Machtsbalanspolitiek en de toekomst van NAVO en EU

De Troonrede van 2021 vatte de uitdagingen waar Nederland op het gebied van het buitenland-, veiligheid en defensiebeleid voor staat goed samen.  De lidmaatschappen van de Europese Unie, de NAVO en de Verenigde Naties zijn de “hoekstenen van het Nederlandse buitenlands beleid”. Ook is het “duidelijk dat Nederland samen met de andere lidstaten van de Europese Unie voor strategische keuzes staat in de relaties met China en Rusland, maar ook in de relatie met de Verenigde Staten”.

De Koning gaf ook een aanzet tot een oplossingsrichting: “Trans-Atlantische samenwerking blijft de basis onder het Nederlandse veiligheidsbeleid, maar we zullen tegelijkertijd meer moeten investeren in Europees veiligheidsbeleid”. Deze constatering was in lijn met de Defensievisie 2035 die in 2020 werd gepresenteerd.

Dat geopolitieke veranderingen een koerswijziging eisen wordt inmiddels breed erkend. Maar hoe die koerswijzigingen eruit moet zien, en welke rol de NAVO en de EU daarin moeten spelen is minder duidelijk. In een uitgelekt food for thought paper hebben Nederland en Duitsland aangedrongen op een nauwere relatie tussen de EU en de NAVO. De paper was een input voor de EU- en NAVO-topontmoetingen in juni 2021 en was ook bedoeld om een input te leveren voor de strategische discussies in het kader van de nieuwe NAVO-strategie en de Strategische Kompas van de EU.

Deze HCSS paper levert een bijdrage aan deze discussie door aan te geven hoe de NAVO en de EU zich tot elkaar kunnen verhouden en welke initiatieven kunnen worden genomen die de Nederlandse belangen dienen.