Peter Wijninga in AD | Stilte voor een Russische storm in Oekraïne?

Is dit de stilte voor de grote Russische storm in Oekraïne? Sommige Europese diplomaten praten over de spannendste week sinds de oorlog in het voormalige Joegoslavië. Ook in Nederland is er bezorgdheid, al was het maar om ‘onze’ gastoevoer uit Rusland. Want los van een door niemand gewenste oorlog; als het losgaat in Oekraïne volgen er geheid sancties van alle kanten en kan de gaskraan zomaar worden dichtgedraaid.

Maar óf het zover komt en hoe de eventuele strijd zal ontbranden, blijft de grote vraag. Peter Wijninga, defensiespecialist van het Haags Centrum voor Strategische Studies: ,,Rusland dreigt met actie, maar welke actie zeggen ze er niet bij. De vrees is dat die 100.000 man Russische troepen langs de grens in beweging gaan komen en Oekraïne binnentrekken. Vanuit Engeland worden nu antitankwapens geleverd, wat aangeeft dat iedereen op het ergste voorbereid wil zijn.”

Meest waarschijnlijk is dat de oostelijk provincie Donbas – die feitelijk al door separatisten is afgescheiden van Oekraïne – met militair vertoon tot Russisch gebied wordt verklaard, zeggen veel specialisten. President Vladimir Poetin zal niet de hele Oekraïne willen veroveren, want daar is het gewapende verzet al georganiseerd. ,,Het hele land bezetten is militair veel riskanter en je loopt het risico dat naburige landen er ook bij betrokken raken. Zover zal hij niet gaan”, denkt Wijninga.

Ik denk deels dat de Russen er zelf nog niet uit zijn wat ze willen doen, en deels dat ze ons willen laten gissen, zodat we in angst en onzeker­heid blijven verkeren

,,Poetin is aan het framen”, zegt Wijninga. ,,Hij verwijst daarbij naar beloftes die helemaal niet zijn gedaan. In 1990 was er een gesprek tussen Gorbatsjov en de toenmalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, James Baker. Dat ging over hereniging van de twee Duitslanden. Baker zei destijds dat hij zich niet kon voorstellen dat de NAVO verder zou uitbreiden naar het Oosten. Dat kon toen ook niet want de Sovjet-Unie bestond nog. Maar een jaar later was dat compleet anders toen de Sovjet-Unie uit elkaar viel en Jeltsin aan de macht kwam. Er ontstond daarbij meer vrijheidsdrang in voormalige Sovjetstaten die reikhalzend naar het Westen begonnen te kijken om onder het Russische juk uit te komen. Pas in die situatie is de geleidelijke uitbreiding van de EU en van de NAVO ontstaan en Poetin wil dat nu terugdraaien.”

Inmiddels staat de zaak op scherp en is het moeilijk voorstelbaar dat Poetin inbindt. Wijninga ziet nog wel opties: ,,Je zou als tekenen van goede wil kunnen afspreken dat je aan beide kanten van de grenzen de zware wapens op afstand plaatst. Tanks, kanonnen, raketten op, zeg maar, zo’n 35 kilometer van de grens. Dat laat je controleren door OVSE. Dan hoeft voorlopig niemand concessies te doen, maar je haalt wel de druk van de ketel en je wint tijd om met elkaar naar langdurige oplossingen te kijken. Maar wat daarbij hoort – en dat zal lastig zijn voor Poetin – is het erkennen van de soevereiniteit en de onafhankelijkheid van Oekraïne. Dat zal voor hem een stap te ver zijn. Want zolang hij dat niet erkent blijft de status van Oekraïne betwistbaar en kan hij nog steeds zijn claim op Oekraïne doen gelden.”

Lees het volledige artikel bij het Algemeen Dagblad.