Timboektoe is veroverd. Helaas begon na de val van Kaboel (2001) en Bagdad (2003) de ellende in Afghanistan en Irak pas echt. Strijders gingen op in de bevolking en begonnen na enige tijd een stadsguerrilla die nauwelijks beteugeld kon worden. Hopelijk blijft Mali dit lot bespaard.
Mali lijkt echter meer dan Irak en Afghanistan een testcase voor Europa. De Fransen zagen dat in. Door ingrijpen verijdelden ze de val van de hoofdstad Bamako en voorkwamen zo dat het land onder controle van rebellen en AlKaida kwam. Net als in Afghanistan zouden zij het land als vrijplaats kunnen gebruiken en in hun trainingskampen terroristen kunnen opleiden voor aanslagen tegen het Westen. Precies om die reden was er grote steun voor de Amerikaanse interventie eind 2001. En precies omdat tijdens de fase van wederopbouw de gemiddelde burger geen idee meer had welk Nederlands belang daarmee gediend was, ebde de steun voor de operatie langzamerhand weg.
In de Sahel zijn onmiskenbaar westerse belangen in het geding. De EU-strategie voor de Sahel somt ze op. Het gebied is belangrijk voor de grondstoffen- en energievoorziening. Mauretanië levert ijzererts voor de Europese staalindustrie. Uit Niger komt 12 procent van de Europese uraniumbehoefte. Marokko is de grootste fosfaatleverancier van de wereld. Zonder fosfaat geen landbouw. Syrië is als leverancier al weggevallen. Gas komt bijvoorbeeld uit Algerije en de Trans Sahara Gaspijpleiding moet gas van Nigeria naar Europa brengen. En het gebied moet een belangrijke rol gaan spelen in ‘Desertec’, dat zonne-energie aan Europa moet leveren.
De regio is een paradijs voor terroristen, drugsdealers en andere criminelen. Drugs uit Colombia komen in West-Afrika aan land en worden via oeroude karavaanroutes naar het noorden, richting Europa gebracht. In de hele regio is sprake van verwevenheid tussen georganiseerde misdaad, terrorisme, rebellie en regeringen. Malinese ambtenaren zouden een rol hebben gespeeld in lucratieve gijzelingen in het noorden van het land. Drugskoeriers laten zich beschermen door rebellen en terroristen, die daarmee, en met ontvoeringen hun zakken vullen.
Door de zwakheid van de staten zeggen grenzen weinig. Het gevolg is dat Al-Kaida in de islamitische Maghreb (AQIM) vrijelijk in de regio kan opereren. Sterker, regeringen laten ze hun gang gaan zolang ze hen niet bedreigen. Dat bleek het geval in Algerije, waar Al-Kaida in het zuiden relatief met rust werd gelaten. Maar met hun gijzelingsactie in het gascomplex van Amenas gingen ze over de schreef. Daarop werd ongehoord hard ingegrepen. Dat er toen tientallen onschuldige slachtoffers vielen, namen de Algerijnse autoriteiten op de koop toe. De westerse aanpak van onderhandelen en tijdrekken zou door de terroristen als zwakte worden gezien en zou uiteindelijk het regime zelf kunnen bedreigen.
In de Sahel is de situatie ernstig, maar feitelijk destabiliseert het hele noorden van Afrika en het Midden-Oosten. Dat heeft grote gevolgen voor de veiligheid van Europa. Daardoor kunnen meer drugs en vluchtelingen en minder energie en grondstoffen onze kant opkomen.
Uiteindelijk kan dit de inzet van Europese krijgsmachten op grote schaal eisen. Als die tenminste na alle bezuinigingen nog inzetbaar zijn.
Experts
Related Content
