Begin dit jaar publiceerde Robert Gates zijn memoires als minister van defensie. Het boek sloeg in als een bom. Gates riep het beeld op van een weifelende president Obama en een vice-president Biden die feitelijk op alle belangrijke dossiers van buitenlandbeleid en defensie de plank missloeg.
Obama gedraagt zich soms meer als commentator dan als president. Ik mag zeggen dat de kwestie Oekraïne het Westen geen oorlog waard is. Maar als de president van de Verenigde Staten dat zegt, geeft hij zijn tegenstander, in dit geval Poetin, carte blanche.
Ik mag zeggen dat er geen strategie tegen IS is. Obama mag dat niet. Toen hij publiekelijk meldde dat hij nog geen strategie had, ondermijnde hij zijn geloofwaardigheid als opperbevelhebber van de Amerikaanse krijgsmacht en tevens zijn internationale positie.
Neo-isolationistisch
Obama’s beleid reflecteert de achteruitgang van de Amerikaanse macht die allang zichtbaar is en door de financiële crisis werd versneld. Het beleid is ook een reactie op het onverantwoordelijke interventiebeleid van Obama’s voorganger Bush dat tot een anti-oorlogstemming in eigen land en anti-Amerikanisme in grote delen van de wereld heeft geleid.
Het gevolg was dat Obama koos voor een neo-isolationistisch beleid dat niet spoorde met de realiteit van de nieuwe internationale verhoudingen en de nieuwe dreigingen.
Gates beschreef treffend hoe Obama meer bezig was met het terugtrekken van zijn troepen uit Afghanistan en Irak dan met de strategie die aan die terugtrekking ten grondslag hoorde te liggen.
Hoe dramatisch dit uitpakte bleek in Irak. Door het onbezonnen vertrek van de Amerikaanse troepen ontstond er een machtsvacuüm waar IS in sprong. Dat is wat er gebeurt als een klus niet wordt afgemaakt.
Basketbalclub
Chuck Hagel is nu het slachtoffer van deze politiek. De scheidende minister van defensie had geen toegang tot de inner circle van Obama, maar moest wel beleid van het Witte Huis uitvoeren dat aan alle kanten rammelde. Een mooi voorbeeld is Hagels observatie dat IS een grote dreiging voor Amerikaanse belangen is en groter is dan wat we tot nu toe gezien hebben. Dit ging lijnrecht in tegen de opvatting van de president, die de terreurgroep daarvoor nog had vergeleken met een niet serieus te nemen basketbalclub.
Vanwege het wrakke beleid van de president overwoog Hagels voorganger Gates meerdere malen op te stappen. Hij was diep teleurgesteld in het gebrek aan inzicht van de president en zijn naaste adviseurs in wat oorlog voeren feitelijk betekent.
Wat dat betekent weet Obama inmiddels wel. Hij werd gedwongen terug te gaan naar Irak en ondanks zijn toezegging van geen ‘boots on the ground’ zijn er inmiddels duizenden militairen naar het gebied gezonden. Dit lijkt te duiden op een aanstaande grondoorlog. IS is weliswaar door de bombardementen zijn bewegingsvrijheid en olie- inkomsten deels kwijtgeraakt, maar zit in steden waar de terreurorganisatie alleen met grondtroepen kan worden aangepakt.
Hagel zal het allemaal niet meer meemaken. Hij werd de zondebok waar alle kritiek en frustratie zich op concentreerde. Uiteindelijk werd hij geofferd door een president die in de nadagen van zijn presidentschap zijn fouten wil rechtzetten.
De column van Rob de Wijk verschijnt wekelijks in Trouw.
Experts
Related Content
