Door de verschrikkelijke aanslagen van 11 september 2001 werd een dreiging van de tweede orde, het terrorisme, door Amerika tot een existentiële dreiging verheven. Dat is het eerste succes van Osama Bin Laden.
De gedachte dat heel Amerika door het terrorisme werd bedreigd, zette president Bush aan tot een overreactie met verstrekkende consequenties. Die overreactie koste honderden miljarden dollars en duizenden mensenlevens, ondermijnde de trans-Atlantische relatie en de legitimiteit van het westen in de Moslimwereld, en leidde tot maatschappelijke en politieke verdeeldheid aan weerszijden van de oceaan. Dit effect van 9/11 is het tweede succes van Bin Laden.
In Europa, en later ook in Amerika, droegen 9/11 en de westerse reactie bij aan het ontstaan van een populistische anti-islamideologie die onze maatschappij vergiftigde. Het derde succes van Bin Landen.
Toen 9/11 als het equivalent van Pearl Harbour werd gezien, reageerde het westen, Amerika voorop, zodanig dat op veel belangrijkere ontwikkelingen niet goed kon worden gereageerd, zoals de opkomst van China als ondermijner van de positie van het westen.
Op de opstanden in de Arabische wereld konden de Amerikanen nauwelijks reageren omdat ze niet nog een oorlog aankonden. En de reactie op 9/11 droeg bij aan de financiële crisis die eerst Amerika teisterde, vervolgens Europa infecteerde, de euro op het spel zette en het machtsverval van het westen versnelde.
Nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz en Harvard-budgetexpert Linda J. Bilmes stelden dat de oorlogen van Bush drie miljard dollar per week of ruim 150 miljard dollar per jaar kostten en sterk bijdroegen aan het kolossale Amerikaanse begrotingstekort.
Daarbij kwam dat in 2001 en 2003 voor het eerst de belastingen tijdens het voeren van een oorlog werden verlaagd. Daardoor steeg in de periode van voor de financiële crisis, van 2003 tot 2008, het begrotingstekort van 6400 miljard dollar naar 10.000 miljard dollar. Het gevolg was dat Amerika zich al in een uiterst slechte positie had geplaatst toen in 2008 de financiële crisis uitbrak.
Het beeld van een uitgebluste Bin Laden die achter een televisietje in een kaal kamertje verveeld zit te zappen zou wel eens niet kunnen kloppen. Hij had iets moois om op terug te kijken en hoefde zijn tv maar aan te zetten om elke dag te genieten van wat hij had aangericht.
Ik ken geen historisch equivalent van een dergelijk terroristisch megasucces. En dan heb ik het niet eens over het enorme succes van de aanslag zelf. Terwijl wij de aanslagen in New York en Washington herdenken, zijn er heel wat extremisten die nog steeds van de verbazing bij moeten komen over hetgeen ze hebben bereikt.
Toch zullen die extremisten niet optimistisch over de toekomst zijn. Bin Laden is dood. Veel aanhangers zijn ook dood of zitten in de gevangenis. En door voortdurende dreiging van drones en het steeds effectievere inlichtingenwerk wordt het voor Al-Kaida steeds moeilijker een vuist tegen het westen te maken.
Dat is een succes voor het westen. Maar omdat datzelfde westen door de overreactie van Bush zichzelf heeft verzwakt, is de uiteindelijke conclusie dat 9/11 alleen maar verliezers kent.
Trouw
Photo credit: wallyg via Foter.com / CC BY-NC-ND
Experts
Related Content
