Nederland lijkt een eiland zonder buitenland (NL)

Lijsttrekkersdebatten doen mij sterk denken aan het orkestje dat bleef doorspelen toen de Titanic zinkende was. De vertrouwde klanken moesten de in paniek rakende passagiers ervan overtuigen dat alles onder controle was. Lijsttrekkers praten ook over een vertrouwd onderwerp: koopkrachtplaatjes. Dus vangen politici elkaar vliegen af door te wijzen op voor hen gunstige cijfers van het Centraal Planbureau. Dit cijferfetisjisme moet de indruk wekken dat alles prima is doorgerekend en dat de pijn van de bezuinigingen eerlijk wordt verdeeld.

De discussies over koopkrachtplaatjes zijn typisch Nederlands. Want in een land dat tot de meest genivelleerde ter wereld behoort en waar prestaties ondergeschikt zijn aan de heersende mores van middelmatigheid, doet het er toe of een bepaalde groep er door een maatregel een paar euro op voor- of achteruit gaat.

Het beangstigende van de lijsttrekkersdebatten is dat deze zich in een andere wereld dan die van u en mij afspelen. Nederland lijkt een eiland zonder buitenland. Defensie wordt daarom bijkans afgeschaft. En ’Europa’ bestaat niet. De suggestie wordt gewekt dat als de koopkrachtplaatjes kloppen we door het aanhalen van de broekriem de crisis overleven. Maar internationaal zwelt de discussie aan over een nieuwe fase in de crisis waarbij ’de markt’ het vertrouwen in politici opzegt omdat zij de nationale schuldenlasten niet kunnen beteugelen en de euro uiteindelijk instort.

Maar hier wordt verhit gedebatteerd over de vraag of verkiezingsprogramma’s de kloof tussen arm en rijk vergroten. Wie heeft het over het recente rapport van De Nederlandse Bank waarin wordt gesteld dat de financiële stabiliteit van Nederland allerminst gegarandeerd is? Wie heeft het over de achterblijvende groei van de eurozone ten opzichte van de rest van de wereld? Wie plaatst dit onderpresteren in het kader van de opkomst van China dat zo sterk is dat beleggers sidderen als gesuggereerd wordt dat Peking staatsobligaties uit Euroland van de hand wil doen? En wie legt het verband tussen de opkomst van de rest van de wereld, door grondstoffenschaarste exploderende prijzen, en de effecten die dat op ons economisch herstel heeft?

Ook tv-journalisten treft blaam. Zij onderschatten de kiezer stelselmatig en zijn slechts geïnteresseerd in oneliners en versimpeling van de werkelijkheid waardoor foute beelden in stand blijven. Toen demissionair minister De Jager bij RTL uitlegde dat het onzin is dat hypotheekrenteaftrek alleen maar de rijken bevoordeelt maakte Rick Nieman afwerende gebaren omdat dit ’allemaal veel te moeilijk was’. Een van de vele voorbeelden van onverantwoordelijke en populistische journalistiek.

Er komen nu nog twee grote lijsttrekkersdebatten. Mag ik de visie horen van onze leiders hoe zij nieuwe welvaart gaan scheppen in plaats van die te verdelen? Welke concrete maatregelen hebben zij om Nederland bij de topvijf van de meest concurrerende economieën te laten behoren? En op welke wijze zorgen zij ervoor dat Nederland, dat voor zijn welvaart van het buitenland afhankelijk is, zich weer internationaal op de kaart gaat zetten? Want de buitenwereld verandert in zo’n hoog tempo dat al die koopkrachtplaatjes een uiterst korte houdbaarheidsdatum zullen hebben.

Trouw