Wat is de stand van zaken in de oorlog in Oekraïne? Het Nederlands Dagblad stelde vier vragen aan defensie-expert Tim Sweijs van het Haagse Centrum voor Strategische Studies (HCSS). ‘Er zal minder voorzichtig gaan worden opgetreden. De Russen zullen de komende tijd een aantal veroveringen willen consolideren.’
Dinsdag zaten Rusland en Oekraïne opnieuw met elkaar aan tafel. Hebben die gesprekken eigenlijk nut?
‘Het is allereerst een goed teken dat de partijen naast het slagveld met elkaar spreken. Nu kan de basis gelegd worden voor een gesprek op het allerhoogste niveau in een later stadium. Ik denk dat de onderhandelingen pas effect gaan sorteren als er sprake is van een zogenaamde ‘hurting stalemate’, een situatie waarin Rusland niets meer te winnen heeft en alles te verliezen. Dat kan zo zijn als de druk op de Russische economie of op Poetin te hoog wordt of als de militaire verliezen te hoog oplopen. Een ander scenario voor succesvolle onderhandelingen is dat de Russen veroveringen boekt en consolideert. Die veroveringen kunnen ze dan gebruiken aan de onderhandelingstafel.’
Hoe staat het met de opmars van het Russische leger?
‘Ze hebben geen gigantisch succes geboekt de afgelopen tijd, maar wat vergeten wordt, is dat ze weldegelijk vorderingen maken. De landbrug naar de Krim is bijna geconsolideerd en in het zuiden en oosten zijn een aantal Russische bolwerken ontstaan. Maar mijn inschatting is wel dat er sprake is geweest van strategische overmoed bij Poetin. De inschatting was dat ze in hele korte tijd Oekraïne zouden innemen, richting Kyiv gaan en daar de politieke leiding omverwerpen.
Daarom is er in eerste instantie gebruik gemaakt van lichter geschut en eenheden. Toen dat mislukte, is er een volgend plan gemaakt: stapje voor stapje steden en strategisch belangrijk infrastructuur bestoken. Nu gaan ze het zwaardere en minder precieze geschut inzetten. Er zal minder voorzichtig gaan worden opgetreden, waardoor het aantal burgerslachtoffers gaat toenemen.’
China zei dinsdag geen partij te zijn in deze oorlog. Hoeveel is daar van waar?
‘Op het moment dat zij niet deelnemen aan de vijandigheden en geen wapens leveren, zijn zij geen deel van de oorlog. Het gerucht gaat dat de Russen voor wapenlevering hebben aangeklopt bij China, deze reactie zou daarop een antwoord kunnen zijn. De komende weken zal duidelijker worden welke positie China kiest. Ik denk dat ze een hele voorzichtige, laverende rol gaan spelen, waarin ze Rusland zeker niet willen laten vallen, maar tegelijk hun best doen het westen niet tegen zich in het harnas te jagen.’
Wat verwacht u de komende dagen voor ontwikkeling in de oorlog?
‘De Russen zullen de komende tijd een aantal veroveringen willen consolideren. Verder verwacht ik dat ze de Oekraïense militaire capaciteit verder willen uithollen. Als dat lukt kan het uitgebuit worden aan de onderhandelingstafel. Een scenario is dat de Russen de oorlog aan de onderhandelingstafel beslechten met een deal waarbij Oekraïne niet meer bestaat zoals voor de oorlog, maar het wel als soevereine staat blijft voortbestaan.’
