Eind november maakte een optimistische gestemde president Joe Biden het staakt-het-vuren in Libanon bekend. Optimistisch, omdat er nu ook kansen voor Gaza zouden zijn.
Maar Libanon en Gaza zijn helaas onvergelijkbaar. De oorlog in Libanon kon relatief simpel worden beëindigd door Hezbollah tot achter de rivier de Litani te verdrijven. Dat was in lijn met VN-resolutie 1701. Die stelt dat de internationale vredesmacht Unifil er samen met het Libanese leger in het zuiden van Libanon voor moet zorgen dat Hezbollah geen bedreiging voor Israël is.
Verzwakking van Iran
Vanaf september heeft Israël daartoe de stellingen van Hezbollah in Libanon en Syrië onophoudelijk gebombardeerd. De liquidatie van Hassan Nasrallah, de leider van Hezbollah, was een keerpunt. Door zijn dood raakte Iran zijn belangrijkste pion in het Midden-Oosten kwijt.
Niet het staakt-het-vuren, maar de verzwakking van Iran is het belangrijkste strategische resultaat van de voor Israël succesvol verlopen oorlog in Libanon. Daaraan zijn ook de aanvallen van Israël op Iran debet. Door de verzwakking van Iran worden de pro-Iraanse strijdgroepen en leiders in het hele Midden-Oosten geraakt.
Wat het gevolg daarvan is bleek in Syrië. De verrassende opmars van Hayat Tahrir al-Sham (HTS) en de daaropvolgende bezetting van Aleppo was het directe gevolg van de verzwakking van Iran. Dat land steunt de Syrische president Bashar al-Assad, maar Teheran werd afgeleid door de Israëlische militaire successen.
Te hoge oorlogsuitgaven
Daarnaast wordt Assad gesteund door Rusland, dat het derde jaar van zijn zinloze oorlog in Oekraïne ingaat en het economisch steeds moeilijker krijgt. Dit is het gevolg van de oververhitting van de economie als gevolg van te hoge oorlogsuitgaven.
Deze week keurde Poetin een begroting goed waarin ruim 40 procent van de uitgaven naar defensie gaan. Dit weerhield Poetin er niet van om de opdracht te geven voor het bombarderen van de HTS-stellingen in Aleppo. Maar tevens gaf hij deze week de opdracht zijn marineschepen uit de haven van Tartus terug te trekken.
HTS, dat zijn wortels in Al-Qaida heeft, heeft geduldig zijn kans afgewacht, want de voorbereidingen voor het offensief bleken reeds lang aan de gang te zijn. Je kunt van die strijdgroep zeggen wat je wilt, maar in tegenstelling tot veel Westerse leiders heeft deze beweging wel een goed gevoel voor de veranderende geopolitieke situatie. In navolging van HTS zijn ook andere strijdgroepen in actie gekomen, zoals de door Amerika gesteunde Koerden en de door Turkije gesteunde strijders in het noorden.
Genocide en oorlogsmisdaden
De vraag is nu of de verzwakking van Iran en de steeds groter wordende chaos in Syrië goed nieuws is voor de Gazanen. Op het eerste gezicht lijkt dit er wel op. Hamas raakt geïsoleerd. Naar verluidt zou de leiding soepeler ten opzichte van een staakt-het-vuren staan en zouden zij hun eisen hebben afgezwakt.
Helaas zijn de beschuldigingen van genocide en oorlogsmisdaden door het Strafhof en het Internationale Gerechtshof voor Netanyahu juist geen prikkel om snel akkoord te gaan. Alleen een overwinning kan hem politiek nog redden. Althans, dat lijkt hij te denken. Bovendien wil hij zich met het staakt-het-vuren in Libanon meer op Gaza kunnen concentreren.
Dus gaat de oorlog in Gaza gewoon door, terwijl Israël weet dat juist daar een klinkende overwinning onmogelijk is.
Rob de Wijk, Trouw, 5 december 2024
Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.
Experts
Related Content
