Een betrouwbare energie-infrastructuur, met inbegrip van de nodige buffering door opslag, verwerking en vervoer, is van essentieel belang om een succesvolle transitie en fossielvrije toekomst te garanderen. Dat is een van de belangrijkste conclusies in een serie van vier rapporten over de toekomst van de Europese tankopslagsector.
In opdracht van de Vereniging van Nederlandse Tankopslagbedrijven (VOTOB), zijn de vier rapporten geschreven door het The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS). Het eerste rapport verscheen in september 2021 en stelt vast dat de tankopslagsector een belangrijk onderdeel is van de Europese economie, met tankopslagbedrijven als ‘essentiële spelers in onze energie-, transport-, productie-, landbouw- en voedselketen industrieën’. In het vorige maand verschenen vierde rapport worden richting 2050 drie toekomstscenario’s voor de tankopslagsector beschreven, door technologische ontwikkelingen te analyseren tegen de achtergrond van mondiale klimaatambities. “Het eerste scenario komt neer op een pessimistische vooruitblik op een wereld die wordt beheerst door energieveiligheid, isolationisme en afnemende internationale samenwerking,” vertelt HCSS-adviseur Lucia van Geuns. “Voor de opslagsector betekent dit scenario de minste verandering in infrastructuur. Het tweede scenario voorziet een wereld die vooral gecontroleerd wordt door economische groei. Hoewel het klimaatbeleid over de hele wereld strenger wordt, belemmert de enorme discrepantie tussen de inspanningen en verwachtingen om de uitstoot te verminderen het behalen van de toegezegde doelen. Wat de infrastructuur betreft, staat de tankopslagsector in dit scenario voor de uitdaging om lange tijd het oude en het nieuwe systeem in balans te houden, met weinig zekerheid over wanneer een volledige decarbonisatie zou kunnen plaatsvinden.”
Meest duurzame scenario
Het derde scenario is het meest duurzaam: fossiele brandstoffen worden soepel vervangen door de groei van hernieuwbare energiebronnen en de doelstellingen voor koolstofneutraliteit worden volgens planning bereikt. Van Geuns: “Van de tankopslagsector vereist dit op middellange termijn de meeste investeringen en verandering in infrastructuur, maar daar staat tegenover dat er tegen 2050 een stabielere periode kan aanbreken. Inherent daaraan zijn een hogere koolstofprijs, meer hernieuwbare elektriciteitsopwekking en waterstof en koolstofafvang, -gebruik en -opslag. Waterstof wordt waarschijnlijk een belangrijke energiedrager voor de zware industriële en chemische productie, luchtvaart en zwaar transport, sectoren die moeilijk te elektrificeren zijn. Vloeibare waterstof gaat naast methanol, ammoniak en Liquid Organic Hydrogen Carriers (LOHC) een belangrijke rol gaan spelen in het toekomstige energieopslagsysteem.”
De productie van het vierde rapport was nog in volle gang, toen Russische troepen Oekraïne binnenvielen. ‘De oorlog in Oekraïne in 2022 zorgt voor een impuls om de energietransitie verder te versnellen en de afhankelijkheid van Rusland te verminderen’, schrijven Van Geuns en haar collega’s erover. “Op lange termijn zal die crisis geen invloed hebben op de energietransitie, want dat is een onomkeerbaar proces,” verzekert de HCSS-adviseur. “De vraag is alleen vanaf wanneer volledige decarbonisatie een feit is.”
Essentieel onderdeel
Van Geuns hoopt dat de rapporten bij een groter publiek duidelijk maken dat de tankopslagsector een essentieel onderdeel is van de economie én in alle scenario’s een sleutelrol speelt bij de energietransitie. “Zonder tankopslag gaat het niet, in energetisch, economisch en strategisch opzicht. Alleen worden er in de tanks in de toekomst geen fossiele brandstoffen meer in opgeslagen, maar alternatieven als waterstof, ammoniak, biobrandstoffen en LOHC die de duurzame, koolstofneutrale brandstof vormen van zowel de energiesector als de industriële sector van de toekomst.”
