Zou dat een conceptje zijn?, dacht ik toen ik op de website van het Elisée de G7-verklaring las. Die verklaringen omvatten altijd meerdere pagina’s met ronkende teksten. Maar dit keer pasten een paar nietszeggende punten op een half kantje A4. Afgezien van wat bilateraal overleg over wijn en importheffingen, was het meest tastbare resultaat de steun aan Brazilië om de bosbranden in de Amazone te helpen blussen. Mooi was ook dat de Iraanse minister van buitenlandse zaken Sharif even mocht aanschuiven. Maar de kwestie Noord-Korea leert dat dit niets zegt.
Deze top was het tweede G7-echec op rij. Vorig jaar liep president Trump boos weg en verwierp hij met een tweet het communiqué. Toen werd voor iedereen duidelijk dat de Amerikaanse president, met steun van het overgrote deel van het Republikeinse electoraat, afkoerst op vernietiging van de bestaande wereldorde die gebouwd is op organisaties als het IMF, de Wereldbank, de Wereldhandelsorganisatie (WTO), het internationaal recht en handelsverdragen. Dit systeem verrees uit de as van de puinhopen van het protectionisme en de handelsoorlogen van de jaren dertig en de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog. Deze wereldorde wordt nu bedreigd door, ja zeker, protectionisme en handelsoorlogen.
Voor een land als Nederland, dat niet kan floreren zonder een stabiele internationale rechtsorde is dat een regelrechte ramp. Zo ligt Trump dwars bij de benoeming van nieuwe rechters in het Appellate Body van de Wereldhandelsorganisatie. Daardoor kan de WTO vanaf december geen handelsgeschillen meer oplossen en kan de organisatie kapotgaan. De G7 verandert hier voorlopig niets aan.
Nekslag
Dat door zijn gedrag inmiddels een recessie dreigt, deert Trump niet. Handelsoorlogen kennen, zo weten we uit de geschiedenis, alleen maar verliezers. Bij dreigende recessies houden politici de moed erin door deze te ontkennen. Tot vlak voor de grote crisis van tien jaar geleden deed toenmalig minister van financiën Bos dat ook. Trump ziet de nieuwe recessie wel aankomen en is druk bezig de schuld in de schoenen van anderen te schuiven. De zondebok is de door hem zelf benoemde voorzitter van de Amerikaanse Federal Reserve Powell. Die houdt volgens de president de rente te hoog. Maar tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de directeuren van de centrale banken in Jackson Hole liet Powell doorschemeren dat Trumps gedrag de grootste bedreiging voor de wereldeconomie is en dat daar geen kruid tegen gewassen is.
De G7 kan niet verhinderen dat Trump de wereldeconomie een nekslag kan toedienen door de Chinese van de Amerikaanse economie los te koppelen. Doel is China te slopen zodat Amerika onbedreigd als supermacht blijft voortbestaan. Afgezien van het feit dat de steeds repressiever wordende leiders in Peking Trump wel overleven, kan het onomkeerbare gevolg zijn dat de wereld uiteenvalt in machtsblokken, die elkaar economisch en mogelijk militair naar het leven staan, de kosten van handel verhogen en de wereldeconomie verkleinen.
Uit de voorzichtig positieve commentaren over de top bleek vooral opluchting over het gedrag van president Trump. Hij liep niet weg, schoffeerde niemand en torpedeerde geen communiqué. Maar daar stond toch niets in. Als dit het succes van een top bepaalt, zijn we diep gezakt.
Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.
Experts
Related Content
