en zijn dochter Joelia, die bij hem op bezoek was in zijn verblijfplaats in het Engelse Salisbury. De Russische leider Poetin heeft nooit een geheim gemaakt van het feit dat verraders voor de Russische staat een legitiem doelwit zijn. In 2010, het jaar dat dubbelspion Skripal asiel kreeg van de Britse regering, liet Poetin weten dat ‘traitors will kick the bucket… those thirty pieces of  silver they  were given, they will choke on them’. De Skripal-case (die overigens een onschuldige Britse vrouw het leven kostte) leidde tot het uitwijzen van bijna 160 Russische diplomaten in een gezamenlijke actie van Europese landen, met de VS en Canada.   

Maar met  Navalny lijken nu ook politieke opponenten hun leven niet langer zeker, daarmee wordt een nieuwe Rubicon overgestoken. Merkel eiste op een toon die niet eerder zo helder was dat Rusland subiet en in alle openheid een onderzoek moest starten en de daders van de vergiftiging voor het gerecht moest brengen. Ze informeerde tegelijk de Europese en NAVO-partners en dwong een verklaring af van de ministers van Buitenlandse Zaken van de G7-landen (waar Rusland al een tijdje niet meer welkom is). Dat alles zou nog als woordengekletter geduid kunnen worden, maar in Duitsland is tegelijk een discussie begonnen die sinds de jaren ’70 niet mogelijk was: dat zelfs de nieuwe gaspijpleiding, Northstream II, weleens kan worden afgeblazen. Zelfs als het project alleen maar bevroren wordt, heeft de discussie die in de Duitse politiek is gestart enorme doorwerking op het vermogen van de EU Rusland te confronteren met de grenzen van haar wangedrag.  

Deze column verscheen oorspronkelijk in Militaire Courant, editie september 2020. 

On 1st October 2020, the Inaugural Session of the Indian Dutch Cyber Security School took place through Zoom Webinars.

More than 350 individuals from India and The Netherlands attended the session on Thursday’s afternoon. The moderator of the session was Mr. Michel Rademaker, Deputy Director at The Hague Centre for Strategic Studies.

The floor was firstly given to H.E. Mr. Venu Rajamony, Indian Ambassador to the Netherlands, who highlighted the acceleration of the digitalization of economies in every aspect of life and the importance of cybersecurity to protect digital activities. He closed his speech by reminding the potential of students and young professionals to meaningfully contribute to cybersecurity and business.

H.E. Mr. Marten van den Berg, The Netherlands Ambassador to India, in turn stressed the reliance of our economies on digital technologies in our society that enhances to productivity growth. He moved to clarify that in order to reap the benefits of cyberspace, we must first strive to make it safe from a technological, legal, ethical and policy point of view, as the rise of cyberattacks during the COVID-19 pandemic showed in 2020.

After the Ambassadors’ speeches, a short icebreaking activity was introduced by Ms. Kalliopi Terzidou, research assistant at The Hague Centre for Strategic Studies, using Mentimeter. The findings showed that most of the participants come from India and are studying or working in technology. In addition, the majority of attendants is male in their Bachelor’s studies, followed by Master’s students, PhD candidates and young professionals. Finally, participants are mostly looking forward to enhance their knowledge during the Indian Dutch Cyber Security School.

Papa CJ, a well-known stand-up comedian, took up the floor and entertained the attendants with his jokes on the modern way of life and our dependence on digital technologies when it comes to social media, instant texting and day-to-day business.

Following Papa CJ, Ms. Meena Nagaraj C.N, IAS Managing Director-KITS (Startup Karnataka), highlighted the bilateral ties between India and The Netherlands in the technological sector and noted the State of Karnataka as one of the largest IT hubs in India and the highest start-up ecosystem in India, with the notable example of the Centre of Excellence in Cybersecurity of Karnataka. She, also, referred to the Memorandum of Understanding signed between the Department of Electronics and IT of the State of Karnataka and the City of The Hague in 2016 and renewed in 2019.

Lastly, Mr. Karim Adarghal, Member of the Management Team at Economic Affairs at City of The Hague, The Netherlands, stated the severity of threats in cyberspace, especially during the coronavirus pandemic, and the need of professionals to contribute to their prevention and restriction. He marked The Hague as the city of peace and justice and pointed to the importance of extending these principles to the digital environment.

In the end of the session, Ms. Kalliopi Terzidou explained the practicalities of the Indian Dutch Cyber Security School, including information on courses, challenges and more. Mr. Michel Rademaker renewed the session for Monday the 5th of October when lectures will commence.

Whether you're quarantining in your small apartment or in a big White House, you can still stay up-to-date on all that matters with the Weekly HCSS Digest! So what's cooking in the world? Read on: 

"If the multilateral system collapses, it would have catastrophic consequences for the economy and security of an open country like the Netherlands." – Rob de Wijk

The international multilateral system, which brings the Netherlands a lot of benefits, is eroding – or even worse, on the edge of collapsing. How can we contribute to the revitalization of the international system? Read the new report by Rob de Wijk, Jack Thompson and Esther Chavannes: Full report here | Dutch summary here

Rob de Wijk will be the guest of this Sunday’s episode of podcast De Strateeg, where he will talk about the new report and the importance of the multilateral system for a middle power such as the Netherlands. Catch him on BNR, the BNR app, Spotify and/or Apple Podcasts.

Independent army magazine Armex has published a paper written by Frank Bekkers, Bianca Torossian and TNO’s Rick Meessen, where they discuss developments and trends in the field of hybrid threats – download the PDF here.

Last week HCSS published the  comprehensive “From Blurred Lines to Red Lines: Countermeasures and Norms in Hybrid Conflict”, written by Louk Faesen, Tim Sweijs, Alexander Klimburg, Conor MacNamara and Michael Mazarr.

This week, we started publishing the individual Case Studies from the report:

• What norms and countermeasures helped push back against Russian cyberoperations targeting electoral infrastructure? Find out in the 1st Case Study, available now.
• Russian disinformation is a serious challenge to Western democracies… but our new report highlights how active norm cultivation can counter this – read the 2nd Case Study here.
• In 2014, ISIS propaganda was a serious concern to the West. Read about the U.S. countermeasures in the information environment and the normative benchmark they set for truthfulness in the 3rd Case Study.

Trump's strategy - to turn citizens against each other and then set himself up as the savior of the nation - is a tried and tested tactic of dictators, argues Rob de Wijk in his column in Trouw.

Unfortunately, De Strateeg wasn’t nominated for the Dutch Podcast Awards, but the favorite podcast of populists, Brexiteers and conspiracy theorists, Boekestijn and De Wijk, made it to the finals! Your vote matters! Vote Now!

With the race for the White House truly starting, HCSS data scientist – and expert on US Politics – Paul Verhagen will be dominating your retinas and eardrums in the weeks to come:

• Much was at stake this week for the first debate between Trump and Biden – Paul, still enthusiastic before he had seen the actual debate, commented on NPO Radio 1.
• How is it possible that one of the richest men in the US pays so little taxes? Listen to Paul talk on BNR Nieuwsradio about Trump, tax evasion and the possible consequences for the elections.

"Give the British a no-deal exit", Rob de Wijk wrote in his column in Trouw last week. After Brexit, England will still remain an island that has to import almost everything – albeit at a much higher cost.

"While European power wanes, the divisions remain. Safeguarding Europe's position starts with recognising that unpleasant reality," writes Subject Matter Expert Jonathan Holslag in EU Observer in a plea for a more "geopolitical Europe".

Is it a bird? Is it a plane? Yes, it was an airplane, that broke through the sound barrier above Paris yesterday. But there are strict rules for doing this, and defense and air force specialist Peter Wijninga explained the how and why on EenVandaag.

De enige geruststelling die ik door het debat tussen Trump en Biden kreeg was het feit dat beide heren ondanks hun leeftijd kwiek oogden en bij de pinken waren. Trump was energiek en scherp. Het beeld van Biden als een seniele Sleepy Joe die geen twee zinnen achter elkaar kan uitspreken bleek nergens op te slaan.

Voor de rest vond ik het debat alarmerend. Dat kwam vooral door Trumps weigering afstand te nemen van extreem-rechtse white suprematists. ‘Stand back and stand by’ (Stop nu en hou je gereed), zei hij over de Proud Boys, die niet terugschrikken voor geweld. Volgens hem lag alles aan links en hij riep op iets aan ‘Antifa’ te doen. Dat is een ongeorganiseerde extreemlinkse beweging die ook niet terugschrikt voor geweld.

Trumps woorden klonken als een oproep tot geweld. Zo zagen de Proud Boys dat overigens ook. ‘Stand by’ werd uitgelegd als de opdracht om tegen Antifa ten strijde te mogen trekken. De ‘nieuwe rekruten’ zouden al binnenstromen.

Wat Trump doet is een beproefde tactiek van dictators

Dat Trump extreem-rechts nooit heeft willen veroordelen en geen afstand van geweld wil nemen, is niets nieuws. Dat werd al duidelijk tijdens de vorige verkiezingscampagne en bereikte het zoveelste dieptepunt na de dood van George Floyd. Eerder dit jaar weigerde Trump zich uit te spreken over politiegeweld, maar zette degenen die ertegen protesteerden als oproerkraaiers weg.

Het past in het beeld van een president die bewust en consistent de polarisatie in zijn land aanwakkert. Dit lijkt onderdeel van een vooraf uitgestippelde strategie: je zet burgers tegen elkaar op en werpt je vervolgens op als de redder van de natie door de onlusten neer te sabelen. Het is een beproefde tactiek van dictators.

Of Trump geweld als campagnemiddel bewust gebruikt weet ik niet, maar het lijkt er verdacht veel op. Zeker als je zijn opmerkingen in een bredere context plaatst. Trump heeft meerdere malen geweigerd de verkiezingsuitslag te aanvaarden. Dat is logisch omdat hij consequent, maar ongefundeerd hamert op zijn claim dat de verkiezingen bij voorbaat gemanipuleerd zijn. Daarom is de kans groot dat zijn aanhang, mogelijk aangespoord door Trump zelf, na een onduidelijke verkiezingsuitslag de straat opgaat.

Een onduidelijke verkiezingsuitslag is rampzalig

In mijn wildste fantasieën ontstaat er dan een halve burgeroorlog, roept Trump de staat van beleg af en weigert hij het Witte Huis te verlaten. In een opgewektere bui denk ik dat Trump de uitslag dan ‘slechts’ voor de rechter uitvecht. In ieder geval is een onduidelijke uitslag rampzalig. De kans daarop is groot.

Want in het Amerikaanse kiessysteem hoeft degene met de meeste stemmen niet te winnen. In 2016 had Hillary Clinton 2.8 miljoen meer stemmen, maar won Trump. Als Biden met 4.5 miljoen stemmen wint, heeft hij nog steeds slechts een kans van 3:4 om daadwerkelijk ingezworen te worden. Alleen met 6 miljoen stemmen meer zit hij safe.

Trump heeft gelijk dat deze verkiezingen de belangrijkste in de geschiedenis worden. Nancy Pelosi, de voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, beet Trump onlangs toe dat hij niet de leider van Noord-Korea, Rusland of Saudi-Arabië is, maar de president van een democratie. Over ruim een maand weten we of Pelosi gelijk heeft.

Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug. 

"If the multilateral system collapses, this would have catastrophic consequences for the economy and security of the Netherlands.” – Rob de Wijk 

The international multilateral system brings the Netherlands a lot of benefits. For example, against a contribution of €5.4 million to the WTO in 2019, the Netherlands recorded a 2.9% increase in exports worth almost €13 billion. Moreover, the internal European market increases the per capita income by a further €1,000 per year: the annual benefits for the Netherlands are between €3,000 and €5,000 per capita per year, while the net remittance is about €150.    

The vital interests of the Netherlands can only be protected through multilateral cooperation. The global balance of power, however, is changing rapidly, and the multilateral system is under pressure. Erosion or even collapse of the multilateral system could potentially have disastrous consequences for the Netherlands: it would expose the country to geopolitical forces over which we have no control and relegate it to a toy of the major powers. 

Download the full report here.

In this new study, "Adjusting the Multilateral System to Safeguard Dutch Interests", Rob de Wijk, Jack Thompson and Esther Chavannes illustrate:   

1. the importance of a well-functioning multilateral system for a middle power like the Netherlands;  

2. the advantages of multilateralism for the Netherlands;  

3. the consequences of the impending demise of the system;  

4. how the Netherlands can contribute to revitalizing the international system;  

5. and which system reforms are needed in order to achieve this.  

In order to breathe new life into the international system, the Netherlands needs to start thinking in terms of power politics and forge alliances with like-minded and often larger countries, both in and outside of the European Union. This also means that Western countries will have to make concessions when shaping the new multilateral system.  

Therefore, the Netherlands must provide a new narrative which gives insight into the importance and benefits of multilateralism in times of major global power shifts and additionally give direction to the modernization of the multilateral system.  

“To promote reform of the multilateral system, the Netherlands will need to forge coalitions with like-minded countries, using both coalition-building and hard-nosed power politics.” – Jack Thompson  

In a series of Annexes, the study explores in detail the challenges facing multilateral organizations that are especially important to the Netherlands: the World Trade Organization (WTO), the UN Security Council (UNSC), and the UN’s human rights bodies. 

You can download the complete report in English here, or find a Dutch summary here.  

Hybride dreigingen zijn één van de belangrijkste veiligheidsuitdagingen waarmee westerse democratieën momenteel worstelen. Hybride dreigingen zijn geregeld in het nieuws, meestal verpakt in specifieke ‘hybride’ fenomenen zoals desinformatie, buitenlandse inmenging bij verkiezingen en cyberaanvallen. Regeringen waarschuwen ons ervoor, instellingen als de NAVO en de EU schrijven beleidsstukken en organiseren symposia en workshops om de impact van hybride dreigingen en de maatregelen daartegen te bespreken. Desalniettemin blijft het bestrijden van hybride dreigingen een veeleisende taak, te meer omdat ze evolueren als gevolg van technologische vooruitgang en nieuwe vormen van hybride campagnes die onze tegenstanders bedenken. Dit artikel, geschreven door Rick Meessen en HCSS Experts Frank Bekkers en Bianca Torossian, gaat in op de meest relevante trends en ontwikkelingen die hybride dreigingen vormgeven, nu en in de komende jaren.

Lees het artikel en de overige artikelen in het onafhankelijke defensiemagazine hier. 

Dit artikel verscheen oorspronkelijk in 'Armex', een onafhankelijk defensiemagazine uitgegeven door de Koninklijke Nederlandse Vereniging 'Ons Leger'. 

"Als het multilateraal systeem instort, zou dit voor een open land als Nederland catastrofale gevolgen voor de economie en de veiligheid hebben." – Rob de Wijk

Het multilaterale systeem, waar Nederland onderdeel van is, levert ons ontzettend veel op. Zo boekte Nederland tegenover een bijdrage van €5,4 miljoen aan de WTO in 2019 een exportstijging van 2,9% procent ter waarde van bijna €13 miljard. En de interne Europese markt verhoogt het inkomen per hoofd van de bevolking met nog eens €1.000 per jaar: de jaarlijkse baten voor Nederland liggen tussen de €3.000 en €5.000 per hoofd van de bevolking per jaar, terwijl de netto afdracht ongeveer €150 bedraagt.

De vitale belangen van Nederland kunnen uitsluitend beschermd worden door multilaterale samenwerking, maar dit systeem staat onder druk. Door wereldwijde machtsverschuivingen verandert het huidige multilaterale systeem, met mogelijk desastreuze gevolgen voor Nederland. Erosie of zelfs instorting van het multilateraal systeem zou vergaande gevolgen hebben: het zou ons land blootstellen aan geopolitieke krachten waarover we geen controle hebben en ons degraderen tot speelbal van de grootmachten.

In een nieuwe studie van HCSS geven Rob de Wijk en zijn medeauteurs aan welke hervormingen noodzakelijk zijn om het multilaterale systeem overeind te houden en nieuw leven in te blazen. Dit vereist op de eerste plaats dat Nederland machtspolitiek gaat denken, en coalities moet smeden met gelijkgestemde, vaak grotere landen binnen en buiten de EU.

Het is onontkoombaar dat Westerse landen bij de vormgeving van een nieuw multilateraal systeem water bij de wijn moeten doen. Daarom moet Nederland met een nieuw narratief komen waarmee het belang en de opbrengsten van het multilateralisme in tijden van grote mondiale veranderingen inzichtelijk wordt gemaakt en richting wordt gegeven aan de modernisering van het stelsel.

Het volledige Engelstalige rapport zal worden gepubliceerd op donderdag 1 oktober 2020.

Lees hier de Nederlandse samenvatting van het rapport, geschreven door Rob de Wijk.

Het is geen tijd voor slappe knieën. De Britse premier Johnson mag van het Lagerhuis de scheidingsakte met de Europese Unie eenzijdig in een ‘very specific and limited way’ aanpassen. Onzin. Je schendt het internationale recht wel of niet. Je kunt ook niet een ‘beetje zwanger’ zijn. Voortekenen dat Johnson de scheidingsakte wilde veranderen, waren er al lang. Dat bleek toen zijn hoogste juridische adviseur, Geoffrey Cox, en zijn minister voor Noord-Ierse zaken, Julian Smith, door meegaande figuren werden vervangen.

Alles draait om Noord-Ierland dat volgens de scheidingsakte een status aparte moet krijgen. Na de brexit blijven sommige EU-regels op Noord-Ierland van toepassing en de grenzen blijven open.

Door Johnsons jongste stap zijn de Britten voor de rest van de wereld in één klap een onbetrouwbare ­partner geworden. Frankrijk en Duitsland hebben al ­opgeroepen de poot stijf te houden. Brussel dreigde met juridische stappen.

Een interessante vraag is wie, als Johnson het verdrag daadwerkelijk wijzigt, de grens tussen Ierland en de Britse enclave Noord-Ierland gaat controleren. Ik denk niemand. Want door grenscontroles neemt de kans op een burgeroorlog weer toe. Als de Britten de grens gaan controleren, komen de pro-Ierse katholieken in opstand. Daarom zal Ierland zeker niet gaan ­controleren. Wie gaat ­controleren, kan dus ­verantwoordelijk worden voor een burgeroorlog.

Het ziet ernaar uit dat Johnson aanstuurt op een scheiding zonder akkoord. Het gaat allang niet meer om rationele overwegingen waarbij de economische schade voor de EU en het VK zo gering mogelijk wordt gehouden. Het gaat, vermoedelijk aangejaagd door Johnsons adviseur Dominic Cummings, om een vorm van zelfdestructie. Die wordt gerechtvaardigd door een vage ideologie van een ‘onafhankelijk’ Verenigd Koninkrijk dat zich niets van het internationale recht en internationale afspraken hoeft aan te trekken en daarom beter af is.

Deze fictie is onderdeel van een blame game waarbij de Britten Brussel de schuld kunnen geven van de ­malaise die door een no-dealbrexit zal ontstaan.

De Britten hebben lange tijd gedacht dat ze als een gelijkwaardige partner zouden worden behandeld. Maar EU-onderhandelaar Barnier heeft al gezegd dat ze dat niet zijn. Hij vertegenwoordigt 450 miljoen Europeanen. Johnson 60 miljoen Britten. Dus krijgen de Britten een mager akkoord. Logisch, want met een nieuw ­handelsakkoord ben je per definitie slechter af dan met het oude lidmaatschap. Politiek gezien wordt dan een no-dealbrexit interessant, ook al levert die veel meer schade op. Downing Street kan dan Brussel de schuld geven en de bevolking mobiliseren de schouders eronder te zetten.

Laten we hiermee ophouden. Gun de Britten hun ­eigen regels voor voedselveiligheid, staatssteun en ­dierenwelzijn. Daarmee maken ze zelf het exporteren naar de EU moeilijk. Want de EU bepaalt zelf de toegang tot de interne markt, niet het VK. Dan komen ze er ook achter dat Amerika en China te ver weg liggen om een flink deel van die exporten te compenseren.

Gun de Britten een exit zonder deal. Ook na de brexit blijft Engeland een eiland dat vrijwel alles moet importeren. En dan tegen veel hogere kosten.

Een rechte rug levert ons minder schade en ergernis op dan Britten die de weg kwijt zijn.

Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.

Sometimes all the geopolitical and international security news in the world is trumped by something infinitely better and more important:

This Wednesday, HCSS strategic analyst Hugo van Manen became the proud father of a beautiful daughter. Congratulations Hugo and welcome Anna van Manen!  (we’re expecting you for the Fall 2040 internship at HCSS by the way)

Meanwhile, Strategic analyst Louk Faesen gave birth this week to the new comprehensive HCSS report “From Blurred Lines to Red Lines: Countermeasures and Norms in Hybrid Conflict”, written together with Tim Sweijs, Alexander Klimburg, Conor MacNamara and Michael Mazarr. Can we use norms to turn the blurred lines of hybrid conflict into red lines? This new report explores this question through several Russian and Chinese case studies.

While a confident China is flexing its muscles, the relationship between Europe and the US is deteriorating. Should Europe do everything it can to restore those ties, or should it set its own course? Listen to the new episode of De Strateeg, our podcast with BNR, featuring HCSS Senior strategic analyst Paul van Hooft on the future of the transatlantic relationship.

The coronavirus is reinforcing current geopolitical trends. What does this mean for Europe? Is NATO doomed? Instituut Clingendael and HCSS have the pleasure to invite you to a webinar on October 8th with Rob de Wijk and Dick Zandee, in which we discuss these major questions and the implications for the Netherlands. Click here to register for the webinar, which is also streamed live on YouTube.

What will the war of the future look like? The Royal Netherlands Society for Military Art and Science (KVBK) and HCSS proudly invite you to a webinar by Dr. Frank G. Hoffman, strategic analyst and retired lieutenant colonel of the US Marine Corps on October 29th. 

On BNR Nieuwsradio, Strategic analyst Patrick “Mr. Nuance” Bolder commented on the news that the F-35 could not fly during thunder.

With their ideas about authoritarian leadership and the restriction of the rule of law, Wilders and Baudet sometimes resemble Trojan horses directly controlled by the Kremlin, wrote Rob de Wijk in his weekly column for Trouw.

It should have been a celebration, the 75th Anniversary of the UN. But in a year dominated by corona and other geopolitical tensions, that festive mood seems far away. Han ten Broeke commented in De Volkskrant.

The intended TikTok deal between Oracle, Walmart and ByteChance gets the green light as President Trump gives it his blessing. "It is an attempt to kick all Chinese out," commented Data scientist Paul Verhagen on BNR Nieuwsradio.

US ambassador Pete Hoekstra received harsh criticism this week for hosting a fundraiser with Baudet. But did he cross a line? “The question of whether it is allowed or not is not that interesting," Rob de Wijk says in Dutch newspaper NRC. “Diplomacy is a matter of trust. And as a minister you start to think: I have to pay attention to my words because he isn’t neutral. I think Hoekstra will certainly feel the repercussions of this.”

With the death of Chief Justice Ruth Bader Ginsburg, the American rule of law is in a coma. This puts the leading global democracy in danger, argues HCSS Data scientist – and expert on US politics – Paul Verhagen in an op-ed in newspaper Het Parool.

The Chinese leadership has long known that the old ‘China Model’ had become ‘unstable, unbalanced, uncoordinated and ultimately unsustainable’, writes HCSS Subject Matter Expert Friso Stevens. China's hard crackdown in Hong Kong is an extension of its domestic policy

Yesterday was Paul Sinning’s birthday, but instead of celebrating it at HCSS together with dedicated colleagues, the poor man had to spent it somewhere in Italy sipping prosecco in a trattoria. We hope he managed to still have a good time… Happy birthday Paul!

Op 8 oktober organiseert Instituut Clingendael een webinar in samenwerking met The Hague Centre of Strategic Studies over de geopolitieke gevolgen van de coronacrisis, met o.a. Rob de Wijk en Dick Zandee. Het wordt live gestreamd op YouTube. Meld je aan voor de email alert. 

Het coronavirus zal de huidige geopolitieke trends – zoals toenemende spanningen in de Sino-Amerikaanse relaties en groeiende druk op Europa om meer verantwoordelijkheid te nemen voor de eigen veiligheid – versterken. Dit was de belangrijkste conclusie van een viertal notities over de geopolitieke gevolgen van het Covid-19 virus van Instituut Clingendael en The Hague Centre for Strategic Studies.

Wat betekent dit voor Europa? Is de NAVO ten dode opgeschreven of is er nog Atlantisch leven mogelijk? Wat als de VS de koers doorzet zich terug te trekken uit internationale verdragen en organisaties? Wat betekent dit voor conflictpreventie en voor mensenrechten wereldwijd?

Je bent van harte uitgenodigd deel te nemen aan het webinar waarin de auteurs van de notities ingaan op deze grote vragen en de implicaties voor Nederland. Tijdens het webinar kun je vragen stellen. Ook kun je bij inschrijving al een vraag indienen.

Sprekers

• Rob de Wijk, Oprichter, The Hague Centre for Strategic Studies
• Dick Zandee, Hoofd Security Unit, Instituut Clingendael 

Respondenten

• Hester Somsen, Directeur Veiligheidsbeleid, Ministerie van Buitenlandse Zaken 
• Laurien Sillevis, Plaatsvervangend Directeur Internationale Aangelegenheden en Operaties, Ministerie van Defensie

Bob Deen, Senior Research Fellow Clingendael, zal het webinar modereren.

Lees de notities

• Covid-19: De geopolitieke gevolgen voor de EU
• De geopolitieke gevolgen van de coronacrisis
• Covid-19 en het multilaterale veiligheidsbestel
• De Impact van Covid-19 op Europese Veiligheid

Volg de livestream

De webinar wordt live gestreamd op YouTube. Meld je aan voor de email alert en ontvang een reminder 15 minuten voor aanvang. 

The HCSS internship is a dynamic and varied opportunity in research, analysis, data, communication, design, networking, copy writing, and policy development. We are an independent think tank specialized in global trends, security, and geo-economics. Interns contribute to high-impact products for clients including governments, international organizations, research organizations, the private sector, and NGOs.

The deadline for the application is Wednesday the 14th of October 2020 (23:59) for a November 2020 start date.

The HCSS internship offers an excellent springboard for future careers in a wide range of fields, interns are involved as full-fledged team members in research-projects. Activities can range from conducting background research, data collection and analysis, co-writing reports and papers, to being involved in the organization of workshops and conferences. This way, interns gain valuable work experience in a professional environment, which helps them in their future development and careers in both the public and private sector. Also, the HCSS internship offers the opportunity to build and expand your professional network.

Please apply only if you are available for (one of) the above mentioned start dates.  HCSS recruits interns all year round; later start dates will be announced in due time.

Requirements

Candidates should have a first rate academic background, strong transferable skills, and a keen interest in the topics covered by HCSS research.

Further requirements include:

• A strong basis of analytical, writing and synthesizing skills
• Ability to think creatively and out-of-the-box
• Very good communication skills in English, both orally and in writing.
• Knowledge of advanced internet search strategies
• Ability to work independently in a fast-paced environment
• Flexibility and ability to multi-task
• Positive professional attitude
• Strong work ethic and willingness to learn
• Some quantitative research skills

The following attributes are considered a strong asset:

• Prior work or internship experience
• proficiency in Dutch or other languages
• Being a native English speaker
• Strong quantitative research skills. If you have a background in data science (specifically R or Python) you may also be interested in our Data Internship.

Eligibility:

• Candidates must be enrolled as a student at a university during the whole internship period.
• An internship period of six months is highly preferred, although shorter periods can be discussed (absolute minimum is 4 months). Please indicate your availability in your cover letter. Interns should be able to commit to working 40 hours a week.
• If successful in obtaining a position, candidates are asked to provide a certificate of good conduct (‘Verklaring Omtrent het Gedrag’), available from the Dutch Ministry of Jutice. Candidates residing outside of the Netherlands should provide a certificate from their country of residence.

Frequently asked questions:

• Can I apply if I am no longer a student (recently graduated)? HCSS internships are for enrolled students. Without a proof of enrollment, valid for the entire duration of the internship, you are not eligible. Your application will not be considered.
• Is it possible to do a part-time internship? Currently HCSS does not offer part-time internships within the General Internship Program.

Application Procedure; to apply, send the following items to info@hcss.nl, using 'General Internship 11/2020' as the subject line.

• A curriculum vitae, including a list of references
• A cover letter
• Proof of university enrollment, valid for the entire duration of the internship
• Copy of official transcript of academic grades
• A one-page writing sample (excluding bibliography if relevant) answering one of the following questions:

1. Consider a trend which could affect the security of the Netherlands in the next decade. What is being done to address the issue? What more could be done?
2. Consider a way in which the Netherlands could exercise more effective foreign policy without increasing military expenditure. What are the advantages and limitations of this approach?
3. Consider a policy which could help the eurozone improve its competitiveness. What are the advantages and limitations of this policy?
4. Consider a tool or methodology which could add value to HCSS products. What are its advantages and limitations?
5. Design an infographic which communicates the main message of an HCSS report in very few words.

The whole application should be written in English including the writing sample.

Please apply only if you are available for the above mentioned start date. HCSS recruits interns all year around; later start dates will be announced in due time.

Practical Information

• The HCSS internship is paid.
• HCSS only considers candidates that submit a complete application and fulfill all eligibility requirements. Successful applicants will be invited for an interview.

Conflicts between states have taken on new forms and hybrid operations play an increasingly important role in this volatile environment. Belligerent powers introduce a new model of conflict fought by proxy, across domains, and below the conventional war threshold to advance their foreign policy goals while limiting decisive responsiveness of their victim.   

Given these hybrid threats, how should Western states respond? Are there any tools available Western states have that can draw red lines into blurred lines of hybrid conflict? 

This paper series argues that the West does have one powerful tool that can help shape hybrid threat actors. That tool is international norms. Norms set international expectations of acceptable state behavior – yardsticks which the international community can leverage when calling out unscrupulous states.  

But norms do not develop out of nothing. This report applies the norm lifecycle theory, which analyzes norm development from emergence to cascade and internalization, to five case studies to to better understand the real-life strategies, tools of influence, dilemmas, and trade-offs that empower state-led norm processes. The report not only considers how norms develop, but also what role they play within the counter-hybrid posture of a state, and how they, in conjunction with countermeasures, shape adversarial hybrid behavior. 

As many norm entrepreneurs often seem to underestimate, the pursuit of countermeasures may lead to unintended second-order normative effects that undermine their long-term strategic interests. For instance, overt cyber pre-deployment in adversary systems can introduce a norm of mutually assured debilitated, while overt offensive cyberspace operations in response to disinformation can weaponize information in the same ways as Russia. This scenario is explored in-depth in the second case study of this report dealing with Russian disinformation campaigns. 

This report also explores four other case studies on Russian, Chinese, and ISIS hybrid conflict actions. The case studies are published individually as a paper series and compiled in a full report with complete overview of the theoretical underpinnings of norm development and the key insights that emerge from the analysis, as well as the concluding remarks and policy recommendations. The policy recommendations explore ways for the Netherlands and its partners to help promote and enforce norms of restraint beyond classic like-minded groups of states while being cognizant of unintended consequences.  

Please find an overview of the separate case studies below: 

• Case Study 1: Protecting Electoral Infrastructure from Russian cyber operations
  Download Case Study | Download Factsheet
   
• Case Study 2: Responding to Russian Disinformation in Peacetime
  Download Case Study | Download Factsheet
   
• Case Study 3: Countering ISIS Propaganda in Conflict Theatres
  Download Case Study | Download Factsheet
   
• Case Study 4: Responding to Chinese Economic Espionage
  Download Case Study | Download Factsheet
   
• Case Study 5: Upholding Freedom of Navigation in the South China Sea
  Download Case Study | Download Factsheet