Dit roept de vraag op of die politici de komende uitdagingen überhaupt aankunnen. Allereerst denk ik dan aan de opkomst van landen als China die gepaard gaat met fundamentele mondiale economische herschikking en burenruzies over grondstoffen en handelsbelangen.
Machtsverschuivingen zijn verschuivingen in economische macht. Alleen als de verliezers, westerse landen dus, zich aanpassen, kunnen ze hun welvaart en veiligheid behouden. Die aanpassing is de cruciale uitdaging waarvoor ook ons komende kabinet staat.
Mooi is dat Nederland gestegen is naar een vijfde plaats op de ranglijst van het World Economic Forum van meest concurrerende economieën. Dit zegt echter niets over de toekomst. De kracht van een land zit niet alleen in productiviteit en creativiteit, maar vooral in innovatie. Helaas loopt Nederland zwaar achter met investeren in innovatie, dus in de kenniseconomie. Maar ook lijkt te worden ontkend dat Nederland onderdeel is van een complexer wordende wereld waarin alles met alles samenhangt. Wat dat betreft heeft de financiële crisis ons met de neus op de feiten gedrukt.
De oude politiek, vooral de PVV, wil de grenzen sluiten, maar vergeet dat de grootste grensoverschrijdende bedreiging zit in het internet, dat cruciaal voor onze welvaart is. Tegelijkertijd zijn kritische infrastructuur, zoals banken en elektriciteitsnetwerken, doelwitten die kwetsbaar zijn voor cyberaanvallen. Wat dat betreft ligt de aanval op DigiNotar, waardoor de overheidswebsites onveilig werden, nog vers in het geheugen. Of wil de oude politiek Nederland loskoppelen van het internet? Zelfs in Syrië lukte dat niet. Tot slot delen regeringen hun macht steeds meer met anderen, van Greenpeace tot de financiële markten.
Nieuwe politiek begint met de erkenning dat Nederland aan dit alles niks kan veranderen, maar zijn welvaart en veiligheid alleen kan beschermen door slim in te spelen op die complexe wereld met zijn opkomende economieën, internet en machtige niet-statelijke spelers.
Dat kan door terug te grijpen op een belangrijke traditie: onze inspanningen om met sterke internationale instituties, internationaal recht en slimme, constructieve voorstellen stabiliteit in een toenemend instabiele wereld te creëren. En ja, daar hoort ook een vorm van Europese politieke unie bij. Stabiliteit is voor onze economie even belangrijk als investeren in innovatie.
Tegelijkertijd erken ik dat de nieuw te vormen regering in een spagaat zit: deze nieuwe politiek staat haaks op een toenemend ontevreden, hedonistisch, gedesinformeerd en politiek en maatschappelijk afgehaakt electoraat dat zich steeds meer van de buitenwereld afkeert.
Het vereist moed om dat morrende electoraat te vertellen dat er grote opofferingen worden gevraagd om in een snel veranderende wereld de welvaart te behouden en dat ze daarom hun houding moeten veranderen. Dit vereist een visie die uitstijgt boven het niveau van die op de rollator in het zorgverzekeringspakket of een simpel ‘nee’ tegen steun aan Griekenland en verdergaande Europese integratie.
Trouw
Experts
Related Content
