Wie heeft het Longer Telegram geschreven? Geen idee. Wel weten we dat dit vorige week gepubliceerde stuk bedoeld is om de wereld wakker te schudden. Dat blijkt al uit de titel die verwijst naar het beroemde Long Telegram uit 1946 van X. Dit bleek later de Amerikaanse diplomaat George Kennan te zijn. Hij beschreef hoe de Sovjet-Unie opkwam, het Westen wilde overvleugelen en hoe de Amerikanen daarop moesten reageren.
Het nieuwe ‘telegram’ waarschuwt niet voor Rusland, maar voor China. Volgens de auteur, een topfunctionaris met een diepe kennis van dat land, heeft president Xi zijn land veranderd in een totalitaire politiestaat die de wereld naar eigen inzichten wil verbouwen.
De nieuwe zijderoute of het Belt and Road Initiative is daarbij het belangrijkste instrument. De oplossing die de anonieme schrijver kiest, verrast niet: Amerika moet technologisch, economisch en militair nummer 1 blijven. Toch accepteert hij of zij dat China opkomt en niet zal instorten. Daarom moet de aanval op Xi zelf worden ingezet. Omdat Xi’s koers in eigen land omstreden is, biedt dit de beste hoop op verandering.
Gemakkelijker gezegd dan gedaan
Een land met 1,4 miljard inwoners kan alleen door samenwerking met bondgenoten onder de duim worden gehouden. Ook president Biden begrijpt dit. Maar het is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Zo moet worden samengewerkt om de westerse wereldorde met zijn nadruk op democratie, mensenrechten, burgerlijke vrijheden en vrijhandel te beschermen en samen economisch sterk te blijven.
Amerika moet zich daarom aansluiten bij het nieuwe Trans Pacific Partnerschip waarmee Aziatische landen een gezamenlijke dam tegen China willen opwerpen. Ook moet het Trans-Atlantische Handels- en Investeringspact (TTIP) dat Amerika en Europa in de mottenballen hebben gestopt worden gereanimeerd. Dan zal het niet meer moeten gaan over chloorkippen en handelsvoordelen, maar om geopolitiek. Een nieuw handelsverdrag moet de nadruk leggen op gezamenlijke standaarden voor de bescherming van consumenten, bedrijven en het milieu.
Ik ben er sterk voor, maar vrees dat politici er nog niet aan toe zijn. Ook Biden maakt nog geen haast met handelsverdragen, maar kiest voorlopig voor een protectionistische koers van ‘koop Amerikaanse waar’. Voorts wil de anonieme auteur ‘rode lijnen’ voor het gedrag van China vaststellen. Dat moet een korte lijst met afdwingbare punten zijn. Daaronder vallen het afschrikken van een aanval met massavernietigingswapens, van een aanval op Japan, en van de annexatie van Taiwan en de Zuid-Chinese Zee.
Rusland moet van China worden losgeweekt
Ik denk niet dat Europeanen staan te trappelen hieraan mee te werken. Even lastig is de aanbeveling om Chinese bedrijven te weren bij de aanleg van 5G en het internet of things. Biden zal dit zeker willen. Maar veel Europese landen zijn al in zee gegaan met Chinese bedrijven als Huawei. Tot slot moet Rusland van China worden losgeweekt. Dit vereist normalisering van de verhoudingen tussen het Westen en Rusland, maar ook dat lijken Europeanen niet te willen.
Willen de aanbevelingen uit het Longer Telegram werkelijkheid worden, dan zal de relatie met Amerika moeten worden genormaliseerd en zullen Europese leiders een andere koers moeten inslaan. Helaas kijken die vooral verlekkerd naar de kortetermijnwinst die samenwerking met China kan opleveren.
Rob de Wijk, Trouw, 5 februari 2021
Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.
Experts
Related Content
