De strijd om de Donbas woedt in volle hevigheid. Die slijtageslag weerhoudt Rusland voorlopig van andere militaire plannen in Oekraïne.
We moeten niet de illusie hebben dat de Russische president Poetin genoegen neemt met de verovering van de Donbas, waarschuwden de Amerikaanse inlichtingendiensten deze week. Hij zal ook zijn vizier willen richten op Oekraïnes laatste havenstad, Odessa, en een doorgang naar Transnistrië, de door Rusland beheerste ooststrook van Moldavië.
“Zolang Poetin het idee heeft dat hij meer uit de strijd kan halen blijft hij doorgaan”, denkt ook Tom Middendorp, oud-commandant der Strijdkrachten en Strategisch Adviseur bij het Haagse Centrum voor Strategische Studies HCSS. “Het liefst wil hij de hele Zwarte Zeekust beheersen, en een doorgang naar Moldavië creëren. De kunst is hem de grenzen van zijn mogelijkheden te laten voelen, zonder hem met de rug tegen de muur te zetten.”
Nu al stuit Poetin op die grenzen, denkt Middendorp. “De Russen boeken metertje voor metertje vooruitgang over een groot gebied in het zuiden, oosten en noorden van de Donbas. Maar elders, bijvoorbeeld bij Charkov, moeten ze weer terrein prijsgeven.”
Rusland kan maar een deel van zijn militaire potentieel gebruiken. “Ze kunnen hun luchtmacht maar beperkt inzetten, mede dankzij de luchtverdedigingssystemen die het Westen heeft geleverd. Grondtroepen, met name de tanks en infanterie-eenheden, worden niet of nauwelijks ingezet.”
Massale beschietingen
Directe confrontaties zijn de Russen in bijvoorbeeld Kiev en Marioepol slecht bekomen. Middendorp: “Ze proberen nu voortgang te boeken met alleen maar artilleriebeschietingen. Als je weet waar ergens een verdedigingslinie ligt, dan mik je daar van twintig, dertig kilometer afstand op met massale beschietingen.”
Die strijdmethode is enorm arbeidsintensief, kost enorme hoeveelheden munitie, en is ook heel voorspelbaar voor de Oekraïners, die zich erop kunnen instellen, aldus Middendorp. De tactiek duidt er ook op dat de Russen door hun voorraden ‘slimme’ bommen heen zijn geraakt. “Daarmee kun je beslissen: ik schakel dat communicatiecentrum uit, of die commandopost of trainingslocatie.”
Omdat die wapensoorten steeds schaarser, gebruiken de Russen ‘domme’ bommen, ten koste van enorme verwoestingen. Middendorp: “Ze pakken een vierkante kilometer, en gooien alles daarbinnen plat, zonder onderscheid tussen militaire en burgerdoelen. Zo proberen ze de weerstand te breken, en weer een stukje op te schuiven.”
Dat de Russen niet opschieten komt ook doordat het misschien nog wel lastiger om veroverd gebied te behouden dan om terrein te veroveren. Middendorp: “Zeker als de bevolking vijandig is, moet je je troepen dag en nacht inzetten om het gebied te beschermen. Dat vergt grote aantallen troepen.”
Tijd werkt tegen Poetin
De tijd werkt tegen Poetin, denkt Middendorp. Het Westen levert nu steeds meer, zwaardere en modernere wapens. Toch kunnen de Russen de strijd nog lang volhouden, vreest hij. “Maar de algemene inschatting is dat ze met de huidige middelen en troepenaantallen niet én het Donbasgebied in handen houden én doorstoten naar Odessa. Dat kan alleen als Poetin een algehele mobilisatie afkondigt.”
Door Oekraïne de oorlog te verklaren zou Poetin niet alleen meer troepen vrijmaken, maar ook industrieën kunnen opdragen over te schakelen op wapenproductie. “De vraag is of hij daarbij op voldoende steun kan rekenen van zijn eigen bevolking en van bijvoorbeeld China, dat Rusland tot nog toe rugdekking geeft. Poetin zou dan toegeven dat hij een soeverein land aanvalt. Peking heeft belang bij stabiliteit, en hecht veel waarde aan het beginsel van soevereiniteit om te voorkomen dat wij ons met Chinese interne aangelegenheden bemoeien. Ik ben benieuwd in hoeverre China tegengas geeft als Poetin verder zou willen opschalen.”
Bron: Trouw, 13-05-2022
Foto bron: Kremlin.ru