Met de Russische inval in Oekraïne nu bijna één jaar geleden heeft de wereld een harde wake-up call gekregen over de terugkeer van ‘power politics’ in internationale relaties. Het einde van dit conflict is nog niet in zicht, maar een debat over de voorlopige en geschatte impact is op zijn plaats. Daarom organiseerde het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS) op maandag 13 februari een minisymposium om zowel terug-, als vooruit te blikken op basis van het afgelopen jaar.
Mrs Olena Halushka uit Kyiv (board member en co-founder van het Ukraine-based Anti-Corruption Action Center) was als keynote speaker uitgenodigd om in te gaan op de belangrijkste lessen van het afgelopen jaar en haar toekomstverwachting voor Oekraïne, onder het toeziend oog van een volle zaal met journalisten, opiniemakers en vertegenwoordigers van Non-Gouvernementele Organisaties en de Ministeries van Defensie en Buitenlandse Zaken. Ook aanwezig was Maksym Kononenko, ambassadeur voor Oekraïne in Nederland, die zijn waardering uitsprak voor alles dat Nederland deed voor Oekraïne.
Halushka blikte in haar speech terug op de inname van de Krim in 2014, toen de internationale gemeenschap wegkeek, en de algemene verwachting vorig jaar dat het conflict in 3 dagen in het voordeel van Rusland beslecht zou zijn. Nu, bijna 12 maanden later, wil inmiddels 95% van de Oekraïense bevolking het hele land terug, inclusief de Krim – omdat men zonder de Krim het land niet kan wederopbouwen. Omdat Rusland vanuit de Krim zowel een springplank heeft om Oekraïne opnieuw aan te vallen, als ook een uitvalsbasis heeft om grote delen van de Zwarte Zee te beïnvloeden. Winnen betekent voor Oekraïne: al hun land terug. In maart 2022 richtte Halushka daarom het International Center of Ukranian Victory op: omdat Victorie de enige mogelijkheid is.
Het is onbegrijpelijk dat Rusland door kan gaan met massale oorlogsmisdaden en inmiddels 160.000 kinderen heeft ontvoerd, vervolgde Halushka. Één jaar na de (tweede) invasie in Oekraïne zien we een duidelijk het patroon van Rusland: aanvallen, pauzeren en opnieuw aanvallen. Onderhandelingen werken niet zoals van Tsjetsjenië tot Georgië laat zien: als Oekraïne verliest, neemt Rusland een pauze, om vervolgens door te gaan met Polen en de Baltische staten als volgende doelen. “Er is geen alternatief, niets doen is geen optie”, aldus Halushka.
Escalatie zal niet gebeuren, omdat er al tien keer een rode lijn is overschreden, voegde Ambassadeur Kononenko toe; Oekraïne zet de wapens die het uit het Westen krijgt alleen op Oekraïense grondgebied in en heeft eerdere wapens ook snel kunnen bedienen. Snellere leveranties van wapens en munitie zijn nu juist van belang.
Debat met Kamerleden
Na de indrukwekkende keynote volgde een debat vanuit Nederlands perspectief met Mrs. Halushka en een aantal Tweede Kamerleden: Derk Boswijk (CDA), Alexander Hammelburg (D66) en Peter Valstar (VVD), waarin o.a. werd gesproken over Leopard tanks, het bestrijden van corruptie in Oekraïne, de training van Oekraïense militairen door Nederland en de wederopbouw na de oorlog.
De parlementariërs waren het eens: we moeten daar waar we als Nederland kunnen, versnellen in besluitvorming. We zijn echter afhankelijk van andere landen (bijvoorbeeld Duitsland voor Leopard-tanks en de VS voor F-16’s). Dan helpt het niet dat we ons jarenlang niet aan de NAVO afspraak van 2% BNP hebben gehouden. De end-user clause discussies spelen nu en later voor meerdere wapensystemen en munitiesoorten (afhankelijk van de oorspronkelijke leverancier). Nederland kan hier binnen de Westerse wereld een bemiddelende rol spelen als ‘reputable country for advocacy’; hierin ligt een impliciete oproep aan de regering om zich actief op te stellen in deze vraagstukken.
In de discussie over de situatie ná de oorlog, werd vooral gesproken over wederopbouw, gerechtelijke vervolging van Rusland onder internationaal strafrecht, een ICC mandaat met permanente onderzoekscapaciteit, UN accountability voor acts of agression in het kader van een ‘return to a rule-based international order’, versnelde hervormingen met hulp van de EU en perspectief op EU en NAVO lidmaatschap.
Related Content
