Missie geslaagd, dacht ik na het debat over de waarschuwing van de Tsjechische inlichtingendienst; ook een of meer Nederlandse parlementariërs kunnen zijn omgekocht door de Russen. Ik was het eens met Kamerleden die vonden dat dit het hart van onze democratie raakt. Het is belangrijk te weten om wie het gaat.
Maar een antwoord kwam er niet. Ervan uitgaande dat de beschuldigingen kloppen, is dat voor Rusland prachtig. Als ondermijning het doel is, dan wil Rusland dat de namen van omgekochte parlementariërs geheim blijven. Daardoor blijft de onzekerheid bestaan en neemt het vertrouwen in de politiek af.
Omkopen en beïnvloeding zijn onderdeel van het Russische concept van ‘strategische afschrikking’. Doel is de Navo. Die afschrikking vereist in de ogen van de Russen een sterke defensie, inclusief kernwapens, maar ook beïnvloeding. Dat laatste is bedoeld om verdeeldheid te zaaien. Want een verdeelde Navo is in Russische ogen een onmachtige, dus zwakke Navo.
Russische militaire doctrine
De discussie kwam in 2010 op gang, toen de contouren van deze aanpak in de Russische militaire doctrine werden uitgewerkt. Het doel heiligt inmiddels de middelen. Afgelopen maand werd de Serviër Novica Antić opgepakt: hij trachtte Europese parlementariërs voor het Russische karretje te spannen.
Mij valt op dat de Russische informatieoperaties in een hogere versnelling zijn gezet. De reden is Oekraïne. Poetin heeft zijn narratief inmiddels volledig omgegooid. Oekraïne is naar de achtergrond verdwenen en de echte vijand is nu de Navo. Regeringswoordvoerder Peskov spreekt niet langer van een ‘speciale militaire operatie’, maar over ‘oorlog’. Tot voor kort draaide elke Rus voor dat woord de gevangenis in.
Admiraal Rob Bauer, talloze andere Navo-functionarissen en sommige politici worden niet moe te betogen dat we inderdaad met oorlog rekening moeten houden: binnen drie tot vijf jaar is Rusland er klaar voor. Vervolgens roept Poetin dat dit onzin is. Maar ook dat kan propaganda zijn.
‘Reflexieve controle’ is een techniek om de tegenstander tot Rusland welgevallige reacties te verlokken, zoals ‘zie je wel, Poetin is geen bedreiging, dus laten we ons niet bewapenen’.
Kleinschalige operatie tegen de Baltische Staten
Reflexieve controle kan ook worden afgedwongen met een kleinschalige operatie tegen de Baltische Staten die onvoldoende is om de hele Navo te mobiliseren. Maar het effect kan zijn, dat de bondgenoten wapens en munitie voor zichzelf gaan houden, zodat Oekraïne door Rusland kan worden verslagen.
Op X, voorheen Twitter, zie ik de Russische propaganda de spuigaten uitlopen. Opeens ben ik een oorlogshitser die geen vrede wil. Opmerkelijk genoeg hebben al die tweets gemeen dat de NAVO, die overigens niet bij de oorlog betrokken is, moet ophouden met het zenden van wapens en vrede moet sluiten. Geen enkele X-er dringt erop aan dat Poetin, de echte agressor, stopt met zijn onrechtmatige oorlog. Het enorme aantal afzenders met namen als Goy00005289489 doet vermoeden dat hier Russische trollen en bots aan het werk zijn.
Hoe meer over die Russische beïnvloeding wordt geopenbaard, hoe beter het is. Klaag daarom foute parlementariërs aan, leg Russische modus operandi bloot en ontkracht Russische propaganda. De website EUvsDisinfo doet wat dat betreft zegenrijk werk. Een Nederlandse versie zou een goede eerste stap zijn.
Rob de Wijk, Trouw, 5 april 2024
Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.
Experts
Related Content
