Kritieke grondstoffen in de provincie Zuid-Holland: Wat, waarom en hoe?

Op verzoek van de provincie Zuid-Holland en in het kader van de Nationale Grondstoffenstrategievan de Nederlandse overheid onderzoekt dit rapport de mogelijkheden voor de provincie Zuid-Holland om een grotere rol te spelen in (kritieke) grondstoffenwaardeketens, met een nadruk op verwerking, recycling en urban mining. Kritieke grondstoffen (Critical Raw Materials – CRM) zijn metalen en mineralen met een aanzienlijke economische waarde en waarvan de levering aan risico’s onderhevig is.

Activiteiten rond kritieke grondstoffen zijn beperkt in Zuid-Holland. Veel bedrijven onderzoeken mogelijkheden om hun werkzaamheden uit te breiden van metalen naar kritieke grondstoffen, maar er zijn nog enkele uitdagingen te overwinnen.

De provincie Zuid-Holland bevindt zich in een unieke positie om de capaciteiten in de waardeketen voor kritieke grondstoffen uit te breiden. Dit komt door zowel de bestaande grondstoffenverwerkingscapaciteit als andere gerelateerde (industriële) capaciteiten die de grondstoffensector kunnen aanvullen. Deze mogelijkheden hebben betrekking op (1) logistiek, handel en gespecialiseerde opslag; (2) verwerking van CRM; (3) recycling van CRM; (4) hightech producten; (5) innovatie en kennisontwikkeling.

Hoewel de provincie Zuid-Holland haar grondstoffencapaciteit wellicht zou willen uitbreiden, zijn er belangrijke sociale, ecologische, ethische, economische en politieke uitdagingen voor de samenleving, bedrijven en overheden.

Voor beleidsmakers van de provincie Zuid-Holland zijn er een aantal aanbevelingen voor het aanpakken van bovenstaande uitdagingen. In de eerste vier aanbevelingen speelt de provincie Zuid-Holland een centrale rol, terwijl in de andere vijf aanbevelingen de provincie meer een aanvullende rol speelt vanwege de afhankelijkheid van andere partijen zoals de Rijksoverheid op deze thema’s:

1. Inzicht en dialoog: De provincie Zuid-Holland zou meer inzicht moeten krijgen in de activiteiten op het gebied van mineralen en metalen binnen de provinciegrenzen en proberen een dialoog met bedrijven en het Havenbedrijf Rotterdam op gang te brengen.
2. One-stop-shop: De provincie Zuid-Holland zou moeten zorgen voor een gespecialiseerde dienst die op verzoek actuele informatie kan bieden aan bedrijven die in de provincie willen investeren in CRM-gerelateerde processen.
3. Netwerk en coalities: Bij de beslissing om te investeren in CRM-specifieke capaciteiten zou de provincie Zuid-Holland moeten zorgen voor samenwerking met andere provincies, regio’s en landen.
4. Richtlijnen van de Rijksoverheid: De provincie Zuid-Holland zou moeten proberen om duidelijkere richtlijnen te krijgen van de nationale overheid over het toekomstige energiesysteem in Nederland, waarmee het beter kan beoordelen hoe haar bijdrage aan het nationale beleid kan worden vormgegeven.
5. Innovatie en startups: De provincie Zuid-Holland zou innovatie kunnen ondersteunen, en helpen bij het creëren van business cases voor startende bedrijven in de CRM-sector.
6. De business case van de Nederlandse industrie: De provincie Zuid-Holland zou samen met de Rijksoverheid en de EU, in overleg met het bedrijfsleven, stappen moeten zetten om het concurrentievermogen van lichte, maar bovenal zware industrieën te versterken.
7. Bewustwording: De provincie Zuid-Holland zou bewustwordingscampagnes moeten voeren waarin de bestaande sociale, ecologische en economische dilemma’s met betrekking tot CRM worden belicht.
8. Kennis: De provincie Zuid-Holland zou het kennisknooppunt in Zuid-Holland moeten ondersteunen door onderzoek in academische en toegepaste onderzoekscentra met betrekking tot grondstoffen te stimuleren en te financieren.
9. Onderwijs: De provincie Zuid-Holland zou de onderwijsprogramma’s voor verschillende vaardigheidsniveaus op het gebied van grondstoffen moeten helpen verbeteren, van basisopleidingen voor instapfuncties tot academisch onderwijs voor zeer gespecialiseerde taken.

Dit is de verkorte Nederlandstalige versie van het Engelstalig HCSS rapport “Critical raw materials in the Dutch Province of Zuid-Holland: What, why and how?“

Auteurs: Irina Patrahau, Lucia van Geuns and Tom Draaijer
Met bijdragen van: Michel Rademaker

Bron cover image: Canva, Electronic waste for recycling

Dit HCSS-rapport is geschreven in opdracht van de Provincie Zuid-Holland. De conclusies en aanbevelingen in dit onderzoek zijn het resultaat van onafhankelijk onderzoek. De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij de auteurs en uitsluitend bij de auteurs.