Rusland en het Westen zijn tegenover elkaar komen te staan over Oekraïne. Een grootschalige Russische inval in dat land wordt niet langer voor onmogelijk gehouden. Een machtsmiddel dat de Russische president Vladimir Poetin in handen heeft, is de gaslevering aan Europa. Wat staat ons in de EU te wachten als Rusland de gaskraan dichtdraait?
De term gaskraan is eigenlijk een beetje misleidend, zegt energieanalist Jilles van den Beukel bij NU.nl. Er lopen immers meerdere gaspijpleidingen van Rusland naar Europa. Als het netwerk dat door Oekraïne loopt buiten gebruik gesteld wordt, kan er nog altijd via andere leidingen Russisch gas naar Europa stromen.
Maar mocht het donkerste scenario uitkomen, waarbij Rusland de toevoer compleet afsnijdt (iets dat Van den Beukel niet heel waarschijnlijk acht), dan zijn we in Europa aangewezen op de gasvoorraden. Afhankelijk van bijvoorbeeld het weer en de temperatuur kunnen we daar met zijn allen hooguit enkele weken op teren, zegt de energieanalist.
Intussen zal de gasprijs geëxplodeerd zijn, waardoor je volgens Van den Beukel al snel te maken krijgt met zogeheten vrijwillige vraaguitval. Daarbij wordt er vanwege de hoge prijs minder geconsumeerd. Tevens zal dan het noodscenario van de overheid in werking treden.
Huishoudens blijven zo lang mogelijk buiten schot
In Nederland hebben we het zogenoemde Bescherm- en Herstelplan Gas, waarin beschreven staat wat er in welke crisissituatie moet gebeuren. Energie-infrastructuurbeheerder Gasunie zal al in een vroeg stadium een signaal, waarschuwing of alarm afgeven, legt een woordvoerder uit.
Bij een echte noodsituatie wordt een zogeheten maatregelenladder gebruikt. Dat begint bij een algemene oproep tot vermindering van het aardgasverbruik, maar kan al snel opgevoerd worden tot een gedwongen brandstofomschakeling van de industrie tot het afsluiten van hele regio’s. Huishoudens zijn beschermde afnemers en zullen zo lang mogelijk buiten schot blijven.
Bij een dergelijke noodsituatie heb je in feite een probleem in heel Europa. Daardoor komen niet alleen onze overheid en Gasunie in actie, maar treden ook noodscenario’s van onder andere ENTSOG (het Europees netwerk van transmissiesysteembeheerders) in werking treden. “In Europa zijn afspraken over onderlinge solidariteit gemaakt. Het zal dus niet zo zijn dat er in Nederland een gastekort is, maar elders niet”, zegt Van den Beukel.
‘Extra gas uit Groningen het laatste dat je zou willen’
Op een gegeven moment zul je toch ergens anders gas vandaan moeten halen. Daarin schuilt volgens Gasunie en Van den Beukel het probleem. Europa kan meer vloeibaar gemaakt aardgas (lng) invoeren, maar daar zal het een hoge prijs voor moeten betalen. Volgens persbureau Bloomberg lopen er gesprekken met Qatar, een van de grootste producenten van lng ter wereld, over extra leveringen aan Europa.
Daarnaast is de aanvoer van de zuidelijke gascorridor, die van Azerbeidzjan via Turkije naar Italië loopt en aangelegd is om de afhankelijkheid van Rusland te verminderen, onvoldoende. Ook Noorwegen, dat normaal gesproken in zo’n 20 procent van de Europese gasbehoefte voorziet, kan niet zomaar in het gat springen dat door Rusland in zo’n geval achtergelaten wordt. Hetzelfde geldt voor Nederland.
“Technisch gezien kan de gaswinning in Groningen opgeschaald worden, maar het zal iedereen duidelijk zijn dat dit het allerlaatste is dat je zou moeten willen”, geeft Van den Beukel aan.
Voor Gasunie maakt het weinig verschil. “Wij zijn in feite de Rijkswaterstaat voor de wegen onder de grond, de pijpleidingen. Onze taak is om ervoor te zorgen dat deze wegen voor iedereen geschikt zijn, waar het gas ook vandaan komt”, zegt een woordvoerder.
Gasunie benadrukt dat Rusland zich tot op heden altijd aan zijn zakelijke afspraken heeft gehouden en zich in die zin een betrouwbare handelspartner heeft getoond. “Een leveringsstop is nog nooit voorgekomen, ook niet in de Koude Oorlog.”
Bron: NU.nl
Experts
Related Content
