President Trump kwam naar Davos met een simpel verhaal: Amerika is ‘open for business’. Als het goed met Amerika gaat, gaat het ook goed met de rest van de wereld.
Hij klonk als een louche handelaar die gouden bergen belooft. Ik moest namelijk onmiddellijk denken aan de protectionistische maatregelen die hij vlak daarvoor had aangekondigd. Het klonk onschuldig, maar dat was het niet: er worden importtarieven van 30 procent geheven op zonnepanelen om de Amerikaanse producenten tegen ‘oneerlijke’ concurrentie uit China te beschermen.
Gek genoeg stonden de vertegenwoordigers van de Amerikaanse zonnepanelenindustrie niet te juichen. Door de hogere prijzen van zonnepanelen zou de import- en installatiebranche een harde klap krijgen, wat tienduizenden banen kan gaan kosten.
Ook komen er hoge tarieven voor importen op wasmachines. Dat treft Mexico en Zuid-Korea, terwijl de Amerikaanse consument meer moet betalen. De getroffen landen kunnen bij de Wereldhandelsorganisatie gaan klagen, maar kunnen ook tegenmaatregelen nemen. China kan bijvoorbeeld vliegtuigen van Airbus in plaats van Boeing kopen.
Daarmee kan Trumps protectionisme een handelsoorlog veroorzaken die alleen maar verliezers kent. Het is mij daarom een raadsel hoe ik Trumps opmerking moet plaatsen dat ‘America First’, niet hetzelfde is als ‘America alone’.
Net als in Davos, schepte Trump tijdens zijn eerste State of the Union op over zichzelf en Amerika: dankzij hem gaat geweldig. Trump zette Amerika neer als een land dat welvarender en sterker is dan ooit, waarmee de rest van de wereld wel moet samenwerken. Tegelijkertijd serveerde hij China en Rusland af als concurrenten en schopte hij Europa tegen de schenen door nogmaals te bevestigen dat hij Jeruzalem als de hoofdstad van Israël erkent, af wil van het ‘verschrikkelijke’ nucleaire akkoord met Iran, zijn tamelijk roekeloze beleid ten aanzien van Noord-Korea wil doorzetten en Guantanamo Bay wil openhouden.
Ik denk dat Trumps speeches de conclusies van het onderzoeksbureau Pew van een half jaar geleden niet echt beïnvloeden. Toen had ongeveer 22 procent van de mensen in alle landen ter wereld enig vertrouwen in de nieuwe president. Trouwe Europese bondgenoten van Amerika scoorden gemiddeld nog lager. Zijn grootste steun zat in Israël en landen met een dubieuze reputatie omdat het hele of halve dictaturen zijn, zoals Nigeria, de Filippijnen en Rusland.
Wat dat laatste land betreft zal de steun ongetwijfeld zijn gedaald sinds de discussie over de Russische beïnvloeding van de Amerikaanse verkiezingen in een hogere versnelling is gekomen en ruim tweehonderd Russische oligarchen en politieke leiders op een lijst zijn gezet en die uiteindelijk voor die beïnvloeding gestraft kunnen worden.
De gevolgen van de Trumps America First beleid worden langzaam duidelijk. Andere landen dekken zich in, gaan hun eigen weg en vormen nieuwe allianties. Trump dwingt feitelijk ‘America alone’ af. Het Trans-Pacific Partnership, dat een blok wil zijn tegen de Chinese macht, gaat zonder Amerika verder. In Europa begint de defensiesamenwerking binnen de EU eindelijk iets voor te stellen.
Stewart Patrick schreef deze week in Foreign Affairs dat Trump krachten losmaakt die hij niet meer kan beheersen. Hij zou wel eens gelijk kunnen krijgen.
Iets vergelijkbaars geldt voor het ‘geheime memo’ over mogelijke malversaties bij de FBI in het onderzoek naar banden tussen Trump en Rusland. Trump zou op het punt staat dit memo te publiceren.
De Column van Rob de wijk is wekelijks terug te lezen in Trouw.
Experts
Related Content
