Poetin wist het Westen handig uit elkaar te spelen

Goed, de MH17 is dus volgens de Duitse inlichtingendienst niet door Rusland, maar door pro-Russische separatisten neergehaald. Dit verbaast niet echt. Als Poetin op de een of andere manier tot de tragedie te herleiden zou zijn, dan zou dat een regelrechte aanleiding tot oorlog met het Westen zijn. Toch hield het Westen Poetin geheel of gedeeltelijk verantwoordelijk.

Alleen het feit dat de separatisten pro-Russisch waren maakte hem verdacht. Precies daarom werd van hem verlangd dat hij na de ramp separatisten zou dwingen onderzoekers tot de rampplek toegang te verlenen, zonder dat de vraag werd gesteld hoe groot de invloed van Poetin werkelijk was.

Dat die Buk-raket uit Oekraïense arsenalen zou kunnen zijn gestolen en bediend werd door niet al te vaardige overlopers uit het Oekraïense leger kon er bij velen niet in. Poetin zat er achter en was verantwoordelijk, dus moesten er nieuwe sancties worden opgelegd. Punt uit.

Retoriek
Natuurlijk treft Poetin blaam, al is het alleen maar omdat hij in het zwaard van zijn eigen propaganda is gevallen. Als je op het Westen en de nieuwe regering in Kiev blijft beuken en de schuld van de MH17 in de schoenen van Oekraïne schuift, lijkt het alsof je iets te verbergen hebt.

Het waren dit soort retoriek en beschuldigingen die ook leidden tot overtuiging bij velen dat Poetin een interventie zou uitvoeren met zijn troepen die voor de Oekraïense grens waren samengetrokken.

Ik herinner me nog een debat met de Amerikaanse Navo-ambassadeur die ook op deze toer ging en zeker wist dat dit een kwestie van dagen zou zijn. Ook de Navo-opperbevelhebber zat in dit kamp. Toen ik de ambassadeur vroeg hoe Poetin met 40.000 soldaten het oosten van Oekraïne zou kunnen bezetten, was de wedervraag of ik niet ongerust zou zijn als zoveel troepen aan mijn grens zouden staan. Zoveel? De Rolling Stones treden vaak voor meer mensen op.

Dit soort beelden, beschuldigingen en propaganda hebben de relatie tussen Oost en West voor jaren verziekt en onttrekken het zicht op wat er echt aan de hand is.

Subversieve activiteiten
Al die troepen langs de grens waren intimidatie en een afleidingsmanoeuvre voor de feitelijke ‘interventie’ die op dat moment in Oekraïne en zelfs in Europa plaatsvond. In Oekraïne vonden in lijn met de Sovjettraditie subversieve activiteiten plaats door steun aan separatisten en geheime operaties. De Oekraïense regering werd gechanteerd met gasleveranties en was onderwerp van een propagandastrijd zonder weerga.

Het Westen had niet in de gaten hoe het zelf uit elkaar werd gespeeld. Poetin zocht steun bij dubieuze partijen als het Front National en gebruikte investeringen in de Europese gasindustrie en Gazprom zelf als politieke instrumenten. Door bijvoorbeeld landen in Zuid-Europa te paaien met een prachtige deal voor de gaspijpleiding Southstream, kocht hij niet zozeer steun, maar wel afzijdigheid van deze landen. En door de gasleveranties naar Europa te manipuleren kan hij regeringen onder druk zetten.

Het neerhalen van de MH17 heeft het zicht op Poetins strategie volledig vertroebeld. Het klinkt wrang, maar voor Poetin kwam dat prima uit.

Volledige column ook via trouw.nl te lezen.