Poetin trekt zijn troepen terug uit Kiev en heeft zijn zinnen op de Donbas gezet. Maar wat betekent dat? Eerder had een expert het in deze krant over “de eindfase van de oorlog”. Maar intussen waarschuwt Hans Kluge, de Vlaamse topman van WHO dat “de situatie niet snel zal verbeteren”. Zijn we nu vertrokken voor een eindeloze oorlog, of is het einde toch in zicht? Experts leggen vijf mogelijke scenario’s voor.
1. ‘De Russen boeken een snelle overwinning’: erg waarschijnlijk
“Dit is the end game”, houdt Mart de Kruif, oud-commandant van de Nederlandse landmacht voet bij stuk. “Zelenski heeft niets van mankracht meer achter de hand. Wapens kunnen ze wel nog krijgen van het Westen, maar ze hebben geen manschappen om ze te bedienen. En ook Poetin schraapt nu alles wat hij heeft samen, en stuurt iedereen naar de Donbas en Marioepol. Daarmee gooit hij zijn laatste troef op tafel.”
“Met die troef zullen de Russen Marioepol snel kunnen innemen, wat als havenstad een belangrijke landbrug is tussen de Krim, die al geannexeerd is, en de Donbas, waar de beslissing de komende weken zal vallen.” En ook daar ziet professor internationale politiek Sven Biscop (UGent, Egmontinstituut) de Russen een snelle overwinning boeken. “Het is een kwestie van weken vooraleer de Russen extra grondgebied in de Donbas veroveren.”
2. ‘De Russen nemen de hele Donbas over’: eerder onwaarschijnlijk
“Als de Oekraïners geluk hebben”, zegt professor Biscop, “dan kunnen ze na de zware Russische aanval in de Donbas terugslaan, en kunnen ze standhouden achter een nieuwe verdedigingslijn in de Donbas, die dan wel naar het westen is opgeschoven.”
Ook voor De Kruif is het geen uitgemaakte zaak dat Poetin erin zal slagen de hele Donbas in te nemen. “In de eerdere fasen van de oorlog, was het Poetin die het oorlogsterrein koos. Hij besliste waar hij ging binnenvallen. Terwijl de Donbas al sinds 2014 het strijdtoneel is van het conflict. Daar bereiden de Oekraïners zich dus al acht jaar voor.”
“Eigenlijk bepalen de Oekraïners nu voor het eerst sinds de invasie het terrein, en dat is natuurlijk in hun voordeel. Om het in bokstermen te zeggen: nu kunnen ze de lange arm van de Rus ontwijken en van dichtbij inleunen.”
3. ‘Er komt een eindeloze stellingenoorlog’: heel erg waarschijnlijk
“Na de aanvallen in de Donbas, zal er een jarenlange militaire patstelling zijn, zonder dat het tot een akkoord komt”, zegt professor Biscop. “De Russen gaan niet willen afgeven wat ze veroverd hebben. Wat ze innemen, is om in te nemen. Niet om achteraf over te onderhandelen. Wat Oekraïne natuurlijk voor een voldongen feit stelt. Maar dat Rusland hun grondgebied afpakt, kunnen zij uiteraard niet zomaar aanvaarden. Dan kreeg je een eindeloze stellingenoorlog, waarbij er af en toe over en weer geschoten zal worden, zonder dat er grote miliaire operaties uitgevoerd worden.”
“Dat kan ook niet anders”, zegt De Kruif, “de huidige intensiteit van oorlogsvoering, dat houden beide partijen geen maand meer vol. Daarom zeg ik dat de eindfase van de oorlog is ingezet. Maar alles hangt natuurlijk af van je definitie van ‘oorlog’. Als je ervan uitgaat dat Oekraïne al sinds 2014 in oorlog is met Rusland, dan zal die oorlog nog jaren duren, zonder zware aanvallen.”
Is er dan helemaal geen perspectief, in zo’n stellingenoorlog? “Er zijn een aantal factoren die ervoor zorgen dat partijen echt met elkaar gaan onderhandelen”, zegt Tim Sweijs, onderzoeksdirecteur van het Haagse Centrum voor Strategische Studies. “Dat is de binnenlandse en buitenlandse druk, en de kosten van de oorlogsvoering in vergelijking met de baten”
“De militaire kosten zijn aan beide kanten al enorm, maar de mogelijke baten zijn vandaag nog groter. Oekraïne kan onverwacht standhouden, en Rusland kan hopen om met de nieuwe strategie van hergroepering in de Donbas succes te boeken. Binnenlands is er in beide landen amper druk om te stoppen met vechten, en ook internationaal is de druk nog beperkt. Het westen garandeert zelf niet tussen te komen, en de sancties hebben op korte termijn weinig effect. Pas wanneer die factoren veranderen, kunnen we echte onderhandelingen verwachten.”
”En ook dan heb je nog geen wapenstilstand, laat staan vrede. Daarvoor heb je veiligheidsgaranties nodig. Oekraïne kan uiteraard niet langer op Rusland vertrouwen dat zij in de toekomst niet nog meer land zullen innemen. En Rusland zal niet toelaten dat NAVO-landen Oekraïne beveiligen. Vrede is met andere woorden ergver weg.”
4. ‘De Russen schuiven via de kust op naar het westen’: eerder onwaarschijnlijk
“Als de Russen erin zouden slagen snel de hele Donbas in te nemen, dan zullen ze proberen om via Marioepol langs de kust op te schuiven naar Odessa”, zegt Patrick Bolder, oud-luitenant-kolonel bij de Nederlandse luchtmacht. “Zo kunnen ze de hele kustlijn aan de Zwarte Zee innemen, en Oekraïne helemaal afsnijden van het transport van graan en grondstoffen.”
“Maar die kustlijn is nu echt wel secondair voor Poetin”, zegt De Kruif. “Het verloop van de oorlog heeft hem geleerd dat hij zijn troepen moet concentreren om winst te boeken. Dus zal hij zich eerst focussen op de Donbas, en dat is al niet evident.”
“Al zie ik Rusland Odessa wel blijven bestoken vanop afstand”, zegt Bolder, “al was het maar om de Oekraïners er bezig te houden, zodat ze in het oosten minder weerstand krijgen. Odessa zal indirect altijd bedreigd blijven, net als Kiev.”
5. ‘De Russen keren terug naar Kiev’: erg onwaarschijnlijk
Maar een nieuwe poging om Kiev in te nemen, ziet geen van de experts snel gebeuren. “Poetin kan zich niet opnieuw zo’n fiasco permitteren”, zegt De Kruif. “En alles wat hij daar inzet, gaat ten koste van de Donbas en de kust.”
Door de hoofdstad op te geven, wordt het erg onwaarschijnlijk dat Poetin erin slaagt het hele land in te palmen. Er is maar één scenario dat volgens Bolder nógonwaarschijnlijker is. En dat is dat de Oekraïners de Russen uit hun land krijgen.
Bron: Het Nieuwsblad, 08-04-2022
Foto Bron: The Presidential Office of Ukraine
Related Content
