Het Westen pleegt al jaren zelfmoord in slowmotion, maar de afgelopen weken gaat het wel erg hard, schrijft Rob de Wijk in zijn wekelijkse column voor Trouw. Amerika verspeelde zijn positie in de Golfregio, nadat president Trump had geweigerd een hard antwoord te geven op de aanval op een olieraffinaderij in Saudi-Arabië.
De Amerikaanse veiligheidsgarantie aan de Golfstaten bleek niets waard. Want in ruil voor de olie- en gasvoorziening zorgt Amerika niet langer voor de veiligheid. “Als het moeilijk wordt, loopt Trump weg. We hebben weinig aan zo’n bondgenoot. Dus moeten we op zoek naar een andere”, zei een Koeweitse generaal mij vorige week.
Die andere is Rusland. President Poetin bepaalt nu hoe het vredesproces in het Midden-Oosten verloopt; niet Trump. Zeker niet sinds hij de Koerden een mes in de rug stak door uit Noord-Syrië te vertrekken.
De neveneffecten zijn inmiddels enorm. Als Amerika geen militaire macht meer wil gebruiken, is ook de Navo dood. Het enige lichtpuntje is dat door die actie de meest geharnaste Trumpaanhangers in de Senaat inzien dat deze president de internationale positie van Amerika onherstelbare schade berokkent. Dit zou van afzetting van de president weleens een reële mogelijkheid kunnen maken.
Geen rol van betekenis op het wereldtoneel
Maar ook in Europa kunnen we er wat van. De brexit, waartoe de Britten maar niet lijken te kunnen besluiten, is onderdeel van de westerse zelfmoord in slowmotion. Het Verenigd Koninkrijk is vooral met zichzelf bezig en zal de komende jaren geen rol van betekenis meer spelen op het wereldtoneel.
Opmerkelijk genoeg doet ook Nederland zijn uiterste best om het Westen te verzwakken. Vorige week blokkeerde Nederland met Frankrijk en Denemarken de onderhandelingen met de EU over de toetreding van Albanië en Noord-Macedonië.
Als ik leider van die uitgesloten landen was, dan zou ik de deur voor de Chinezen, Russen en Iran wagenwijd openzetten. Van de EU moet je het toch niet hebben. Dat dit de stabiliteit van heel Europa ondermijnt, zou mij vervolgens niet interesseren.
Ook GroenLinks en PvdA doen mee
Wat voorheen slechts was voorbehouden aan populisten, namelijk het afschieten van handelsverdragen, doen GroenLinks en de PvdA nu ook. Het enige verschil is dat bij hen rechts-protectionistische en -nationalistische argumenten worden verpakt in linkse retoriek over klimaat en multinationals. Maar het resultaat is hetzelfde: ze willen het Ceta-handelsverdrag van de EU met Canada niet ratificeren. Ook al is dat allang uitonderhandeld en in werking getreden.
De meeste verbazing wekte PvdA-prominent Ploumen, die als minister achter het verdrag stond, maar als Kamerlid nu niet meer. En GroenLinks-leider Jesse Klaver betoogde dat het verdrag slecht is voor de boeren die tegen oneerlijke concurrentie moeten worden beschermd. Dat het verdrag de handel tussen Nederland en Canada een boost geeft, doet er kennelijk niet toe.
Het allerergste is de benepenheid die achter deze standpunten zit. PvdA en GroenLinks hebben even niets te schaften met vrijhandel die ons sterker moet maken in een wereld waarin China opkomt, Rusland assertiever wordt, Amerika het laat afweten, Europa zwakker wordt en de volgende recessie er aan komt.
Politici willen allemaal een mooie plek in de geschiedenisboeken. Maar kennelijk zijn ze vergeten dat de geschiedenis onbarmhartig is voor populisten, zeker als die een bijdrage leveren aan zelfmoord in slowmotion.
Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.
Experts
Related Content
