Hoe vaak mij de afgelopen weken is gevraagd of Nederland onveiliger wordt nu we mee gaan bombarderen, weet ik niet. Mijn standaardantwoord was dat hoe meer we bij de strijd betrokken raken, hoe groter de kans op aanslagen. Wat dacht je anders? Het aantal geschokte of bagatelliserende reacties dat ik vervolgens kreeg, was opmerkelijk.
We liepen eerder ook al een risico. Kennelijk is men vergeten dat de moord op Van Gogh en de moorden eerder dit jaar op de bezoekers van het Joods Historisch Museum in Brussel door extreme moslims zijn gepleegd, maar niet omdat Nederland of België meededen aan de strijd. Bovendien werd de schietpartij in Brussel uitgevoerd door een Franse Syriëganger, niet door een Belgische.
Er hoeft dus geen direct verband te zijn tussen de bombardementen door Nederland en aanslagen in ons land. Het is evengoed mogelijk dat extremisten uit België, Frankrijk of Engeland hier aanslagen plegen. Of dat in Nederland woonachtige extremisten dat doen die worden opgejut door een video van een broeder in Syrië of Irak. Met andere woorden, de hele discussie over maatregelen tegen die Syriëgangers richt zich dus op een deel van de dreiging.
Lekker door blijven leven
Moeten we nu bang worden? Och, wie fietst, autorijdt, de motor neemt of zelfs maar een keukentrapje beklimt, neemt feitelijk ongehoorde risico’s als de cijfers worden vergeleken met de kans dat je door een terroristische aanslag om het leven komt. Zo bezien geen zorgen dus en lekker door blijven leven. Hooguit een beetje opletten.
Het probleem zit zeker niet in de kans dat iemand getuige of slachtoffer van een terroristische aanslag wordt, maar in de maatschappelijke impact die een dergelijke aanslag heeft.
Terrorisme is niet veel meer dan een extreme vorm van straattheater. Kijk wat er in mei in Londen gebeurde. Op klaarlichte dag werd in de wijk Woolwich een man op beestachtige wijze met messen om het leven gebracht. De dader presteerde het vervolgens ook nog eens een verklaring af te leggen die de hele wereld overging: “Wij zweren bij Allah dat we nooit stoppen met jullie bestrijden. De enige reden dat we dit gedaan hebben, is omdat moslims elke dag sterven”.
Nationale veiligheid in het geding?
Londen verkeerde in shock en velen durfden de straat niet meer op. Maar de nationale veiligheid is door dit soort aanslagen niet in het geding, hoewel de gevolgen voor de maatschappelijke en politieke stabiliteit wel groot zijn. Een paar van die aanslagen en het draagvlak voor de operatie wordt ondermijnd. Vooral als een deel van de bevolking toch al twijfelt aan het nut van die bombardementen.
In 1993 werden de Verenigde Staten gedwongen hun troepen uit Somalië terug te trekken toen de vreselijke beelden van een dode Amerikaanse soldaat die door de straten van Mogadishu werd gesleept het draagvlak voor de humanitaire operatie ondermijnde.
De les is helder: als de bombardementen zoals nu politiek worden verkocht als een humanitaire operatie, dan zal het draagvlak in ons land door aanslagen snel worden ondermijnd. Als politiek duidelijk kan worden gemaakt dat bombarderen nodig is voor onze eigen veiligheid, dan is dat draagvlak robuuster en hebben aanslagen minder impact.